A) GİRİŞ
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”),
6 Şubat 2023 tarihinde aldığı kararla, Borsa
İstanbul A.Ş. (“BIST”) pay
piyasalarında açığa satış
yasağı işlemlerini yasaklamıştı. 5
Aralık 2024 tarihli SPK kararıyla birlikte söz
konusu yasağın kapsamı
daraltılmıştı. Buna göre, 2 Ocak 2025
tarihinden itibaren uygulanmak üzere, yalnızca BIST 50
Endeksi'nde yer alan pay piyasaları ile
sınırlı olacak şekilde açığa
satış yasağı
kaldırılmıştı.
Akabinde SPK, 21 Şubat 2025 tarihinde ilan ettiği
basın duyurusu ile BIST pay piyasasında gözlenen
olağanüstü fiyat hareketlerine ilişkin inceleme
başlatıldığını bildirmiş ve bu
çerçevede BIST, 24 Şubat 2025 tarihinden
itibaren, BIST 50 Endeksi'ndeki payların
açığa satış işlemlerinde,
yalnızca son işlem fiyatına eşit veya daha
yüksek bir fiyattan emir girilmesine izin veren yukarı
adım kuralının (uptick rule)
uygulanacağını
kararlaştırmıştı.
BIST, 29 Ağustos 2025 tarihinde yaptığı bir
diğer duyuruyla (“Duyuru”)
birlikte; Pay Bazında Devre Kesici Sistemi, Endekse
Bağlı Devre Kesici Sistemi
(“EBDKS”) ve açığa
satış işlemlerinde uygulanan yukarı adım
kuralına ilişkin birtakım değişiklikler
yapmıştır.
Duyuru metnine buradan ulaşabilirsiniz.
B) DUYURU KAPSAMINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
a) Yukarı Adım Kuralında Yapılan
Değişiklik
Açığa satış yapılabilen işlem
sıralarında uygulanan yukarı adım kuralı
için esas alınan BIST 100 Endeksi'ndeki
düşüş oranı, %3'ten %2'ye
çekilmiştir. Buna göre, BIST 100 Endeksi'nin
gün içinde %2 veya daha fazla gerilemesi durumunda,
seans sonuna kadar yukarı adım kuralı
uygulanacaktır.
b) Devre Kesici Sistemlerde Yapılan
Değişiklikler
i) BIST 100 Endeksi'nin gün içerisinde önceki
günün kapanışına göre; birinci
aşamada %5 ve ikinci aşamada %7 oranında veya daha
fazla düşmesi durumunda devreye giren EBDKS
uygulaması, değişiklik sonrasında tek
aşamalı olarak uygulanmaya başlayacak ve BIST 100
Endeksi'nin %6 oranında veya daha fazla
düşmesi halinde devreye girecektir. Bu doğrultuda,
Pay Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon
Piyasasındaki (“VİOP”) paya
ve pay endekslerine dayalı sözleşmeler ile
Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo
Pazarı'nda işlemler geçici olarak
durdurulacaktır.
ii) EBDKS kapsamında uygulanan, emir girişleri ve
işlemleri durdurma süresi 10 dakika
kısaltılmıştır. Buna göre EBDKS
uygulamasının devreye girmesi ile birlikte; Pay
Piyasasında belirli özellik kodlu işlem
sıralarında uygulanan 20 dakikalık durdurma
süresi 10 dakikaya, Pay Piyasasında işlem gören
diğer işlem sıraları ile VİOP'ta
işlem gören pay ve pay endekslerine dayalı
sözleşmelerde uygulanan durdurma süresi ise 30
dakikadan 20 dakikaya
düşürülmüştür.
iii) Pay Piyasasında sürekli işlem
seansının sona ermesine 60 dakika kala (önceki
durumda 17.00'den itibaren) EBDKS'nin devreye girmesi
halinde, işlemler durduruluyor ve kapanış
seansı ile yeniden başlatılıyordu. Yeni
düzenleme ile birlikte, 60 dakikalık süre 30
dakikaya indirilmiş olup, 17.30'dan sonra
EBDKS'nin devreye girmesi halinde, işlemler durdurulacak
ve kapanış seansı ile yeniden
başlatılacaktır.
iv) Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda,
önceki uygulamada EBDKS'nin 17.00'den sonra
devreye girmesi halinde pay ve pay endekslerine dayalı
sözleşmelerde işlemler durduruluyor ve
18.08'de VIOP_SUREKLI_MZYD seansı ile yeniden
başlatılıyordu. Yeni düzenleme ile bu
sınır 17.30'a çekilmiştir.
v) Pay Piyasasında, pay bazında devre kesici sonrası
emir toplama süresi, sürekli işlem yöntemi ile
işlem gören tüm paylar için 10 dakika olarak
uygulanacaktır.
C) SONUÇ
BIST tarafından yapılan Duyuru ile, devre kesici
sistemler ile açığa satış
işlemlerinde uygulanan yukarı adım kuralına
ilişkin önemli değişiklikler
yapılmıştır. Bu çerçevede, devre
kesici sistemlerde esas alınan endeks oranları ve EBDKS
kapsamında uygulanan işlemlerin durdurulma süreleri
yeniden düzenlenmiş olup, anılan
değişikliklerin 1 Eylül 2025 tarihinden itibaren
yürürlüğe girmesi
kararlaştırılmıştır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
