Yeni Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım Yönetmeliği Yayımlandı: Doktorların Sosyal Medya Paylaşımlarına İlişkin Yeni Kurallar Ve Hasta Hakları

I. Giriş

Sağlık hizmetleri sektöründe yürütülen tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, doğası gereği karmaşık bir hukuki zeminde ilerlemektedir. Bir yanda sağlık kuruluşları ve sağlık meslek mensuplarının ticari varlıklarını sürdürebilmeleri için duydukları görünürlük ve tanıtım ihtiyacı, diğer yanda ise hastaların korunması, kamusal sağlık yararının gözetilmesi ve meslek etiği ilkeleri bulunmaktadır.

Özellikle son yıllarda sosyal medya platformları ve diğer dijital mecraların, sağlık hizmetlerine erişim ve hekime/hastaneye karar verme süreçlerinde belirleyici bir rol üstlenmesi, mevcut hukuki çerçevenin bu yeni dinamikleri düzenlemede eksik kaldığını ortaya koymuştur. Önceki düzenlemelerin; dijital alandaki örtülü reklam faaliyetleri, hasta görsel ve mahremiyetinin kullanımı, sosyal medya etkileşimlerinin sınırları gibi alanlarda yetersiz kaldığı yönündeki tespitler, yeni bir düzenleme ihtiyacını kaçınılmaz hale getirmiştir.

Bu ihtiyaca binaen Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan "Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik", 12 Kasım 2025 tarihli ve 33075 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

II. Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım Yönetmeliğinin Getirdiği Değişiklikler: Reklam Yasağı ve Bilgilendirmenin Kapsamı

Yönetmeliğin kurduğu yeni hukuki sistemin merkezinde, "reklam" ile "bilgilendirme" faaliyetleri arasındaki ayrım yer almaktadır. Yönetmeliğin 5. maddesi, "örtülü veya açık reklam yapılmasını ve yaptırılmasını" yasaklamakta; bir yandan reklam sayılacak faaliyetlerin kapsamını genişletirken, diğer yandan hangi sınırlar dahilinde bilgilendirme yapılabileceğini belirlemektedir.

2.1. Reklam Yasağı ve Genişleyen Kapsamı

Yönetmelik, sağlık hizmetlerinin ticari bir meta olarak görülemeyeceği ilkesinden hareketle, açık rekabetçi eylemleri ve talep yaratmaya yönelik tanıtım faaliyetlerini kategorik olarak yasaklamıştır. Bu kapsamda:

• Sağlık hizmetlerinin "özendirme, çekiliş ve hediye gibi pazarlama faaliyetlerine konu edilemeyeceği" (Madde 5/1-l),
• Tanıtımlarda "ücret, indirim, kampanya veya promosyon bilgilerine yer verilemeyeceği" (Madde 5/1-m)

açıkça hükme bağlanmıştır.

Ticari nitelikli yasaklara ek olarak, hastayı yanıltan veya rekabetçi üstünlük algısı yaratmaya elverişli ifadeler de reklam yasağı kapsamına alınmıştır. Bu çerçevede aşağıdaki türde paylaşımlar yasaktır:

• Verilen hizmetin, kullanılan cihazın veya sunulan ürünün "diğerlerinden farklı ya da daha üstün olduğu algısını" oluşturacak ya da hastayı doğrudan veya dolaylı biçimde yönlendirecek içerikler,
• Sağlık tesislerinin, "hasta tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları da kabul ve tedavi ettiği izlenimini uyandıracak şekilde" halkı yanıltan veya yanlış yönlendiren tanıtım ve içerikleri,
• Doğruluğu "bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış, yerleşik tıbbi metot haline gelmemiş" veya Bakanlıkça tanınmamış tedavi yöntemleri hakkında açıklamalar,
• 1219 sayılı Kanun ile belirlenen ana dal ve yan dal uzmanlıkları dışında, herhangi bir ad altında sertifika vb. belgelere dayanılarak uzmanlık unvanı kullanılması.

