Yeni vakıf gelirleri; kuruluş malvarlığı, olması halinde kira ve benzeri gelirleri, menkul kıymetleri, sahibi olduğu iktisadi işletme veya şirketlerin gelirleri ve ortaklıkların kar payları ile bağış ve yardımlardır.
Vakıf resmi senedi uyarınca; vakıf amaç ve faaliyet konularına aykırı olmamak koşulu ile vakıf gayelerini ulaşmak için vakfa yapılan bağışları yönetebileceği, yardım alabileceği ve yardımı sağlamak için anlaşmalar yapabileceği düzenlenmesi halinde bu faaliyetleri gerçekleştirebilir.
VAKFA BAĞIŞ YAPILMASI
Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik'te ("Yönetmelik") bağış ve yardım kavramlarının tanımı yapılmıştır, buna göre bağış kabul esasına dayalıdır. Uygulamada bağış, talep edilmeden vakfa yapılan destek olarak değerlendirilmektedir. Örneğin, hiçbir ilan veya duyuruya dayanmaksızın, bir kişi veya kurumun vakıf merkezine başvurarak nakdi veya ayni bir varlığını vakfa devretmesi durumu bağış olarak değerlendirilecektir. İlgili bağış tanımı aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
"Bir kişinin veya başka bir özel hukuk yahut kamu tüzel kişisinin veyahut kamu kurum ve kuruluşunun ayni veya nakdi varlıklarından; bir kişi veya başka bir özel hukuk yahut kamu tüzel kişisine veyahut kamu kurum ve kuruluşuna kendi iradesiyle ve herhangi bir karşılık beklemeksizin vermesini ifade eder."
Vakıflar Kanunu madde 25 uyarınca, vakıfların; yurt içi ve yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan ayni ve nakdi bağış alabilmeleri mümkündür.
Nakdi bağışların yurt dışından alınması veya yurt dışına yapılması banka aracılığı ile olmalıdır ve bu durumun 1 ay içinde vakfın bağlı bulunduğu Vakıflar Bölge Müdürlüğüne yazılı olarak ve VBYS üzerinden bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim, Vakıflar Yönetmeliği ekindeki form ve bağışa ilişkin varsa karar, protokol ve sözleşme ile yapılmalıdır.
Yukarıda belirtildiği gibi, vakfa bağış yapılması kural olarak izne tabi olmasa da bu durumun yardım olarak değerlendirilmesi halinde, Yardım Toplama Kanunu uyarınca izin alınması gerekmektedir.
VAKFIN YARDIM TOPLAMASI
Yönetmelik'te yardım kavramının tanımı yapılmıştır, buna göre bağış kavramının aksine yardım kavramı talep temellidir. Örneğin, bir yardım faaliyeti yapılması, organizasyon düzenlenmesi, ilan, duyuru yapılması veya internet sitesinde yardıma ilişkin bölüm oluşturulması yardım olarak kabul edilecek ve Yardım Toplama Kanunu uyarınca izin alınması gerekecektir. Burada önemle belirtilmelidir ki, yardım isteğe bağlıdır ve kişi ve kuruluşlar yardımda bulunmaya zorlanamazlar. İlgili tanım aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
"Bir kişinin veya başka bir özel hukuk yahut kamu tüzel kişisinin veyahut kamu kurum ve kuruluşunun ayni veya nakdi varlıklarından; bir kişi veya başka bir özel hukuk yahut kamu tüzel kişisinin veyahut kamu kurum ve kuruluşunun ihtiyacını gidermek maksadıyla doğrudan veya dolaylı olarak talep edilmesi hâlinde karşılıksız veya ödünç olarak vermesini ifade eder."
Yardım Toplama Kanunu uyarınca kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere, izin almak kaydı ile vakıfların yardım toplaması mümkündür.
İzin Başvurusu Kapsamında Yapılacak İşlemler
i. İzin Başvurusu: Yardım Toplama Kanunu madde 6 uyarınca vakıflar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.
ii. İzin Alınmasının İstisnası: Yardım Toplama Kanunu madde 6 uyarınca, kamu yararına çalışan vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir.
Buna göre, vakıfların izin almadan yardım toplama statüsü kazanması için gerekli belgeler ile başvuru yapması ve Cumhurbaşkanlığınca izin verilmesi gereklidir. Ancak vakıf için bu başvurunun yapılabilmesi için öncelikle vakfın vergi muafiyetine haiz olduğunu gösterir Bakanlar Kurulu Kararının alınmış olması gerekmektedir.
iii. Başvuru Kapsamında Gerekli Belgeler: Yönetmelik madde 6 uyarınca izin başvurusu için gerekli belgeler ve bilgiler düzenlenmiştir.
Buna göre; vakıf, Yönetmelik ekinde bulunan Yardım Toplama Başvuru Formu, başvuru dilekçesi ve yönetim kurulu kararı ile izin vermeye yetkili makama başvuru yapmalıdır. Ayrıca bu belgelere ek olarak; toplanacak yardım miktarını belirlemeye yarayacak proje, protokol, bütçe keşif özeti, yapı ruhsatı ve benzeri bilgi ve belgeler de başvuru formuna eklenebilir.
Belirtmek gerekir ki, izin başvurusunda bulunan makam başvuru sırasında ek belgeler isteyebilir.
iv. Başvurunun Yapılacağı Makam: Yardım Toplama Kanunu madde 7 uyarınca, yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınması gerekmektedir.
Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınmalıdır.
v. Başvurunun İncelenmesi ve İzin Süresi: İzin başvurusunun yapıldığı makam başvuruyu bağlı olunan sivil toplum ve ilişkiler birimine havale edilir ve yapılan inceleme sonucunda en geç 2 ay içinde karar başvurana yazılı olarak bildirilir. İnceleme sırasında özellikle işin önemi, yardım toplama faaliyetine girişeceklerin yeterlikleri, yapılacak hizmetin amaca ve kamu yararına uygunluğu, yardım toplama faaliyetinin başarıya ulaşıp ulaşamayacağı konuları dikkate alınacaktır.
Yardım Toplama Kanunu uyarınca, yardım toplanması için izin verilen sürenin takdiri, izin veren makama aittir ancak her hâlükârda bu süre 1 yılı geçemez. Ancak, haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre izin veren makamlarca bir kereye mahsus olmak üzere 1 yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
Yardım toplama izni verilenlere ilişkin bilgiler izin veren makam ile Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayımlanabilir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
