- within Government, Public Sector, Insolvency/Bankruptcy/Re-Structuring, Litigation and Mediation & Arbitration topic(s)
- with readers working within the Banking & Credit, Healthcare and Property industries
1. Kararın Özeti ve Önemi
15 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan kararla, Anayasa Mahkemesi (“AYM”) 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 1. maddesini ve buna bağlı 2. madde ile EK-5 hükümlerini iptal etmiştir.
Bu karar, Cumhurbaşkanı'na Türk Lirası'nın değerini koruma amacıyla sınırsız yetki veren düzenlemeyi ortadan kaldırması açısından son derece önemlidir. Özellikle dövizle sözleşme yasağı gibi son yıllarda iş dünyasını doğrudan etkileyen düzenlemeler, bu hükme dayanılarak çıkarılmıştı.
2. AYM'nin Geçmişteki Yaklaşımı ve Yeni Kararın Gerekçesi
AYM, benzer bir iptal talebini daha önce de değerlendirmiş ancak reddetmişti. 28 Mart 1963 tarihli (4/71 sayılı) kararında Mahkeme, 1567 sayılı Kanun'un Anayasa'ya aykırı olmadığı sonucuna ulaşmıştı. Aradan geçen yaklaşık altmış yılın ardından, aynı hüküm bu kez sınırsız yetki devri gerekçesiyle Anayasa'ya aykırı bulunmuş ve iptal edilmiştir. (17.06.2025, E.2024/193, K.2025/136) Bu değişim, AYM'nin son dönemde yürütme organına verilen geniş düzenleme yetkilerini yeniden değerlendirme eğiliminde olduğunu göstermektedir.
3. Dövizle Sözleşme Yasağına Etkisi
Kararın ardından en çok merak edilen husus, dövizle sözleşme yasağının akıbetidir. Bilindiği üzere, 32 sayılı Karar ve buna ilişkin uygulama tebliğleri, doğrudan 1567 sayılı Kanun'un 1. maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.
Dolayısıyla, bu dayanak hükmün iptali, ilgili alt mevzuatın da hukuken uygulanabilirliğini yitirmesi sonucunu doğuracaktır. Başka bir deyişle, iptal kararı yürürlüğe girdiğinde dövizle sözleşme yasağı ve benzeri düzenlemeler geçersiz hale gelecektir.
4. Yürürlüğün Ertelenmesi ve Mevzuat Boşluğu Riski
Anayasa Mahkemesi, doğacak kaosu önlemek amacıyla iptal kararının yürürlüğünü 9 (dokuz) ay süreyle ertelemiştir. Bu süre zarfında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (“TBMM”) yeni bir kanun düzenlemesi yapması beklenmektedir. TBMM'nin hareketsiz kalması durumunda, başta dövizle sözleşme yasağı olmak üzere birçok ikincil düzenleme uygulanamaz hale gelecektir. Bu nedenle yürütme ve yasama organlarının koordineli bir şekilde yeni yasal çerçeveyi belirlemesi kritik önem taşımaktadır.
5. Derdest Davalar Açısından Durum
Halihazırda dövizle sözleşme yasağına dayalı olarak açılmış veya derdest durumunda bulunan davalar bakımından da bu karar önemli sonuçlar doğuracaktır. Zira, dayanak hükmün Anayasa'ya aykırı bulunması halinde, bu hükme dayanan işlemler ve yargılamalar da tartışmalı hale gelecektir. Ancak, yürürlük süresinin 9 (dokuz) ay ertelenmiş olması, bu süreçte verilecek kararların geçerliliği açısından belirsizliği bir nebze azaltmaktadır.
6. Sonuç ve Değerlendirme
AYM'nin bu kararı, yürütmeye verilen sınırsız düzenleme yetkilerinin anayasal denetimi açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Kararın yürürlüğe girmesiyle birlikte dövizle sözleşme yasağının ve benzeri idari düzenlemelerin mevzuat dayanağı ortadan kalkacaktır. Ancak bu süreçte TBMM'nin hızlı bir yasal düzenleme yapması, hem ekonomik istikrarın korunması hem de hukuki belirsizliklerin giderilmesi bakımından zorunludur.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
