Anlaşmalı Boşanma Nedir? Türk Hukukunda Anlaşmalı Boşanmanın Şartları ve Süreci
Anlaşmalı Boşanmanın Tanımı ve Hukuki Çerçevesi
Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir. Bu hukuki düzenleme, evlilik birliğinin tarafların ortak iradesiyle sona erdirilmesine olanak tanır. Anlaşmalı boşanma, genel ve mutlak bir boşanma sebebi olarak kabul edilir. Bu bağlamda hakim, eşlerin özgür iradesini tespit eder ve tarafların maddi-manevi taleplerini içeren anlaşmayı onaylar.
Hukuki Çerçeve
Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) "Evlilik Birliğinin Sarsılması" başlığı altında düzenlenmiştir. Bu düzenleme, evlilik birliğinin ortak iradeyle sona erdirildiği durumlarda, tarafların evlilik birliğinin temelden sarsıldığı karinesine dayalı olarak boşanmalarına olanak tanır.
Anlaşmalı Boşanmanın Şartları
Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için Türk Medeni Kanunu'nda belirlenmiş bazı koşulların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar, hem tarafların evlilik süreci hem de boşanma süreci ile ilgili düzenlemeleri kapsar.
1. Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için tarafların evliliklerinin en az bir yıl sürmüş olması şarttır. Bu süre, evliliğin resmi olarak başladığı tarihten itibaren hesaplanır.
- Bir Yıllık Sürenin Önemi:
Kanun koyucu, evlilik süresine ilişkin bu
sınırlamayı, evlilik birliğinin sona
erdirilmesinde aceleci kararların önlenmesi amacıyla
getirmiştir. Ancak, tarafların bir yıl boyunca
fiilen birlikte yaşamış olmaları
gerekmez.
- Sonuçları: Bir yıllık
süre dolmadan açılan anlaşmalı
boşanma davaları, çekişmeli boşanma
davasına dönüştürülür.
2. Tarafların Birlikte Başvurması veya Davanın Kabulü
Anlaşmalı boşanma için tarafların:
- Mahkemeye birlikte başvurması veya,
- Bir tarafın açtığı boşanma davasının diğer tarafça kabul edilmesi gereklidir.
Bu durum, tarafların boşanma konusunda ortak iradeye sahip olduklarını göstermektedir.
- Birlikte Başvuru: Eşlerin bir dilekçe ile birlikte mahkemeye başvurması halinde, dava çekişmesiz bir yargı işi niteliği taşır.
- Kabul Beyanı: Bir tarafın açtığı davanın diğer tarafça kabul edilmesi, anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesini sağlar. Kabul beyanı, karar kesinleşene kadar geri alınabilir.
3. Hakimin Eşleri Bizzat Dinlemesi
Hakim, anlaşmalı boşanma sürecinde tarafların özgür iradeleriyle hareket edip etmediğini anlamak için eşleri bizzat dinlemek zorundadır. Bu zorunluluk, tarafların vekilleri aracılığıyla temsil edilmesi durumunda dahi geçerlidir.
- Dinlemenin Amacı: Hakim, eşlerin boşanma konusundaki ortak iradesinin özgürce oluştuğuna kanaat getirmelidir.
- İstinabe Yoluyla Dinleme: Tarafların mahkeme dışında dinlenmesi (örneğin başka bir şehirdeki mahkemede) mümkün değildir.
4. Boşanmanın Mali Sonuçları ve Çocukların Durumu Üzerinde Anlaşma
Tarafların, boşanmanın mali sonuçları (nafaka, tazminat vb.) ve varsa çocukların durumu (velayet, kişisel ilişki düzeni) üzerinde anlaşmaları gereklidir.
Zorunlu Unsurlar:
- Maddi ve manevi tazminat talepleri
- Yoksulluk nafakası
- Çocukların velayeti
- İştirak nafakası (çocukların bakım giderleri)
- Çocukla kişisel ilişki düzeni
İhtiyari Unsurlar:
- Mal rejimi tasfiyesi
- Aile konutunun durumu
- Kadının evlilik soyadını kullanmaya devam etmesi
Tarafların tüm bu hususlarda açıkça anlaşmış olmaları gerekir. Aksi takdirde, anlaşmalı boşanma gerçekleşemez.
