Anayasa Mahkemesi (Bundan sonra "AYM" olarak
anılacaktır.) 10.03.2025 tarihli ve 32837
sayılı Resmî Gazete 'de yayımlanan
05.11.2024 tarih ve 2023/158 E. 2024/187 K. sayılı
kararı ile 5718
sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanunu'nun 27. Maddesinin 1.
fıkrasının
Anayasa'nın 49. Maddesinde yer alan Devletin
çalışanları koruma
yükümlülüğüne
aykırılığını ileri
sürerek iptaline karar vermiştir.
İptaline karar verilen 27/1 fıkrası
"İş sözleşmeleri, işçinin
mutad işyeri hukukunun emredici
hükümleri uyarınca sahip olacağı asgari
koruma saklı kalmak kaydıyla, tarafların
seçtikleri hukuka
tabidir." ifadelerini içermektedir.
Anayasa'nın 49. maddesinde de
"Çalışma, herkesin hakkı ve
ödevidir. Devlet, çalışanların
hayat
seviyesini yükseltmek, çalışma hayatım
geliştirmek için çalışanları ve
işsizleri korumak, çalışmayı
desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli
ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma
barışını sağlamak
için gerekli tedbirleri alır." denilmek suretiyle
sosyal devlet ilkesinin çalışma hayatındaki
görünümü
olan devletin çalışanları koruma
yükümlülüğüne ilişkin özel
bir güvence öngörülmüştür.
Bu itibarla da söz konusu fıkra,
a) İş sözleşmesinin
zayıf tarafı olan işçi nezdinde
işçi-işveren arasındaki dengenin
sağlanmasının devletin
yükümlülüklerinin bir gereği
olduğu,
b) Yabancılık unsuru
taşıyan iş sözleşmelerinin tabi
olacağı hukukun belirlenmesinin de
devletin yükümlülükleriyle
çelişmemesi gerektiği ve bu bağlamda da
iş sözleşmelerinde
hukuk seçimine ilişkin tanınan imkânın
işçinin aleyhine sonuç
doğurmasını engelleyecek
nitelikte olması gerektiği,
c) Maddede iş sözleşmelerinin,
işçinin mutat işyeri hukukunun emredici
hükümleri uyarınca
sahip olacağı asgari koruma saklı kalmak
şartıyla tarafların seçtikleri hukuka tabi
olacağının
öngörüldüğü; yani bir diğer
ifadeyle mutat işyeri hukukunun asgari koruma
ölçütü olarak
belirlendiği ancak iş sözleşmesinin bu hukukun
yanı sıra başka bir hukukla da
ilişkisinin
bulunabileceğinin açık olduğu,
d) Zira 27. maddenin (4) numaralı
fıkrasında halin bütün şartlarına
göre iş sözleşmesiyle daha
sıkı ilişkili bir hukukun bulunması durumunda
sözleşmeye bu hukukun uygulanabileceği
belirtildiği; bu itibarla da iş sözleşmesinin
taraflarınca hukuk seçimi yapılmaması
halinde
mutat işyeri hukukunun yerine daha sıkı
ilişkili hukuka tabi kılınması mümkün
olsa da
tarafların hukuk seçimi yapmış olmaları
durumunda ise sözleşmeyle daha sıkı
ilişkili
hukukun uygulanabilmesine imkan
tanınmadığı,
e) Oysaki daha sıkı ilişkili
hukukun işçiye mutat işyeri hukuku veya
sözleşmeyle belirlenen
hukuktan daha yüksek standartta bir koruma
sağlayabileceği, başka bir ifadeyle
sözleşmeyle daha sıkı ilişkili hukukun
işçiye yüksek standartta koruma sağlayan bir
hukuk
olabileceğinin kuşkusuz olduğu,
f) Tüm bu nedenlerle de hukuk
seçimi yapılan sözleşmelerin daha
sıkı ilişkili hukuka tabi
kılınamaması nedeniyle bu seçimin
işçinin aleyhine sonuç
doğurabileceğinin
anlaşıldığı,
nitekim sözleşmenin zayıf tarafı olan
işçinin işveren karşısında hukuk
seçimine ilişkin
pazarlık imkanının ilke olarak
sınırlı olduğu zira işçinin lehine
olan hukukun seçilmesi
konusunda işverenle pazarlık yapabilmesinin
güç olduğu,
Gerekçelerle iptal etmiş bulunmaktadır.
İptal kararı kararın Resmî Gazete' de
yayımlanmasından başlayarak 6 (altı) ay sonra
(10/9/2025)
yürürlüğe girecektir.
Söz konusu iptal kararına aşağıdaki
bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Resmi Gazete
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
