T.C.Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde çalışmaktadır. Reklamların tüketiciyi yanıltmaması, aldatıcı olmaması ve mevzuata uygun olması için denetim yapan bir kuruldur. Reklam Kurulu yeşil aklamanın önlenmesi kapsamında denetleyici, düzenleyici ve caydırıcı bir güç olarak kritik bir işleve sahiptir.
6 Şubat 2025 tarihinde Reklam Kurulu tarafından 2024 Yılı Raporu ("Rapor") yayımlandı. Raporda Reklam Kurulu tarafından 2024 yılında 22.299 adet başvuru hakkında karar verilmiştir. Raporda ele alınan birçok konu başlığının yanı sıra "Yeşil Aklama ve İspatlanamayan Çevresel Beyanlar" da dikkat çekmektedir. Reklam Kurulu'nun denetim ve kararları 6502 sayılı Kanun ve Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nin "Çevreye ilişkin beyanlar içeren reklamlar" başlıklı 17 nci maddesi ve "Çevreye İlişkin Beyanlar İçeren Reklamlar Hakkında Kılavuz" bağlamında yürütülmüş olup hız kazanarak artan sürdürülebilirlik trendine daha çok dikkat çekilmek istenmiştir.
Türkiye'nin Avrupa Yeşil Mutabakatı'na uyum süreci ve "sürdürülebilir, kaynak-etkin ve yeşil bir ekonomiye geçiş" planlarının uygulanması noktasında Reklam Kurulu etkin bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda Reklam Kurulu, tüketicilerin çevreye yönelik hassasiyetinin istismar edilmesini önlemek amacıyla sektörel bazda denetimler yapmaktadır. Uluslararası ve ulusal çapta hız kazanan mevzuat çalışmaları ile paralel olarak devam eden bu denetimler doğru ve dürüst sürdürülebilir beyanlar ile tüketici davranışlarının şekillenmesi, güven duyulabilecek bir piyasa ortamı oluşturulması açısından önem arz etmektedir.
Rapor uyarınca Reklam Kurulu'nun denetimlerinde dikkat çeken ve idari yaptırıma tabi tutulan bazı hususlar aşağıdaki gibidir:
- Sürdürülebilirlik içerikli bir beyanın hangi marka ürün veya ürün grubuna ilişkin internet sitesine yönlendirerek, farklı bir mecraya atıf yaparak veya herhangi bir şekilde bilgilendirme yapılmaması,
- Sürdürülebilirlik hedefleri iddiasının akreditasyonu olan bir kuruluş tarafından hazırlanan ve/veya doğrulanan bir raporla desteklenmemesi, bu iddiaların ispatlanamaması,
- Doğa, iklim gibi çevresel konulara dair genel ifadeler içeren beyanların gerekli bilgiler verilmeksizin ve tüketiciler nezdinde belirsizliğe neden olacak şekilde kullanılması,
- Ürünün tüketiminin çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağladığına ilişkin bir beyanın dayanması halinde ilgili bilimsel çalışma veya çevresel etkinin ölçüm ve değerlendirme yöntemi hakkında tüketiciye bir açıklama ve bilgilendirme yapılmaması,
- Meydana geleceği öne sürülen olumlu veya olumsuz bir çevresel etkinin ürünün yaşam döngüsünün tümüne mi yoksa belirli bir aşamasına mı yönelik olduğunun belirtilmemesi,
- Sürdürülebilirlik Sertifikası olarak nitelendirilip tüketiciye sunulan bir belgenin yetkili kurum, üniversite, araştırma ve değerlendirme kuruluşlarınca doğrulanmaması
Reklam Kurulu yeşil aklama yapılarak tüketicilerin yanlış beyanlara maruz bırakılması ve bu şekilde yönlendirilmelerinin önüne geçilmesi için denetim faaliyetlerine devam etmektedir. Günden güne hem nitelik hem nicelik itibariyle artan kararların takip edilmesi, bu kararların edinimlerinin şirketlerin sürdürülebilirlik politikalarına entegre edilmesi sadece Reklam Kurulu tarafından uygulanabilecek idari yaptırımları önlemek anlamına gelmeyecek, aynı zamanda şirketlerin marka itibarı, tüketici güveni ve uzun vadeli iş stratejileri açısından da kritik bir yer tutacaktır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
