Rusya'nın yasadışı saldırganlığı 4. Yılına girerken, AB'nin Ukrayna için kalıcı bir barışcıl çözüm bulma çabası, yayımladığı yaptırım paketleriyle Rusya üzerindeki baskıyı artırarak devam etmektedir. Bu kapsamda kabul edilen 16. Yaptırım paketi ile Rusya ekonomisinin enerji, ticaret, ulaşım, altyapı ve finansal hizmetler gibi sistemik olarak önemli sektörlerini hedef alınmıştır.
16. yaptırım paketinin sektörler üzerinde etki ve dağılımını paylaşacak olmakla birlikte yaptırımların etkili olabilmesi için alınan bazı önlemler bu bültenin konusunu oluşturacaktır.
I. YAPTIRIMLARI AŞMA KARŞITI ÖNLEMLER VE EK LİSTELER
Yaptırımlara süreklilik kazandırmak için önlem alınan bir diğer husus; yaptırımları aşma karşıtı önlemlerdir. AB yaptırımların aşılma riskini gözeterek, bu riski minimum seviyeye çekmek amacıyla 16. Pakette bazı maddelere yer vermiştir. Buna göre; Belarus yaptırım rejiminde aynen yer almış olmakla birlikte; AB, ayrıca Belarus , Kırım ve Sivastopol ve Ukrayna'nın belirli hükümet dışı bölgelerine yönelik yaptırım rejimlerini de güncellemiş ve güçlendirmiştir. 16. paket ile halihazırda Rusya'nın enerji gelirlerine katkıda bulunan listeye 74 gemi daha eklenmiştir. Böylelikle Rusya'nın askeri-sanayi kompleksini, güvensiz petrol tankerlerinin operasyonlarını destekleyen ve yaptırım sınırlarını aşan 53 yeni şirket hedef alınmıştır.
16. yaptırım paketi ile oluşan ek listeler uyarınca; , 48'i birey ve 35'i kuruluş olmak üzere; Rusya'nın askeri kompleksiyle bağlantılı olanlar, yaptırımları aşanlar, Rusya'nın kripto varlık borsaları ve denizcilik sektöründe faaliyet gösteren toplamda 83 kişi ve kuruluş için yaptırım öngörülmüştür.
II. TİCARİ YAPTIRIMLAR
- İlgili paket uyarınca Rus alüminyumuna yönelik doğrudan ithalat yasağı getirilmiştir. Bu yasak Rusya'dan işlenmiş alüminyum ürünlerinin ithalatıyla birlikte, Rusya'dan ham alüminyum ithalatına da kapsamaktadır.
- İşletmeler için sorunsuz bir geçiş sağlamak amacıyla, 2024 yılında AB ithalatının %80'ine denk gelen 275.000 tonun 12 aylık bir süre zarfında kullanılmasına izin veren bir kota mekanizması getirilmiştir.
Rusya'nın cephede kullandığı önemli teknolojilere erişimini kesmek amacıyla ihracat kısıtlamaları bazı ürünler için genişletilmiştir. Bunlar:
- Rusya'nın kimyasal silah olarak kullandığı, kloropikrin ve çift kullanımlı kimyasal ön maddeler,
- Silah üretmek için kullanılan yazılımlar, insansız hava araçlarını (drone) kullanmak için video oyun kumandaları,
- Askeri uygulamaları bulunan krom cevherleri ve bileşenleridir.
III. ENERJİ YAPTIRIMLARI
Daha önce izin verilen bir uygulama olan; Rus ham petrolü veya petrol ürünlerinin üçüncü bir ülkeye gitmesi ve AB limanlarında geçici depolama veya serbest bölge prosedürleri altında yerleştirilmesine tamamen yasak getirilmiştir.
Mevcut yazılım yasağı ise Rusya'ya petrol ve gaz arama yazılımlarının ihracatını, sağlanmasını veya temin edilmesini kısıtlayacak şekilde genişletilmiştir.