Bu çerçevede, mevcut dijital uygulamaları en doğrudan etkileyecek düzenlemelerden biri Madde 5/1-e hükmünde yer almaktadır. Bu hükme göre, "yazılı, görsel... sosyal medya platformları, internet siteleri gibi mecralarda hasta veya yakınlarının sağlık hizmetine yönelik teşekkür veya memnuniyet ifadeleri üzerinden reklam mahiyetinde paylaşım yapılması" yasaktır.

Pratikte bu madde; dijital pazarlamada "sosyal kanıt" (social proof) olarak kullanılan, hasta yorumu ekran görüntülerinin, teşekkür mesajlarının veya memnuniyet videolarının tanıtım amacıyla paylaşılmasını hukuka aykırı hale getirmektedir.

2.2. "Bilgilendirme" Adı Altında İzin Verilen Sınırlı Paylaşımlar ve Şartları

Yönetmelik, reklam yasağını bu denli geniş tutarken, "bilgilendirme" faaliyetleri için nispeten dar, şartlı ve objektif ölçütlere bağlı bir alan tanımlamıştır. Buna göre sağlık meslek mensupları, Bakanlıkça tescil edilmiş uzmanlık alanları dahilinde:

• Aldıkları eğitimler,
• Bilimsel yayınları,
• Akademik ödülleri,
• Üye oldukları dernek ve kuruluşları

gibi doğrulanabilir, objektif nitelikteki bilgileri paylaşabilecektir.

Dijital alanda ise, ücretli, sponsorlu ve öne çıkmaya yönelik olmamak kaydıyla sosyal medya platformlarında veya internet arama motorlarında kayıt yaptırılmasına izin verilmektedir. Ancak arama motoru optimizasyonu (SEO) amacıyla kullanılacak anahtar kelimeler, Yönetmelik'teki reklam yasağına aykırı olamaz.

Bu çerçevede; belirli sınırlar dahilinde organik SEO faaliyetleri mümkün iken, sponsorlu/ücretli Arama Motoru Pazarlaması (SEM) faaliyetleri, kural olarak yasaklanmaktadır. Sağlık kuruluşunun açılış tarihini takip eden ilk bir ay süresince, ve Bakanlıkça tıbben kabul edilen yeni bir tıp teknolojisinin tanıtımı amacıyla yapılacak paylaşımlar bu yasaktan istisnadır.

2.3. Tanıtım Faaliyetlerinde Müteselsil Sorumluluk Esası

Yönetmeliğin getirdiği bir diğer önemli yenilik, sorumluluk rejimine ilişkindir. Sağlık meslek mensupları (doktorlar, diş hekimleri vb.) ile bunların hizmet sunduğu sağlık kuruluşları (hastaneler, tıp merkezleri, poliklinikler), mevzuata aykırı tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinden müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmuştur.

Bu düzenleme, bireysel bir hekimin sosyal medyada yaptığı aykırı bir paylaşımın, aynı zamanda ilgili sağlık kuruluşunu da idari ve hukuki yaptırım riskiyle karşı karşıya bırakacağı anlamına gelir. Dolayısıyla, sağlık kuruluşlarının iç denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi ve hekim paylaşımlarının kurumsal düzeyde izlenmesi gerekmektedir.

III. Görsel İçerik Kullanımına İlişkin Düzenlemeler ve Yükümlülükler

3.1. Görsel Paylaşımlara Yönelik Yeni Sınırlamalar

Yönetmeliğin 7. maddesi, tanıtım ve bilgilendirme kapsamında kullanılan tüm görsel içeriklere (fotoğraf, video, animasyon, grafik vb.) ilişkin ayrıntılı kurallar getirmektedir. Bu kurallar, yalnızca hasta görüntülerini değil, hasta içermeyen hekim portreleri veya klinik tanıtım fotoğraflarını da kapsamaktadır.

Buna göre, görsellerin üzerinde sonradan teknolojik değişiklik veya düzeltme (filtre, rötuş vb.) yapılması ve sponsorlu olarak ya da ücret verilerek yayınlatılması yasaklanmıştır. Ayrıca, yurtiçi paylaşımlarda kolay okunabilir şekilde Yönetmelikte belirlenen uyarıların yer alması zorunludur.

