Anayasa Mahkemesi, 2024/205 E. Ve 2025/88 K. Sayılı kararı uyarınca, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'na 7445 sayılı Kanun'un 6. maddesiyle eklenen geçici 20. maddede yer alan bazı hükümlerin Anayasa'nın başta 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkı olmak üzere, hak arama hürriyeti ve adil yargılanma güvenceleriyle bağdaşmadığı sonucuna ulaşmıştır.
1. Başvuru Konusu Olay
Başvuruda, icra takibinde haczi kalkmış malların, borçlunun ya da diğer hak sahiplerinin haberi olmadan ve herhangi bir talep aranmaksızın icra dairesince re'sen tasfiye edilmesini öngören geçici 20. madde hükmüne itiraz edilmiştir. Tasfiye sürecine dair duyuruların yalnızca UYAP üzerinden yapılması ve ilgililere bireysel bildirimde bulunulmaması nedeniyle, borçlunun ve rehin hakkı sahiplerinin mülkiyet hakkının ihlal edildiği ileri sürülmüştür. Başvuruya göre, bu düzenleme kişilerin mal üzerindeki haklarını kaybetmelerine yol açmakta, etkili başvuru ve savunma imkanlarını ortadan kaldırmaktadır.
2. Anayasa Mahkemesi Değerlendirmesi
Anayasa Mahkemesi;
- Haciz kalkmasına rağmen malların borçlunun ya da rehin hakkı sahibinin bilgisi dışında ve re'sen tasfiyesine olanak tanıyan düzenlemenin, mülkiyetin korunması güvencesine aykırı olduğunu,
- Bu süreçte hak sahiplerine tebligat yapılmamasının, yalnızca UYAP üzerinden ilanın görülmesinin etkilenen kişilerin bilgi edinmesinin ve haklarını koruyacak müdahalelerde bulunmasını engellediğini,
- Devletin bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruma görevine aykırı biçimde kişilerin malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisinin ortadan kaldırıldığını,
- İptale konu düzenlemenin, kamu yararı amacı taşımadığı gibi orantılılık ilkesine de aykırı olduğunu,
- Borçlular ve rehin hakkı sahipleri tarafından, tasfiye sürecinde savunma ve itiraz haklarının fiilen kullanılamadığını ve bu sebeple hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini
Değerlendirmiştir.
3. Sonuç
Anayasa Mahkemesi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun geçici 20. maddesinde (1. fıkrasının 1. cümlesi, 2., 8., 9. fıkraları, 11. fıkra (1. cümle) ile 12.fıkra (1.cümle)) yer alan ve haczi kalkmış malların borçlu ve hak sahiplerinin bilgisi dışında re'sen tasfiyesine imkân veren hükümlerini, Anayasa'nın 5. ve 35. maddelerine aykırı bularak iptal etmiştir. Bu düzenlemelerin, mülkiyet hakkının korunması ve kişilerin savunma hakkının sağlanması bakımından yetersiz mekanizmalar içerdiği ve hak kayıplarına yol açtığı tespit edilmiştir. İptal edilen hükümlerle bağlantılı diğer maddeler de iptal edilmiştir. Böylece, tasfiye sürecinde borçlu ve hak sahiplerinin haklarının korunması ve bilgilendirilmesi zorunluluğu anayasal güvence altına alınmıştır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
