Uzaktan çalisma, Is Kanunu'nun 14. maddesinin 4. fikrasinda tanimlanmistir. Bu hükme göre; "Uzaktan çalisma; isçinin, isveren tarafindan olusturulan is organizasyonu kapsaminda is görme edimini evinde ya da teknolojik iletisim araçlari ile isyeri disinda yerine getirmesi esasina dayali ve yazili olarak kurulan is iliskisidir". Bu nedenle uzaktan çalisan isçi ile emsal isçi arasinda sosyal hak ayrimi yapmak esit islem prensibine aykirilik teskil edecektir.
Is Kanunu Kapsaminda Uzaktan Çalisma Nedir?
Uzaktan çalisma; isçinin, isveren tarafindan olusturulan is organizasyonu kapsaminda is görme edimini evinde ya da teknolojik iletisim araçlari ile isyeri disinda yerine getirmesi esasina dayali ve yazili olarak kurulan, sözlesmede isin tanimi, sekli, süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesi, temin edilecek malzemeler, ekipman gibi unsurlarin düzenlendigi is iliskisidir.
Yemek Ücreti Ödemesinin Esitlik Ilkesi Baglaminda Incelenmesi
Is Hukuku genel ilkelerinden olan esit islem prensibi, emsal isçiye ve uzaktan çalisma yürüten isçiye taninan haklar baglaminda kendisine etki alani bulabilmektedir. Esasen emsal isçiler için taninan yan ödeme, prim/ikramiye ödemeleri, sosyal yardim ve haklardan, uzaktan çalisma yapan isçiler de faydalandirilmalidir.
Is Kanunu m. 14/6: Uzaktan çalismada isçiler, esasli neden olmadikça salt is sözlesmesinin niteliginden ötürü emsal isçiye göre farkli isleme tabi tutulamaz.
Hükmün aksi uygulandigi halde esit islem sartina aykirilik nedeni ile isverenin hukuki sorumlulugu ortaya çikacaktir. Isçinin evden çalismasi fiili bir çalismadir dolayisiyla yemek ücreti de isçinin kazanilmis hakki niteligindedir.
Isveren esit davranma ilkesine uygun bir sekilde davranmak zorundadir. Uzaktan dahi olsa çalisma saatlerinin aynen geçerli oldugu hallerde yemek gideri de varligini koruyacagindan yemek bedelinin uzaktan çalisma esnasinda da ödenmesi gerektigi kanaatindeyiz.
Isverenin karsilayacagi giderlere iliskin düzenleme Borçlar Kanunu 414'te yer almaktadir:
"Isveren, isin görülmesinin gerektirdigi her türlü harcama ile isçiyi isyeri disinda çalistirdigi takdirde, geçimi için zorunlu olan harcamalari da ödemekle yükümlüdür. Yazili olarak yapilmis bir hizmet veya toplu is sözlesmesinde, bizzat isçi tarafindan karsilanmasi kararlastirilan harcamalarin, isçiye götürü biçimde günlük, haftalik veya aylik olarak ödenmesi öngörülebilir. Ancak bu ödeme, zorunlu harcamalari karsilayacak miktardan az olamaz. Zorunlu harcamalarin kismen veya tamamen isçi tarafindan bizzat karsilanmasina iliskin anlasmalar geçersizdir."
Uzaktan çalisma geçici olarak uygulanacak ise isveren isçiye normal çalisma saatlerinde ödedigi yemek ücretini ödemekten kaçinirsa bu çalisma sartlarinda meydana gelen esasli bir degisiklige neden olunmus anlamina gelir ve bu durumda Is Kanunu madde 22 uygulama alani bulur.
Bu yönde Istanbul Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi E. 2017/1581 K. 2019/416 kararinda uzaktan çalismaya binaen olmasa da yemek ücretinin isverence kaldirilmasi hususu incelenmis ve yemek ücretinin sözlesmede kararlastirilmis olmasina karsin sonradan kaldirilmasinin çalisma kosullarinda esasli degisiklik olacagi belirtilmistir;
"Yemek ücretinde; davali is yerinde davacinin ilk ise girdiginde is yeri uygulamasi olarak çalisanlara yemek ücreti verildigi, yargilama asamasinda davali isveren tarafindan kabul edildigi üzere 01.01.2009 tarihi itibariyle yemek ücretinin kaldirildigi, yemek ücretinin kaldirilmasinin çalisma sartlarinda esasli degisiklik olup 4857 yasanin 22. maddesi kapsaminda isçinin yazili onayinin gerektigi ancak somut olayda davacinin yemek ücretinin kaldirilmasini yazili olarak kabul ettigine dair herhangi bir delilin dosyaya sunulmadigi, bilirkisinin son ay yemek ücretini 100 TL olarak kabul ederek bu ücretin asgari ücrete oranina göre geçmise dogru yemek ücretini belirlemesinin dosya kapsamina uygun oldugu, davaciya 01/01/2009 tarihinden is akdinin fesih tarihi olan 14/11/2017 tarihine kadar ödenmeyen yemek ücretinin 3.871,78 TL olarak kabulünün dogru oldugu görüldügünden bu yönü kapsayan davali istinaf basvurusuna itibar edilmemistir."
Kanaatimizce, uzaktan çalisma isverenin yönlendirmesi dogrultusunda tedbiren uygulandigi ve çalisanin ayni sekilde çalismaya devam etmesi durumu göz önüne alindiginda isçiye yemek ücretlerinin verilmemesi yukaridaki kararda da incelendigi gibi çalisma kosullarinda esasli degisiklik olusturacaktir.
Sonuç
Uzaktan çalisma baslamadan önce isverenler tarafindan isçilere yemek yardimi saglaniyorsa uzaktan çalisma yapilmasi durumunda da Is Hukuku'muzun genel ilkelerinden esit davranma borcunun bir geregi olan bu yardimin aynen devam etmesi gerektigi kanaatindeyiz.
Isyerine gelerek çalisan isçilere saglanan yemek yardimindan esit davranma ilkesi kapsaminda, ayni sekilde uzaktan çalisan isçilerin de yararlanmasi gerekmektedir. Her ne kadar isçiler evden çalissalar da yemeklerini evde kendi imkanlariyla karsilamaktadir.
Bu nedenle uzaktan çalisan isçilere de yemek ücretlerinin diger isçilerden ayrim gözetilmeksizin ödenmesi gerektigi kanaatindeyiz.
Kaynakça
- 4857 sayili Is Kanunu.
- Prof. Dr. Sarper Süzek -Is Hukuku/21. Baski.
- (www.lexpera.com)
- Evaluation of Mental Tension and Anxiety Levels in Sars-Cov-2 Positive Orthodontics Patients.
Ilginizi Çekebilir:
- Türk Is Hukuku Mevzuatinda Uzaktan Çalisma,
- Covid-19 ve Is Güvenligi – Uzaktan Çalisma,
- Uzaktan Çalismada Is Kazasi.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