Anlaşmalı Boşanma Süreci
Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanma süreçlerine göre daha hızlı ve zahmetsiz bir süreçtir. Ancak, belirli adımların eksiksiz bir şekilde tamamlanması gerekir.
1. Boşanma Dilekçesinin Hazırlanması
Taraflar, anlaşmalı boşanma taleplerini içeren bir dilekçe hazırlar. Bu dilekçede, boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu hakkında yapılan anlaşmaya yer verilmelidir.
2. Boşanma Protokolünün Hazırlanması
Boşanma protokolü, tarafların üzerinde anlaştığı hususları yazılı olarak belirten bir belgedir. Protokolde şu hususlar yer almalıdır:
- Nafaka ve tazminat talepleri
- Mal rejimi tasfiyesi (isteğe bağlı)
- Çocukların velayeti ve kişisel ilişki düzeni
- Aile konutunun akıbeti
3. Mahkemeye Başvuru
Hazırlanan dilekçe ve protokol ile birlikte, taraflar birlikte ya da biri diğerinin açtığı davayı kabul ederek mahkemeye başvurabilir.
4. Mahkeme Süreci
Mahkeme, aşağıdaki adımları izler:
- Hakim, tarafları bizzat dinler ve özgür iradelerini tespit eder.
- Hakim, protokoldeki düzenlemeleri inceler ve uygun bulursa onaylar.
- Hakim, tarafların menfaatine uygun gördüğü değişiklikler yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca kabul edilmesi şarttır.
5. Boşanma Kararının Kesinleşmesi
Hakim, tüm şartlar sağlandığında boşanma kararını verir. Karar, tarafların temyiz etmemesi durumunda kesinleşir ve tarafların medeni durumları değişir.
Anlaşmalı Boşanmada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Protokolün Hazırlığı: Protokol, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini açıkça belirlemelidir. Eksik ya da belirsiz düzenlemeler, ileride hukuki sorunlara yol açabilir.
- Hakimin Onayı: Protokol, hakimin onayına tabidir. Hakim, tarafların ve çocukların menfaatine uygun görmediği düzenlemeleri değiştirebilir.
- Mali Hususların Netliği: Nafaka ve tazminat gibi mali hususlar açıkça belirtilmelidir. Anlaşmada yer almayan taleplerden, boşanma sonrası feragat edildiği kabul edilir.
- Velayet Düzenlemeleri: Çocukların velayeti ve kişisel ilişki düzeni, çocuğun üstün yararı gözetilerek belirlenmelidir.
Anlaşmalı Boşanmanın Avantajları
- Hızlı Süreç: Anlaşmalı boşanma davaları, çekişmeli davalara göre çok daha kısa sürede sonuçlanır.
- Düşük Maliyet: Çekişmeli davalara kıyasla, anlaşmalı boşanma davalarında yargılama masrafları daha düşüktür.
- Taraf İradesine Dayalı Çözüm: Tarafların özgür iradeleriyle karar almasına olanak tanır.
Sonuç ve Öneriler
Anlaşmalı boşanma, tarafların uzlaşarak medeni bir şekilde evlilik birliğini sona erdirmelerine olanak tanıyan etkili bir hukuki yoldur. Ancak, sürecin sağlıklı yürütülebilmesi için uzman bir avukatın rehberliği oldukça önemlidir.
Eğer siz de anlaşmalı boşanma hakkında daha fazla bilgi almak veya hukuki destek talep etmek istiyorsanız, profesyonel danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. Daha fazla bilgi için Lexin Legal ile iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Anlaşmalı boşanma nedir?
Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen ve tarafların özgür iradeleriyle evlilik birliğini sona erdirmelerine olanak tanıyan bir boşanma türüdür.
Anlaşmalı boşanma için evliliğin ne kadar sürmüş olması gerekir?
Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için tarafların evliliğinin en az bir yıl sürmüş olması şarttır.
Anlaşmalı boşanma davası ne kadar sürer?
Anlaşmalı boşanma davaları genellikle tek celsede sonuçlanır ve birkaç hafta içinde tamamlanabilir.
Anlaşmalı boşanmada nafaka ve tazminat talep edilmezse sonradan istenebilir mi?
Eğer protokolde bu talepler yer almazsa, tarafların bu haklardan feragat ettiği kabul edilir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
