O Περί Αδειών (Πατρότητας, Γονικής, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμος του 2022 (Ν. 216(Ι)/2022) (ο “Νόμος”), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ με την έκδοση του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας την 16η Δεκεμβρίου 2022, αποσκοπεί στην εξισορρόπηση/συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή για τους εργαζόμενους γονείς ή φροντιστές, μέσω θέσπισης ατομικών δικαιωμάτων και ειδικότερα, μέσω της χορήγησης δικαιωμάτων σε:

  • άδεια πατρότητας, γονική άδεια, άδεια φροντίδας και απουσία από την εργασία για λόγους

ανωτέρας βίας·

  • ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για τους εργαζόμενους γονείς ή τους φροντιστές.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Νόμου, εργαζόμενος γονέας, ο οποίος έχει συμπληρώσει συνεχή απασχόληση διάρκειας έξι (6) μηνών στον ίδιο εργοδότη, δικαιούται να λάβει γονική άδεια. Η μέγιστη διάρκεια της γονικής άδειας είναι δεκαοκτώ (18) εβδομάδες για κάθε τέκνο, ενώ σε περίπτωση χήρου/ας γονέα ή μονού γονέα, είτε λόγω αφαίρεσης της γονικής μέριμνας από τον άλλο γονέα είτε μη αναγνώρισης του τέκνου από αυτόν, η διάρκεια της γονικής άδειας επεκτείνεται σε είκοσι τρεις (23) εβδομάδες (άρθρο 8(3) του Νόμου).

Σημειώνεται δε ότι το δικαίωμα λήψης γονικής άδειας είναι ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα για κάθε γονέα, με εξαίρεση τη δυνατότητα μεταβίβασης εννέα (9) εβδομάδων από το υπόλοιπο της άδειας του ενός γονέα στο υπόλοιπο της άδειας του άλλου γονέα.

Χρονικό Διάστημα Εξάσκησης του Δικαιώματος Γονικής Άδειας

Η γονική άδεια λαμβάνεται μεταξύ του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί από τη λήξη της ληφθείσας άδειας μητρότητας ή πατρότητας, ανάλογα με την περίπτωση, μέχρι το όγδοο (8ο) έτος της ηλικίας του τέκνου, ενώ σε περίπτωση υιοθεσίας, η γονική άδεια λαμβάνεται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας ή πατρότητας, ανάλογα με την περίπτωση, και για περίοδο οκτώ (8) ετών από την

ημερομηνία υιοθεσίας, νοουμένου ότι το τέκνο δεν θα υπερβεί μέχρι τότε το δωδέκατο (12ο) έτος της ηλικίας του (άρθρο 9 του Νόμου).

Σημειώνεται ότι σε περίπτωση τέκνου με αναπηρία, τηρουμένων των διατάξεων του περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμου, το δικαίωμα για λήψη γονικής άδειας επεκτείνεται μέχρι το δέκατο όγδοο (18ο) έτος ηλικίας του τέκνου (άρθρο 9 του Νόμου).

Επίδομα Γονικής Άδειας

Κατά τη διάρκεια των οκτώ (8) εβδομάδων γονικής άδειας, ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να λάβει επίδομα γονικής άδειας, νοουμένου ότι κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης έχει συμπληρώσει δώδεκα (12) μήνες απασχόλησης εντός των τελευταίων είκοσι τεσσάρων (24) μηνών (άρθρο 10(1) του Νόμου).

Σε περίπτωση τέκνου με αναπηρία, η διάρκεια του επιδόματος γονικής άδειας επεκτείνεται κατά:

  • τέσσερις (4) εβδομάδες, νοουμένου ότι το τέκνο έχει πιστοποιηθεί από το Σύστημα Αξιολόγησης της Αναπηρίας και Λειτουργικότητας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, ως άτομο με σοβαρή αναπηρία ή με μέτρια νοητική αναπηρία.
  • έξι (6) εβδομάδες, νοουμένου ότι το τέκνο έχει πιστοποιηθεί από το Σύστημα Αξιολόγησης της Αναπηρίας και Λειτουργικότητας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, ως άτομο με ολική αναπηρία (άρθρο 10(1) του Νόμου).

Σημειώνεται ότι το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται εφόσον ικανοποιηθεί ότι πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις που προβλέπει ο περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμος (άρθρο 10(2) του Νόμου).

Τρόπος Λήψης Γονικής Άδειας και Λήψη Γονικής Άδειας με Ευέλικτους Τρόπους

Σύμφωνα με το άρθρο 11(1) του Νόμου, η γονική άδεια δύναται να λαμβάνεται τμηματικά, με ελάχιστη διάρκεια μιας (1) ημέρας και μέγιστη διάρκεια πέντε (5) εβδομάδων ανά ημερολογιακό έτος. Η γονική άδεια, έπειτα από σχετική αίτηση του εργαζόμενου, δύναται εναλλακτικά να χορηγείται με ευέλικτο τρόπο που εξυπηρετεί τον ίδιο τον εργαζόμενο και τον εργοδότη του (άρθρο 11(2) του Νόμου).

Tο δικαίωμα λήψης της γονικής άδειας με ευέλικτους τρόπους περιορίζεται στη δυνατότητα λήψης αυτής με ελάχιστη περίοδο μίας (1) ημέρας. Σημειώνεται περαιτέρω ότι, το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει επίδομα γονικής άδειας, δεν θίγεται από τον τρόπο λήψης της γονικής άδειας (άρθρο 11(2) του Νόμου).

Προειδοποίηση Λήψης Γονικής Άδειας

Ο εργαζόμενος ο οποίος προτίθεται να ασκήσει το δικαίωμα γονικής άδειας, προειδοποιεί τον εργοδότη του τρεις (3) εβδομάδες πριν από την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας, ενημερώνοντάς τον εργοδότη για την ημερομηνία έναρξης και λήξης της εν λόγω άδειας, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις, όπου απαιτείται η άμεση λήψη γονικής άδειας, η περίοδος της προειδοποίησης δύναται να μειωθεί, νοουμένου ότι έχει εξασφαλιστεί η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη (άρθρο 12(1) του Νόμου).

Στις περιπτώσεις λήψης της γονικής άδειας με ευέλικτους τρόπους, ο εργαζόμενος οφείλει, πέραν της προειδοποίησης προς τον εργοδότη του, να προσδιορίσει το είδος της ευελιξίας που επιθυμεί να κάνει χρήση, καθώς επίσης και το μέρος της γονικής άδειας που επιθυμεί να λάβει με ευέλικτο τρόπο (άρθρο 12(1) του Νόμου).

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.