3.2. Hasta Görüntüsü Kullanımında Prosedürel Yükümlülükler ve Açık Rıza

Yönetmelik, hasta görüntüsü kullanımına ilişkin olarak (Madde 6'da atıf yapılan KVKK ve Hasta Hakları Yönetmeliği'ne ek olarak) özel bir onam prosedürü öngörmektedir. Sıradan bir KVKK rıza metni yeterli görülmemekte; hasta görüntüsü kullanılmadan önce, mutlaka Bakanlıkça belirlenen ve Yönetmeliğin ekinde yer alan Görsel İçerik Kaydetme ve İşleme Onam Formunun alınması zorunlu tutulmaktadır.

Bu onam süreci kapsamında:

• Hastaya ilgili görsel içeriği önceden görme imkânı tanınmalı,
• Rızasını herhangi bir şarta bağlı olmaksızın, dilediği zaman geri çekebileceği açıkça belirtilmeli,
• Rızayı vermemesi halinde tanı ve tedavi süreçlerinde veya alınacak bedellerde hiçbir değişiklik olmayacağı güvencesi sağlanmalıdır.

Ayrıca, bu izin karşılığında hastaya herhangi bir ödeme, indirim veya hediye verilmesi de açıkça yasaklanmıştır.

3.3. "Öncesi/Sonrası" Görsellerine İlişkin Ek Teknik Şartlar

Madde 7, hasta görseli kullanımına ilişkin genel prosedürlerin yanı sıra, "öncesi/sonrası" (before/after) görsellerinin kullanımına dair özel teknik şartlar da getirmiştir. Buna göre, bu tür görsellerin kullanılabilmesi için:

• Tıbbi işlem öncesi ve sonrasına ait görüntülerin aynı ortam ve teknik şartlarda kaydedilmesi,
• Görsellerde hem tıbbi işlemin yapıldığı tarihe hem de görselin kaydedildiği tarihe yer verilmesi

zorunlu hale getirilmiştir.

3.4. Kesin Olarak Yasaklanan Görsel İçerikler (Teşekkür, Memnuniyet ve Ameliyat Anı)

Yönetmelik, bazı görsel içeriklerin kullanımını ise, hastanın rızasının bulunup bulunmadığına bakılmaksızın kategorik olarak yasaklamaktadır. Bu kapsamda:

• Memnuniyet ve teşekkür içerikleri: Hasta veya yakınlarının teşekkür ya da memnuniyet ifadeleri üzerinden reklam mahiyetinde paylaşım yapılması,
• Ameliyat anı görüntüleri: Tıbbi müdahale, girişim veya ameliyat esnasındaki hasta görüntüleri,
• Mahrem bölgeler: Genel ahlak kurallarına aykırılık teşkil edecek şekilde vücudun mahrem bölgelerine ait görseller

kesin olarak yasaklanmıştır.

Ayrıca, izin verilen hasta görsellerinin kullanıldığı sosyal medya paylaşımlarında yorum, beğeni ve yeniden paylaşım gibi kullanıcı etkileşimlerinin kapatılması zorunludur. Böylece hasta görüntülerinin, dolaylı olarak "sosyal kanıt" veya viral reklam aracına dönüşmesi engellenmek istenmektedir.

3.5. Estetik Uygulamalarda Görsel Paylaşımı ve Sorunlu Rıza Uygulamaları

Yeni Yönetmelik'te hasta görüntüsüne ilişkin getirilen ayrıntılı kurallar, tesadüfi veya soyut bir tercih değildir. Uygulamada özellikle estetik amaçlı tıbbi müdahalelerde, hastaların operasyon öncesi ve sonrasında çekilen fotoğraf ve videolarının sosyal medya paylaşımlarında çok yoğun şekilde kullanıldığı görülmektedir. Bu paylaşımların bir kısmı, hiç rıza alınmadan yapılmakta; bir kısmında ise hukuken geçerli sayılması mümkün olmayacak kadar genel, belirsiz ve baskı altında imzalanmış "izin metinlerine" dayanılmaktadır.

