Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun (“YİBBGK”) 14 Eylül 2023 tarihli ve 32309 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 28 Nisan 2023 tarih ve 2021/5 E., 2023/2 K. sayılı Kararı ("Karar”) uyarınca, hukuk davalarında verilen mahkeme kararlarında yanlış gösterilmiş olan kanun yolu süresi içerisinde yapılan kanun yolu başvurusunun incelenmesi gerektiğine karar verilmiştir.
Karara Konu Olay ve Olgular
Hukuk davalarında, kanun yolu süresinin hükümde hatalı gösterilmesi halinde, bu süre içerisinde yapılan kanun yolu başvurularının incelenip incelenmeyeceği konusunda içtihatlar arasındaki görüş ve uygulama farklılıkları bulunmaktadır. Bu durum hukuki belirsizliğe yol açtığından, YİBBGK ilgili içtihadı birleştirme kararı ile bu belirsizliği ve ayrıksılığı gidermeyi amaçlamaktadır.
Kararın İncelenmesi ve Gerekçesi
Kesin nitelikte olduğu tartışma dışı olan kanun yoluna başvuru süresi için kanunda daha kısa bir süre öngörülmesine karşın, kararda hatalı olarak daha uzun gösterilen süre içinde kanun yoluna başvuran ve mahkeme tarafından yanıltılan tarafın başvurusu esastan incelendiği takdirde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda (“Kanun”) emredici olarak düzenlenen kesin sürelere ilişkin hükümlerin bertaraf edilmesi sonucuna yol açılıp açılmayacağı sorunu ortaya çıkmaktadır.
Hak arama hürriyeti ve mahkemeye erişim hakkının bir parçası olarak kabul edilen kanun yoluna başvuru hakkına ilişkin olması nedeniyle, YİBBGK konuyu Anayasa çerçevesinde değerlendirmiştir. Sürenin mahkeme hükmünde hatalı gösterilmesiyle, kesin sürenin değiştirilemeyeceği kuralının bertaraf edilmesi veya kanun yolu süresinin değiştirilmesi söz konusu olmayıp, hakimin hata sonucu süreyi yanlış bildirip tarafları yanıltması durumunun mevcut olduğu belirtilmiştir. Kaldı ki, mahkemelerin kararlarında ilgililere başvurulacak kanun yollarını, başvuru mercilerini ve başvuru sürelerini göstermeleri yeterli olmayıp aynı zamanda doğru olarak göstermeleri anayasal ve yasal bir gerekliliktir. Yapılan değerlendirme sonucunda, kanun yollarına başvuru sürelerinin kesin ve hak düşürücü nitelikte olmasına karşın bu sürenin hükümde hatalı gösterilmesi durumunda, mahkemenin sebep olduğu hata nedeniyle usul kurallarının mahkemeye erişim hakkını kısıtlayacak şekilde uygulanmaması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Bu durumda hatalı gösterilen süreye uyularak yapılan kanun yolu başvurusunun, adil yargılanma hakkı ve mahkemeye erişim hakkı kapsamında değerlendirilerek süresinde yapıldığının kabul edilmesi gerektiği ortaya konmuştur.
Sonuç
YİBBGK'nun 28.04.2023 tarih ve 2021/5 E., 2023/2 K. sayılı Kararı doğrultusunda, hukuk davalarında kanun yolu süresinin hükümde hatalı gösterilmesi halinde, hatalı gösterilen kanun yolu süresi içerisinde yapılan kanun yolu başvurusunun incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. 14.09.2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan İçtihadı Birleştirme Kararı ile içtihat farklılıkları giderilmiş ve hükümde gösterilen kanun yolu başvurusu süresinde yapılan başvuruların incelenmesi gerektiğine oy çokluğu ile karar verilmiştir.
Bu durumda, hakimin hatası sonucu daha uzun gösterilen kanun yolu süresine uyularak yapılan kanun yolu başvurularının adil yargılanma hakkı ve mahkemeye erişim hakkı kapsamında değerlendirilerek süresinde yapıldığının kabul edilmesi gerekmektedir. Bahse konu karar, özellikle hukuki güvenceyi artırmaya ve kanun yoluna başvuru hakkını korumaya yönelik vurgusu dolayısıyla da önem arz eden bir karardır.
YİBBGK Kararının tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