IV. TAŞIMA YAPTIRIMLARI
16. Paket ile karayolu taşımacılığı ve havayolu taşımacılığı kapsamında genişletilmeler yapılmıştır;
- Rusya içindeki iç hat uçuşları, Rus havayollarına veya Rusya içindeki iç hat uçuşları için havacılık ürünleri tedarik eden üçüncü ülke taşıyıcıları,
- AB karayolu taşımacılık şirketlerinde Rus sahipliğinin %25'in üzerine çıkmasını engelleyen bir değişiklik eklenmiştir.
V. ALTYAPI YAPTIRIMLARI
- İki Moskova havaalanı (Vnukovo ve Zhukovsky Havaalanları), dört bölgesel havaalanı, Volga limanı Astrakhan, Hazar Denizi'ndeki Makhachkala limanı, Baltık Denizi'ndeki Ust-Luga ve Primorsk limanları ile Karadeniz'deki Novorossiysk limanı da dahil olmak üzere, belirli Rus altyapıları üzerinde tam işlem yasağı getirilmiştir.
- AB operatörleri tarafından Rusya'ya sağlanan inşaat hizmetlerini kapsayan inşaat hizmetleri yasağı gelmiştir
VI. FİNANSAL SEKTÖR YAPTIRIMLARI
- Uzmanlaşmış finansal mesajlaşma hizmeti sağlama yasağı kapsamında 13 finansal kuruluş listeye eklenmiş,
- Rusya Merkez Bankası'nın (SPFS) Finansal Mesajlaşma Sistemi'ni kullanarak AB yaptırımlarını aşan 3 banka üzerinde işlem yasağı uygulanmış,
- İşlem yasağının genişletilmesiyle AB, Petrol Fiyat Tavanı'nı aşan ve gölge filosunun listedeki gemileriyle işlem yapan finansal kurumlar ile kripto varlık sağlayıcılarını listelemeyi sağlamıştır
A. Ortak Yüksek Öncelikli Ürünler Listesi (Şubat 2024)
Bu liste, toplam 50 adet Harmonize Sistem (HS) kodu içeren dört aşamaya ayrılmıştır. Bu ürünler, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı kullandığı silah sistemlerine dahil olan ve Rusya Yaptırımlar Yönetmeliği uyarınca yaptırım uygulanan çift kullanımlı ve ileri teknoloji ürünleridir.
Listeye Dahil Olan Ürünler ve Kategoriler:
1. Tier 1: Entegre devreleri (aynı zamanda mikroelektronik olarak da adlandırılır) tanımlayan dört HS kodundan oluşmaktadır.
2. Tier 2: Kablosuz iletişim, uydu tabanlı radyo navigasyonu ve pasif elektronik bileşenlerle ilgili elektronik ürünleri içeren beş HS kodundan oluşmaktadır.
3. Tier 3: iki sete ayrılmıştır:
- Tier 3.A: Ayrı elektronik bileşenler, elektrikli fişler ve bağlantılar, dijital kameralar.
- Tier 3.B: Mekanik ve elektronik olmayan bileşenler (örneğin yataklar ve optik bileşenler).
4. Tier 4:
- Tier 4.A: Elektrik bileşenlerinin ve devrelerinin üretimi ve kalite testi için üretim ekipmanları
- Tier 4.B: Metal işleme için CNC makineleri ve ilgili bileşenler.
B. EKONOMİK OLARAK KRİTİK ÜRÜNLER LİSTESİ (24 Şubat 2025)
Güncellenmiş liste, Rusya'nın üçüncü ülkeler aracılığıyla temin etse de hala AB'den bağımlı olduğu ürünleri içermektedir. Liste, 73 (Demir veya çelikten mamul maddeler), 84 (Makinalar), 85 (Elektronik), 87 (Taşıtlar) ve 89 (Gemi, tekne ve yüzen yapılar) başlıklarını kapsayan toplam 30 Harmonize Sistem (HS) kodu içermektedir.
Listeye Dahil Olan Ürünler:
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
