- GİRİŞ
2017 yılında Sınai Mülkiyet Kanunu ("SMK")'nun yürürlüğe girmesi ile talep üzerine markanın Türk Patent ve Marka Kurumu ("TPMK") tarafından iptaline karar verilebileceği düzenlenmiştir (SMK m. 26). Fakat ilgili düzenleme uyarınca, idari iptal yetkisi derhal değil, SMK'nın 192'nci maddesi gereği yedi yıllık erteleme sonrasında devreye girmiş; bu süre zarfında ise iptal işlemleri mahkemelerin görev alanında kalmıştır.
Öte yandan her ne kadar SMK m.26 yürürlükte bulunsa da markaların idari iptali için gerekli usul hükümleri uzun süre tamamlanmadığı için süreç fiilen işletilememiştir. Bu dönemde TPMK yalnızca elektronik ortamda başvuruları kayıt altına almış, fakat bunları esas yönünden değerlendirmemiştir. Beklenen düzenleme 15.03.2025 tarihli ve 32842 sayılı Resmî Gazete 'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş; Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik'e ("Yönetmelik") eklenen maddelerle idari iptal mekanizmasının işleyişine dair ayrıntılı hükümler getirilmiştir.
15.03.2025 tarihli ve 32842 sayılı Resmî Gazete 'de yayımlanan Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ("Yönetmelik Değişikliği"), idari iptal prosedürüne ilişkin usul kurallarını ayrıntılı şekilde düzenleyerek tarafların başvuru ve savunma süreçlerini daha şeffaf ve öngörülebilir hale getirmiştir. Bu yeni sistem hem hız hem de etkinlik bakımından önemli avantajlar sağlamakta, aynı zamanda Türkiye'nin Avrupa Birliği uygulamalarıyla uyumunu güçlendirmektedir.
Bu yazıda ise markaların idari iptaline ilişkin sistem ele alınacaktır.
- İPTAL TALEBİ
Tescilli bir markanın, SMK m.26'ya göre iptal edilmesi gerektiğine ilişkin talepler ilgili kişilerce TPMK'ya yapılır. Marka iptal talepleri, sicilde kayıtlı hak sahibi veya hukuki halefine yöneltilir; inceleme sırasında hak sahipliği değişse dahi işlemler sicilde görünen kişi üzerinden yürütülür.
Her iptal talebi yalnızca tek bir tescilli marka için yapılır. Talep, markanın iptaline dayanak gösterilen gerekçelerin SMK m.26'da düzenlenen iptal sebeplerinden hangisine dayandığını belirten imzalı form ile TPMK'ya sunulur. İncelemeye geçilebilmesi için başvuru sırasında ücretin ödenmesi ve ödeme bilgisiyle birlikte TPMK'ya iletilmesi zorunludur.
- İptal Talep Formu
İptal talep formunda aşağıdaki bilgilerin yer alması zorunludur:
- İptali talep edilen markanın tescil numarası.
- İptal talebine konu mallar veya hizmetler.
- Talep sahibinin kimlik ve iletişim bilgileri.
- Talep vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri.
- İptal talebinin ilgili mevzuattaki madde, fıkra ve bent karşılıkları belirtilmek suretiyle gerekçeleri ve SMK'nın 26. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi dışındaki gerekçelere ilişkin bilgi veya belgeler.
- Ücretin ödendiğine ilişkin bilgi.
- İptal Talep Ret Sebepleri
İptal talebinde eksiklik olması halinde, eksikliğin giderilmesi için talep sahibine bir aylık süre verilir. Eksikliklerin belirtilen süre içinde giderilmemesi halinde talep reddedilir ve alınan ücret iade edilmez.
İptali istenen markanın, talep tarihinde tescilli olmaması, marka hakkının sona ermiş olması veya SMK 26. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sunulan iptal taleplerinde markanın en az beş yıldır tescilli olmaması halinde, bildirim yapılmaksızın TPMK, iptal talebinin reddine karar verir.
- İptal Süreci
TPMK, iptal talebine karşı cevap ve delillerini sunması için marka sahibine bir aylık süre tanır. Söz konusu bir aylık süre içinde talep edilmesi hâlinde TPMK bir aya kadar ek süre verir. Süresi içerisinde sunulmayan cevaplar ve deliller TPMK tarafından dikkate alınmaz.