Pratikte sık karşılaşılan yöntemlerden biri, hastaya operasyon öncesinde bir sayfalık, çoğu zaman aceleyle imzalatılan bir metin verilmesi ve bu metnin içine, tedavi onamı ile birlikte görsel içeriklerin sosyal medyada paylaşılmasına ilişkin bir madde eklenmesidir. Pek çok durumda:

• Hastaya, imzaladığı metnin sosyal medya paylaşımına da izin verdiği açık ve anlaşılır şekilde anlatılmamakta,
• Hangi görüntülerin, hangi mecralarda, hangi süreyle, hangi dilde veya hangi ülkelerde kullanılacağı somutlaştırılmamakta,
• "Operasyonun yapılabilmesi için bu formu imzalamanız gerekiyor" şeklinde, rızayı fiilen tedaviye erişimin şartı hâline getiren ifadeler kullanılmakta,
• Hastanın operasyon öncesi stres ve zaman baskısı altında olduğu bir anda imza alınmaktadır.

Bu tablo, teoride "rıza alınmış" görünse de, uygulamada çoğu zaman aydınlatılmış, özgür iradeye dayanan ve kapsamı belirli bir açık rızadan bahsedilmesi mümkün değildir. Yeni Yönetmelik'in, görsel içerik onamını Bakanlıkça belirlenen ayrı bir formda düzenleme zorunluluğu getirmesi ve bu rızanın verilmemesinin tanı ve tedavi süreçlerini veya alınacak bedeli etkilemeyeceğini açıkça güvence altına alması, bu sorunlu uygulamaları ve ihlalleri engellemeyi hedeflemektedir.

IV. Uluslararası Sağlık Turizmi Faaliyetleri İçin Getirilen İstisnalar

Yönetmelik, yurt içi tanıtım faaliyetlerine (Madde 5 ve 7) sıkı sınırlamalar getirirken, Uluslararası Sağlık Turizmi (IST) yetki belgesine sahip kuruluşlar bakımından Madde 8'de istisnai bir rejim öngörmektedir.

Madde 8 uyarınca IST yetki belgesine sahip sağlık kuruluşları ve aracı kuruluşlar, bazı önemli şartların sağlanması halinde, yurt içindeki yasakların önemli bir bölümünden muaf tutulmaktadır. Fakat bu istisnalardan yararlanabilmek için, ilgili faaliyetlerin yalnızca yurt dışına yönelik olarak yürütülmesi, tanıtım faaliyetlerinin Türkçe hariç dillerde yapılması ve bu paylaşımlara ilişkin ayrı bir internet sitesi ve/veya ayrı sosyal medya hesapları kullanılması zorunldur.

Bu şartlar yerine getirildiğinde IST yetkili kuruluşlar:

• Yurt içinde yasaklanan sponsorlu tanıtım ve görsel içerik paylaşımlarını yapabilmekte,
• Yurt içinde yasaklanan indirim, kampanya ve rekabetçi fiyat duyurularını, yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirebilmekte,
• Yurt içinde kategorik olarak yasaklanan hasta hikâyelerine, hasta yorumlarına veya teşekkür mahiyetindeki ifadelere (hastanın açık rızasının usulüne uygun şekilde alınması kaydıyla) yer verebilmektedir.

Bununla birlikte, bu istisnalar kapsamında bile sosyal medya platformlarında hedef kitle olarak yurt içinin seçilememesi ve otomatik hedef kitle tanımlamalarının devre dışı bırakılması zorunludur. Dolayısıyla, yabancı dilde hazırlanmış bir indirim veya hasta yorumu içeren sponsorlu reklamın, teknik bir hata veya yanlış coğrafi hedefleme (geo-targeting) sebebiyle Türkiye'deki kullanıcılara gösterilmesi hâlinde, ilgili kuruluş Yönetmeliği ihlal etmiş sayılacak ve yaptırımlara tabi olacaktır.

V. Yükümlülüklerin İhlali ve Yaptırımlar

Yönetmelik, getirilen kurallara uyulmamasının sonuçlarını Madde 12'de caydırıcı nitelikte düzenlemiştir. İhlalin niteliğine göre, idari para cezalarından faaliyetin durdurulmasına kadar uzanan kademeli bir yaptırım sistemi öngörülmektedir.

