Anonim şirketin ortaya çıkmasında olduğu gibi şirket varlığının ortadan kalkması da bir sürecin sonucudur. Şirketin sona ermesi ise, şirket varlığının ortadan kalkması açısından ilk aşamayı oluşturmaktadır. Anonim şirketlerin sona ermesi fesih veya infisah yoluyla gerçekleşmektedir. İnfisah, kendiliğinden ortadan kalkma anlamına gelmektedir. Anonim şirketin infisahından anlaşılması gereken ise; herhangi bir karar yahut ihbar olmaksızın şirket faaliyetlerinin bitmesidir.
İnfisahın söz konusu olabilmesi için kanunda ve/veya esas sözleşmede öngörülen nedenlerden birinin gerçekleşmesi gerekir. Bu niteliği itibariyle infisahta şirket kararına gerek yoktur. İnfisahta ihbarda bulunmaya da gerek yoktur. Bir başka deyişle, infisahla yoluyla sona erme, şirketin iradi olmayan bir sebep ile sona ermesini ifade eder. İnfisah eden ya da feshine karar verilen anonim şirket tasfiye haline geçer. Bu sebeple infisah anonim şirketin tüzel kişiliğini etkilemez. Tüzel kişilik etkilenmemesine rağmen tüzel kişiliğin hak ehliyeti tasfiye amacı ile sınırlanmaktadır.
İnfisahın sonucu olarak tasfiye aşamasına geçildiğinde ticaret unvanına ''tasfiye halinde'' ibaresi eklenir. Söz konusu durumun ticari hayattaki güveni sağlamaya yönelik olduğu görülmektedir. Şirketin tamamen yok olması ise tasfiye aşamasının tamamlanmasında sonra mümkün olur.
İnfisah yoluyla sona ermenin, anonim şirket kararıyla gerçekleşmemiş olması, infisahın tespiti açısından uyuşmazlıklara sebep olabilmektedir. Söz konusu uyuşmazlığın giderilmesi açısından tespit davası açılmak suretiyle infisah nedeni olarak sayılan hususların oluşup oluşmadığı belirlenebilir.
TTK md.529'deki infisah sebepleri genel olarak şöyledir:
- Sürenin sona ermesine rağmen işlere fiilen devam etmek suretiyle belirsiz süreli bir hale gelmemişse, esas sözleşmede öngörülen sürenin sona ermesiyle;
- İşletme konusunun gerçekleşmesiyle veya gerçekleşmenin imkansız hale gelmesiyle;
- Esas sözleşmede öngörülmüş herhangi bir infisah sebebinin gerçekleşmesiyle;
- Ortaklığın iflası
- Sermayenin 2/3'ünün kaybedilmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması
1) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun getirdiği önemli değişiklerden bir tanesi de şirketlerin infisah sebeplerinden olan sürenin sona ermesine ilişkin şarttır. Zira mülga 6762 sayılı TTK'da buna ilişkin hüküm yoktu ve Yargıtay kararları ile uygulama gerçekleşmekteydi. Ancak 6102 sayılı TTK' Yargıtay uygulamasına paralel olarak düzenleme getirilerek uygulama da çıkabilecek karışıklıkların önüne geçilmiştir.
2) Mülga ticaret kanununda yine yukarıda sayılan sebeplerden olan işletme konusu, ''işletme maksadı'' olarak ifade edilmekteydi 6102 sayılı TTK döneminde ise ''işletme konusu'' tercih edilmiştir.İşletme konusunun imkansız hale gelmesine ilişkin olarak Yargıtay bir kararında ortaklığın merkezinin ve işyerinin bütün emtia ve demirbaşları ile devredilmesini infisah nedeni saymıştır.
3) Anonim şirket sözleşmesinde belirlenmiş bir sebep söz konusu ise sebebin gerçekleşmesi ile sona erme gerçekleşir. Örneğin; ''Düzgün ve usulüne uygun olarak tutulmuş olan bilançolarda 4 yıl üst üste zarar edilmesi durumunda şirket sona erer'' şeklinde bir sebep esas sözleşmede öngörülebilir.
4) Anonim şirketin iflâsı, tasfiye halinde olup olmamasından bağımsızdır. 6102 sayılı Kanun md. 529/I. c'ye göre şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinin iflas kararı ile birlikte anonim şirket derhal sona erer.
SONUÇ
Anonim şirketlerin kuruluşu ve tüzel kişilik kazanması, bir sürecin sonunda söz konusu olmaktadır. Anonim şirketlerin sona ermesi ve akabinde tamamen ortadan kalkması da belirli bir sürecin sonunda gerçekleşmektedir. İnfisah ve fesih ise anonim şirketin sona erme yolları olmaları sebebiyle kuruluşun tersi işlemler olarak görülmektedir. İnfisah, işlem olarak değerlendirilmemeli zira şirketin iradi olmayan bir şekilde sona ermesi infisahın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmamızda infisahı tanımlamaya, infisahın şirkete ve şirket tüzel kişiliğine olan etkisini ve infisah sebeplerini inceledik. Ayrıca yeni kanun ve eski kanun dönemindeki birkaç değişikliği de değinmiş olduk.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.