TPMK, iptal başvurusunu aldıktan sonra marka sahibine savunma hakkı tanır; verilen sürenin sonunda ise dosya inceleme aşamasına aktarılır. TPMK gerekli gördüğünde taraflara ek bilgi ve belge sunmaları için bir ay süre tanıyabilir; süresinde sunulmayan bilgi ve deliller dikkate alınmaz ve dosya mevcut belgeler üzerinden karara bağlanır.
SMK'nın 26. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sunulan iptal taleplerinde markanın talep tarihinde Türkiye'de en az beş yıldır tescilli olması şartıyla, marka sahibinden, markasını iptal talebine konu mal veya hizmetler bakımından Türkiye'de ciddi biçimde kullanmakta olduğuna ya da kullanmamaya dair haklı sebepleri olduğuna ilişkin delil sunması talep edilir.İptal talebinde bulunulacağı düşünülerek kullanım gerçekleşmişse talebin TPMK'ya sunulmasından önceki üç ay içinde gerçekleşen kullanım dikkate alınmaz. Marka sahibi tarafından süresi içinde delil sunulmaması veya iptali istenen mal veya hizmetlerde markanın ciddi biçimde kullanıldığını gösterir nitelikte bulunmaması halinde TPMK iptal talebini kabul eder. Benzer mal veya hizmetler yönünden iptal kararı verilemez.
TPMK tarafından verilen nihai iptal kararları sicile kaydedilir ve Marka Bülteni'nde yayımlanır.
- İptal Ücreti
İptal ücreti, TPMK ücreti ve emanet hesabında tutulacak ücret olmak üzere iki kalem olarak hesaplanır ve tek seferde başvuru sırasında tahsil edilir.
İnceleme tamamlandığında, ödenen TPMK ücreti her durumda TPMK gelirine aktarılır. İptal talebinin tümden reddedilmesi halinde emanet hesabında tutulan ücret, talebi üzerine, sicilde kayıtlı marka sahibine; iptal talebinin tümden kabul edilmesi halinde emanet hesabında tutulan ücret, talebi üzerine, iptal talebi sahibine ödenir. TPMK'nın, iptal talebinin kısmen kabulü kararlarında taraflara ödeme işlemi yapılmaz, emanet hesaba alınan para TPMK'ya gelir olarak kaydedilir.
Talepte bulunabilmesi için TPMK tarafından nihai kararın verilmiş olması şarttır. TPMK'nın nihai kararından itibaren on yıl içinde talep edilmeyen ücretler TPMK'ya gelir olarak kaydedilir.
Eksikliklerin süresinde tamamlanmaması halinde iptal talebi başvurusu reddedilir ve ücret iade edilmez; ancak ret gerekçesi eksiklikse, emanet hesapta tutulan tutar talep üzerine başvuru sahibine iade edilir.
- Geçiş Süreci
Yönetmelik Değişikliği'nin yayımı tarihinden önce ön başvuru olarak alınan taleplerde eksikliğin giderilmesi için talep sahibine bir aylık süre verilir. Eksikliklerin süresi içinde giderilmesi halinde işlemlere devam edilir.
Öte yandan önceki başvurular dikkate alındığında, ücrete dahil olduğu belirtilen emanet hesabında tutulacak ücret TPMK tarafından tahsil edilmez.
- İptal Talebinin Geri Çekilmesi
İptal talebi, TPMK tarafından iptal hakkında karar verilmeden önce geri çekilebilir. İptal talebinin geri çekilebilmesi için aşağıdaki belgelerin TPMK'ya sunulması zorunludur:
- İptal talebinin geri çekilmesi talebini içeren form.
- Talep vekil tarafından yapılmış ise geri çekme yetkisini açıkça içeren vekâletname.
İptal talebinin geri çekilmesi durumunda, talebi üzerine, emanet hesapta tutulan ücret talep sahibine iade edilir.
- SONUÇ
Markaların idari iptali, Türk marka hukukunda köklü bir değişim yaratmış ve iptal yetkisinin mahkemelerden TPMK'ya devriyle birlikte süreç daha hızlı ve erişilebilir hale gelmiştir. Yönetmelik Değişikliği ile getirilen düzenlemeler, uygulamanın şeffaf ve öngörülebilir şekilde işlemesini sağlayarak tarafların haklarını daha güvenli bir zeminde korumaktadır.
Bununla birlikte, sistemin işlerliği marka sahiplerine önemli sorumluluklar yüklemektedir. Özellikle markanın gerçekten kullanıldığını ispat edecek delillerin düzenli biçimde saklanması, marka portföylerinin güncel tutulması ve kullanılmayan tescillerin gözden geçirilmesi kritik hale gelmiştir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
