Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik'te (“Yönetmelik”) 05 Nisan 2023 tarihi itibariyle yapılan değişiklik kapsamında, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde, müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla uzaktan kimlik tespiti yöntemlerinin kullanması mümkün kılınmıştı. Anılan değişiklik öncesinde ise, bu imkan sadece gerçek kişiler için kullanılabilmekteydi.

Söz konusu yöntemlerin ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler bakımından uygulanmasına yönelik usul ve esaslar ise, “Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 19)'nde (“MASAK Genel Tebliği”) Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ (Sıra No: 24)” (“Tebliğ”) ile düzenlenmiş ve anılan Tebliğ 11 Ağustos 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Keza Tebliğ ile uzaktan kimlik tespitinde yapay zeka temelli uygulamaların kullanılmasına yönelik imkanlar da tanınmıştır.

Tüzel Kişilerin Uzaktan Kimlik Tespitine Yönelik Düzenlemeler

Tebliğ ile ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler bakımından yapılan düzenlemeler doğrultusunda, (müşteri kapsamına alınan kişi ister ticaret siciline kayıtlı tüzel kişi olsun, ister Türk uyruklu gerçek kişi olsun, isterse gerçek kişi tacir olsun) tüm müşteriler açısından, taraflar arasında herhangi bir sürekli iş ilişkisi kurulmadan önce uzaktan kimlik tespiti tamamlanmalıdır. Keza sürekli iş ilişkisinin tesisi öncesinde ilk finansal hareketin, kişinin müşterinin tanınmasına ilişkin esasların uygulandığı bir başka finansal kuruluştaki hesabından yapılması zorunlu tutulmuştur.

Uzaktan kimlik tespiti sürecinin, çevrimiçi ortamda kesintisiz, görüntülü ve gerçek zamanlı olarak gerçekleştirilmesi ve bu sürecin tamamının denetlenebilir şekilde kaydedilip saklanması zorunlu kılınmıştır. Bu sürecin kısmen veya tamamen hizmet alımı suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda ise, hizmet alınacak kuruluşların TS EN ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi sertifikası sahibi olmaları zorunlu tutulmuştur. Bilindiği üzere söz konusu sertifika, kurum bünyesinde kendisinin ve müşterilerinin hassas ve gizli bilgilerinin güvenliğini sağlamaya yönelik sistematik bir yaklaşımın mevcut olduğuna dair bir belgedir.

Gerçek kişilerin ve ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerin kimlik tespiti için ilgili mevzuat uyarınca müşteri hakkında alınması gereken bilgiler; web siteleri, internet şubeleri veya mobil uygulamalar gibi kanallar üzerinden elektronik ortamda doldurulan formlar kullanılarak da gönderilebilecektedir.

Ayrıca gerçek kişilerin kimlik belgesi doğrulaması yapılırken kullanılması öngörülen “yakın alan iletişimi” ifadesi Tebliğ ile tanımlanmış, kimlik belgesinin bu surette doğrulanamaması halinde, şekil ve içerik bakımından doğrulaması yapılacak olan güvenlik unsurları yine yapılan tanım kapsamında ifade edilerek, söz konusu tanımlar MASAK Genel Tebliği'ne dahil edilmiştir.

Tüzel kişiye ait unvan, ticaret sicil numarası, faaliyet konusu ve adres bilgilerinin Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) ile Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi üzerinden, vergi kimlik numarasının ise Gelir İdaresi Başkanlığının veri tabanındaki güncel bilgiler üzerinden doğrulanması gerektiğine yönelik düzenlemeler getirilmiştir. Tüzel kişiyi temsile yetkili birden fazla kişinin bulunması durumunda, bu kişilerin kimlik tespitlerinin farklı zamanlarda yapılmasının mümkün olduğu Tebliğ'de belirtilmiştir. Gerçek ve tüzel kişilere ait yukarıda belirtilen bilgiler, ihtiyaç duyulması halinde iş ilişkisinde gerçek faydalanıcının tanınması sırasında da kullanılabilecektir.

Yapay Zeka Temelli Yöntemlere Yönelik Düzenlemeler

Tebliğ ile getirilen bir diğer önemli değişiklik ise, bazı koşulların sağlanması şartıyla, uzaktan kimlik tespitinin yapay zeka temelli yöntemler kullanılarak yapılabilmesidir. Buna göre;

  • Uzaktan kimlik tespitinde müşteri temsilcisi tarafından gerçekleştirilen işlemlerin tamamen veya kısmen, çevrimiçi ve gerçek zamanlı olarak kayıt edilmesi ve
  • Kullanılacak yapay zeka algoritmasının yanlış onay vakasının on milyonda birin altında olduğunu gösteren Türk Standartları Enstitüsü raporunun alınması

şartlarıyla uzaktan kimlik tespiti yapay zeka temelli yöntemler ile yapılabilecektir. Kaldı ki, ilgili yapay zeka algoritması için uluslararası geçerliliği bulunan bir sertifika sahibi olan, yurt dışı menşeili bir kuruluştan hizmet alınması halinde, bahse konu Türk Standartları Enstitüsü raporunun alınmasına gerek bulunmayacaktır.

Sonuç

Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesindeki Mali Suçları Araştırma Kurulu, faaliyet alanı dahilindeki sektörlerde yaşanan gelişmeler ve sektör uygulamaları doğrultusunda, inovatif çözümleri gözetmekte ve süreçlerin işleyişini kolaylaştıran düzenlemeler getirmektedir. Bahse konu yaklaşımın bir yansıması olarak, MASAK Genel Tebliği'nde yapılan değişikler ile yapay zeka temelli yöntemlerin uzaktan kimlik tespitlerinde kullanılması mümkün kılınmıştır.

Aynı zamanda, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler için uzaktan kimlik tespitine imkan sağlayan Yönetmelik değişikliği doğrultusunda, müşteri tanımının kapsamı genişletilerek, uygulamaya yönelik usul ve esaslar MASAK Genel Tebliği'ne dahil edilmiştir. Uzaktan kimlik tespiti süreçlerine ilişkin bazı tanım ve terimlere de açıklık getiren Tebliğ'in uygulamada tüzel kişilere yönelik olarak karşılaşılabilecek olası tereddütleri gidermesi ve iş süreçlerinde büyük kolaylık sağlaması beklenmektedir.

19 Sıra No.lu MASAK Genel Tebliği metnine buradan ulaşabilirsiniz.

24 Sıra No.lu Tebliğ metnine buradan ulaşabilirsiniz.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.