Türkiye'nin yeni Sinai Mülkiyet Kanunu'nun ("SMK") Ocak 2017'de, 556 sayili Markalarin Korunmasi Hakkinda Kanun Hükmünde Kararname'yi ("KHK") geçersiz kilarak yürürlüge girmesinden bu yana bes sene geçti. Söz konusu mevzuat ile birlikte marka kanununda birtakim degisiklikler yapildi. Bu kanun marka hukukuna, bir kismi uzun süredir beklenen bir kismi ise SMK taslaginin hazirlanmasi sürecinde dogrudan yer alan sinai mülkiyet hukukçulari için bile sürpriz olan bazi degisiklikler getirdi. SMK'nin Kurum ve mahkemeler nezdindeki uygulamasinin büyük ölçüde oturdugunu, ancak yapilan oldukça olumlu bir degisikligin ceza mahkemelerini ve savcilar tarafindan uygulamasi için bunun henüz geçerli olmadigini söylemek yerinde olacaktir.
SMK'da m. 30, "Baskasina ait marka hakkina iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satisa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satin alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kisi bir yildan üç yila kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezasi ile cezalandirilir." hükmünü amirdir.
Bu hüküm marka sahiplerine açikça, iltibas derecesinde benzer kullanimlar ile yaratilan tecavüz durumunda cezaî yollara basvurma imkâni tanimaktadir. KHK'nin yürürlükte oldugu dönemde bu söz konusu degildi, yalnizca birebir taklitler (markanin ayni mallar ve hizmetler üzerinde bire bir kullanimi) söz konusu oldugunda ceza sikayeti yapilabiliyor, iltibas sureti ile gerçeklestirilen marka ihlalleri ise hukuk mahkemelerinin yetki alanina giriyordu.
Marka tecavüzüne cezai yaklasim getiren bu zihniyet degisikligi, marka sahipleri için yeni ve çok daha genis bir hareket alani yaratti. Hukuk davalarinin - ceza mahkemelerinin tek sefere mahsus uygulanabilen arama/elkoyma kararlarinin aksine, tüm hukuki süreç boyunca geçerliligini koruyan ve icra edilebilen ihtiyati tedbir karari seçenegi gibi - ciddi avantajlari olmasina ragmen, ceza süreçleri çok daha hizli ve uygun maliyetlidir. Marka sahibinin yeterli delil toplayabilmis olmasi kaydi ile1, ceza mahkemeleri sikâyetleri inceleyerek, çogunlukla ayni is gün içerisinde arama ve el koyma karari verebilmektedir, bu da bir veya iki gün içinde ihlal yaratan mallara el koyulabilmesi - veya ihlal teskil eden kullanimin sonlandirilabilmesi - demektir.
Marka tecavüzü durumunda cezai süreçlere de basvurulabilmesi, marka sahiplerinin bilhassa aciliyeti olan ve mahkemeden derhal el koyma karari alinmasi gereken durumlarda, marka koruma konusunda daha genis seçeneklere sahip olmalarini saglamistir. Tecavüzün degistirilebildigi veya mütecaviz mallarin hizli hareket ettigi durumlarda, marka sahibi tarafindan hizli aksiyon alinmasi büyük önem tasimaktadir.
Yakin tarihli bir davamizda kanundaki bu degisiklikten faydalandik ve asagida görsellerine yer verilen "ROWDY BULL" ibareli enerji içeceklerine Türkiye'nin güneyinde bulunan bir Gümrük Müdürlügü'nde yurtdisina gönderilirken el koymayi basardik. Bu ürünler birebir "taklit" Red Bull enerji içecekleri degildi, ama Red Bull GmbH'nin tescilli ve taninmis markalarina ciddi tecavüz ve yaratmaktaydi.
Hatay ilindeki savcilik ile ceza mahkemesini, ilgili mallara Gümrük Müdürlügü'nde el koyulmasi konusunda ikna etmeyi ve karar almayi basardiktan sonra, Izmir'de ilgili tüm taraflar (yalnizca bu mallarin ihracatçisi degil ayni zamanda Izmir'deki üretici firma) aleyhine bu kez bir hukuk davasi açtik ve yalnizca gümrükte ele geçirilen ürünlerle sinirli olmayan, tespit edilecek tüm ROWDY BULL markali ürünü kapsayacak sekilde bir ihtiyatî tedbir karari aldik. Bu sekilde mütecaviz ürün aleyhine mümkün olan tüm önlemleri almis ve marka sahibinin haklarini mümkün olan en hizli ve genis sekilde korumus olduk.
Ceza takibati, mütecaviz mallara en kisa zamanda el koyulmasina saglayan yöntem olmakla kalmayip, açilacak ceza davasinin sonucunda ilgililer hapis cezasi da aldigi için ayni zamanda çok etkili bir yaptirim teskil etmektedir. Bununla birlikte, her tecavüz halinde ceza yoluna basvurmak mümkün olmayabilir; zira, Türkiye'de ceza makamlarinin marka suçlarina yaklasimlari bilhassa yaratilan ihlalin seviyesine bagli olarak büyük ölçüde degisiklik göstermektedir. Diger taraftan, hukuk davalari ve özellikle de ihtiyatî tedbir kararlari neredeyse her tecavüz durumunda oldukça etkili ve geçerli tedbirler olmayi sürdürmektedir. Türkiye'de SMK'nin marka sahiplerine haklarini güvenceye alma ve markalarini mümkün olan en kapsamli biçimde koruma imkâni tanidigini ve her bir ihlalin uzmanlar tarafindan ele alinmasi suretiyle, uygulanabilecek en iyi ve etkili yaklasimin münferit olarak tespit edilmesi gerektigini belirtmek gerekir.
Footnote
1 Ceza Davalarinda Kanit Toplamanin Önemi
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
