Anayasa Mahkemesi, 25 Aralık 2024 tarihli ve 2024/226 sayılı kararıyla, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326. maddesinin ikinci fıkrasını "manevi tazminat davaları" yönünden Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti.
Resmî Gazete'de yayımlandığı tarihten itibaren dokuz ay sonra, 14.12.2025 günü, yürürlüğe girecek olan karar hak arama özgürlüğü bakımından yeni bir dönemin habercisi olabilir.
İptal edilen düzenleme, davada tarafların her birinin kısmen haklı çıkması halinde yargılama giderlerinin tarafların haklılık oranına göre paylaştırılmasını öngörüyordu. Yani kısaca kısmen kabul edilen davalarda yargılama giderleri, kabul-ret oranına göre taraflar arasında paylaştırılıyordu.
Bu hüküm uygulamada, yargılama giderlerinin yalnızca davayı tamamen kaybeden tarafa değil, kısmen haklı çıkan davacıya da yüklenmesini mümkün kıldığından uygulamada özellikle manevi tazminat davaları açısından eleştirilmekteydi.
Zira manevi zararların parasal karşılığının öngörülemezliği ve manevi tazminat davalarındaki hâkimin takdir yetkisi nedeniyle, davacıların taleplerinin hangi oranda kabul edileceğini öngörmesi çoğu zaman mümkün olmamaktaydı.
Anayasa Mahkemesi iptal kararında tazminat tutarının hâkimin takdirine bağlı olduğu tazminat davalarında davacıların haklılık oranlarını baştan bilemeyeceğini; bu nedenle davacının talebinin bir kısmının reddedilmesi durumunda yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasının kişilerin dava açma iradesi üzerinde baskı oluşturduğunu, mahkemeye erişim hakkı üzerinde caydırıcı etki yaratmakta olduğunu ve kişilerin hak arama özgürlüğünü sınırladığı gerekçelerini ileri sürmüştür.
İlgili karar, yalnızca bir usul hükmünün iptali olmanın ötesinde, temel hak ve özgürlüklerin yargı süreçlerine yansıması açısından önemli bir içtihat niteliği taşımakta, mahkemeye erişim hakkının yalnızca teorik değil, fiilen ve pratik olarak kullanılabilir olmasının önemine işaret etmektedir.
Bu karar, manevi tazminat davalarında hak arama özgürlüğünü güçlendiren önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Kararın uygulamada hakkaniyetli sonuçlar doğurmasını temenni ederiz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
