Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi ["UYAP"] üzerinden, bu sisteme entegre bilişim sistemleri vasıtasıyla borçlunun mal, hak veya alacağının sorgulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen "Mal, Hak veya Alacağın Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi Üzerinden Sorgulanması Hakkında Yönetmelik" ["Yönetmelik"] 22 Ocak 2022 tarihli ve 31727 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girdi.
Esasen 22 Temmuz 2020 tarihli 3. Yargı Paketi kapsamında 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nda yapılan değişiklikle birlikte mal, hak ve alacakların UYAP üzerinden sorgulanması ve yine bu yolla haciz talep edilmesi mümkün hale gelmişti. Dolayısıyla, yeni Yönetmelikle mevcut uygulamaya yönelik tereddütler giderilmiş ve sistemin işleyişine açıklık kazandırılmış oldu.
Sorgulama İşlemini Kimler Yapabilir?
Sorgulama işlemi, asıl olarak UYAP ortamında alacaklı taraf vekili olarak ilgili icra dosyasına kaydedilmiş avukatlar tarafından yapılabilmektedir. Yönetmelik ile gerçek veya tüzel kişi alacaklıların da UYAP Vatandaş portalı üzerinden sorgulama yapabileceği düzenlemiş ise de bu sistemin altyapısı henüz oluşturulmuş değildir.
Sorgulama Kapsamında Hangi Bilgilere Ulaşılabilir?
UYAP üzerinden yapılacak sorgulama kapsamında, sisteme entegre edilmiş olan kamu kurum veya kuruluşları, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nda tanımlanan kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar ile benzer mahiyette kayıtları tutan kurum ve kuruluşların veri tabanında yer alan borçluya ait mal, hak veya alacaklara ilişkin bilgi edinilebilmektedir.
Sorgulama neticesinde borçluya ait mal, hak veya alacağın tespit edilmesi durumunda, her bir kurum veya kuruluşça yapılan entegrasyonun kapsamı ve imkânı dahilinde bunların ayırt edici özellikleri; tespit edilmemesi durumunda ise bulunmadığı gösterilmektedir.
Ne Tür Mal, Hak veya Alacağa İlişkin Sorgulama Yapılabilir?
Yönetmelik kapsamında araç sorgusu, Gelir İdaresi Başkanlığı kayıt sorgusu, icra dosyası sorgusu, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar kayıt sorgusu, posta çeki sorgusu, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıt sorgusu ve taşınmaz sorgusu yapılması düzenlenmektedir. Bu sorgulamalar neticesinde salt borçlunun aktifine ilişkin bilgilerin paylaşılmakta olup mal, hak ve alacağa ilişkin belli başlı ayırt edici özellikler dışında borçlu ile ilişikli diğer kişi ve kurumların bilgileri görüntülenememektedir.
Sorgulamanın kapsamı şu an için yukarıda sıralanan mal, hak ve alacaklardan ibaret olmakla birlikte, benzer kayıtlar tutan diğer kurum ve kuruluşların da süreç içerisinde UYAP ile entegre olması mümkündür. Söz konusu diğer kurum ve kuruluşlar ile entegrasyon sağlanması halinde, bunların veri tabanlarında yapılacak sorgulama işlemlerinde bu Yönetmelik hükümleri doğrudan uygulanacaktır.
Sorgulama Hizmeti Ücretli Mi?
Borçlunun mal, hak veya alacaklarına ilişkin yapılacak sorgulamanın bedeli [sorgu başına] 50 kuruş olarak belirlenmiştir. Bu miktar her yıl, tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılmaktadır. Öte yandan Adalet Bakanlığı'nın Yönetmelik ile aynı tarihli duyurusu ile borçluya ait mal, hak ve alacak sorgulamalarından 01.01.2023 tarihine kadar ücret alınmayacağı açıklanmıştır. 01.01.2023'ten itibaren yapılacak sorgulamalarda ise, Yönetmelik uyarınca genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden ve alacaklının bir gün içinde aynı dosya üzerinden beş defaya kadar yapacağı sorgudan ücret alınmayacaktır.
Nihayet bu amaçla alınacak ücretin takip gideri olarak borçluya yükletilmesi mümkün değildir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.