Buna ek olarak Yönetmelik, ihlalin niteliğine göre konuyu doğrudan cezai alana taşımakta ve birden fazla noktada "Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur" hükmünü içermektedir. Bilhassa çıkar karşılığı organ veya doku temini reklamları, yetkisiz/ruhsatsız sağlık hizmeti sunumuna konu olan tanıtımlar ve fiilin suç unsuru taşıdığı tespit edilen, insan sağlığını tehlikeye atan içerikler doğrudan TCK kapsamında soruşturulacağından bahsedilmektedir.

Öncesi/sonrası fotoğrafları gibi kişisel sağlık verilerinin izinsiz paylaşımı da KVKK'nın 'Suçlar' başlıklı 17. maddesi uyarınca faillerin hapis cezası riskiyle karşı karşıya kalmasına neden olacaktır.

5.1. İdari Yaptırımlar

Yönetmeliğin 12. maddesi, Yönetmelik hükümlerine aykırı tanıtım yaptığı tespit edilen sağlık tesisleri ve aracı kuruluşlar hakkında, 3359 sayılı Kanun uyarınca idari yaptırım uygulanacağını hükme bağlamaktadır.

Yaptırımlar yalnızca kurumsal düzeyle sınırlı değildir. İlgili hekim veya diş hekimi, disiplin işlemleri bakımından bağlı bulunduğu meslek örgütüne (Tabip Odası / Diş Hekimleri Odası) bildirilecektir. Ayrıca, insan sağlığını tehlikeye düşüren veya tanı/tedavi sürecini olumsuz etkileyen içerikler bakımından 5651 sayılı Kanun çerçevesinde erişimin engellenmesi talep edilebilecektir.

5.2. "Çifte Yaptırım" Riski: Sağlık Bakanlığı ve KVKK

Yönetmeliğin getirdiği en önemli risklerden biri, Madde 12/2'de düzenlenen çifte yaptırım ihtimalidir. Bu hükme göre, Yönetmeliğin 6. maddesine aykırı davrananlar hakkında, aynı zamanda 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun (KVKK) 18. maddesinde yer alan idari para cezaları da uygulanacaktır. Madde 6, hem Hasta Hakları Yönetmeliği'ne hem de KVKK'ya atıf yapmaktadır.

Bu çerçevede, örneğin, madde 7'ye aykırı şekilde, usulüne uygun Onam Formu alınmadan veya görsel üzerinde filtre/teknolojik oynama yapılarak bir hasta görüntüsü paylaşılması hâlinde, ilgili sağlık tesisi aynı fiil nedeniyle iki ayrı idari yaptırım riskiyle karşı karşıya kalabilecektir.

VI. Sonuç ve Değerlendirme

Yeni Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Yönetmeliği, sağlık meslek mensupları ve sağlık kuruluşları açısından tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerini kökten etkileyen, ayrıntılı ve katı bir yükümlülük seti getirmektedir. Reklam ile bilgilendirme arasındaki sınırın yeniden çizilmesi, görsel içerik kullanımının sıkı prosedürlere bağlanması, hasta rızasının şekil ve içeriğine ilişkin özel kurallar getirilmesi ve müteselsil sorumluluk ile çifte yaptırım riskinin açıkça düzenlenmesi, özellikle dijital mecralarda bugüne kadar yerleşmiş pek çok uygulamanın yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır.

Bu nedenle, sağlık kuruluşları ve hekimler açısından Yönetmelik'e uyum, yalnızca sosyal medya içeriklerinde bazı ifadeleri değiştirmekten ibaret değildir. Kurumsal düzeyde; tanıtım süreçlerinin, onam formlarının, görsel arşivlerin, SEO/SEM stratejilerinin ve iç denetim mekanizmalarının bütüncül bir bakış açısıyla gözden geçirilmesi; hukuk, pazarlama ve bilişim ekiplerinin birlikte çalıştığı sistematik bir uyum süreci tasarlanması gerekmektedir. Aksi hâlde, hem idari para cezaları hem de faaliyetin durdurulmasına kadar uzanabilen yaptırımlar bakımından ciddi bir risk tablosu ile karşı karşıya kalınacaktır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.