Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ["AİHS / Sözleşme"] eki niteliğindeki 15 No'lu Ek Protokol ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne ["AİHM"] başvuru süresi, 1 Şubat 2022 itibariyle geçerli olmak üzere, 6 aydan 4 aya indirilmiştir. Buna göre, olağan iç hukuk yollarının tüketilmesinin ardından, kararın kesinleşmesiyle AİHM başvurusu 4 ay içinde yapılmalıdır. Hemen belirtmek gerekir ki, ilgili mahkeme kararı 1 Şubat 2022 öncesinde kesinleştiyse, bu karara dayanarak yapılacak AİHM başvurusu yine 6 aylık süreye tabi olacaktır.
Genel Hatlarıyla AİHM Başvuru Süreci
AİHS'e taraf devletlerden biri tarafından Sözleşme ve/veya Ek Protokollerde belirlenmiş haklarının -adil yargılanma hakkı, ifade özgürlüğü vb.- ihlal edilmesinden dolayı mağdur olduğunu iddia eden her gerçek/tüzel kişi, tüzel kişiliği bulunmayan fiili topluluk, hükümet dışı kuruluş veya kişi grupları AİHM'e başvurabilir.
Ancak, AİHM tarafından başvuru hakkında ilk incelemede kabul edilemezlik kararı verilmemesi için, kural olarak olağan iç hukuk yollarının tüketilmesi ve kararın kesinleşme tarihini takiben 4 ay içerisinde yapılmış olması gerekmektedir. Başvuru, ihlal iddiasında bulunan kişi veya onun vekili tarafından doğrudan AİHM'nin "Cour Européenne des Droits de L'Homme, Conseil de L'Europe, F-67075 Strasbourg-Cedex/FRANCE, Telefon: 33(0)3 88 41 20 18, Faks: 33 (0)3 88 41 27 30" adresine yapılmalıdır. Örnek başvuru formu ise buradan temin edilebilir.
AİHM kararları, iç hukuk mahkeme kararlarını kural olarak bozamaz veya düzeltemez. Daha genel bir ifadeyle Mahkemenin, AİHS taraf devletlerine doğrudan bir müdahalede bulunma yetkisi yoktur. Zaten 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 90. maddesi uyarınca taraf devlet olan Türkiye, AİHM kararlarını uygulamakla yükümlüdür. Kararları uygulamayan Devletler ise gerek Avrupa Konseyi nezdinde gerekse diğer uluslararası platformlarda yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Hatta bu ülkelerin Avrupa Konseyi üyeliğinin sona erdirilmesi gündeme gelebilir.
Kararda başvurucu lehine tazminata hükmedilmesi durumunda ise, başvurucu kararın kesinleşmesine müteakip Adalet Bakanlığına bağlı İnsan Hakları Daire Başkanlığı'na bir dilekçe göndererek tazminatı talep etmelidir. Tazminat tutarı, dilekçenin gönderilmesini takiben 3 ay içerisinde başvurucunun banka hesabına yatırılmaktadır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
