Halka açık şirketlere yönelik özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin usul ve esaslar Sermaye Piyasası Kurulu'nun (“SPK”) II-15.1 sayılı Özel Durumlar Tebliği'nde (“Tebliğ”) ve Özel Durumlar Rehberi'nde (“Rehber”) düzenlenmektedir1.

A. İçsel Bilgilerin Kamuya Açıklanması

Tebliğ'de içsel bilgi, sermaye piyasası araçlarının değerini, fiyatını veya yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek henüz kamuya açıklanmamış bilgi, olay ve gelişmeler şeklinde, Rehber'de ise somut bir olaya ilişkin, rasyonel bir yatırımcının yatırım kararını alırken önemli kabul edebileceği, kamuya açıklanmamış durumlarla ilgili, bilgiyi kullanan kişiye bu bilgiden haberi olmayan diğer yatırımcılara nazaran avantaj sağlayabilecek olan, kamuya açıklandığı takdirde söz konusu sermaye piyasası aracı değerinde, fiyatında veya yatırımcıların yatırım kararları üzerinde etki yaratabilecek bilgi, olay ve gelişmeler şeklinde tanımlanmıştır.

Rehber'de belirtildiği üzere, içsel bilginin açıklanması yükümlülüğünün amacı, tüm piyasa katılımcılarının eşzamanlı olarak eşit seviyede bilgi sahibi olmalarını sağlamak ve böylece eksik ve yanlış bilgi edinimi sonucunda etkin olmayan bir fiyat ve piyasa oluşumunu önlemektir.

Rehber'de bilginin, sermaye piyasası aracının değeri, fiyatı veya yatırım kararları üzerinde etkiye sahip olup olmayacağının ne şekilde değerlendirilebileceğine ve açıklama yükümlülüğü doğurabilecek içsel bilgilere ilişkin örneklere (şirketi ilgilendiren dışsal koşullar, yönetim kadrosundaki değişiklikler, idari ve adli kovuşturmalar, önemli tutarda olağandışı gelir ve karlar ile gider ve zararlar, birleşmeler, devralmalar veya pay alım teklifleri, maddi duran varlıklarla ilgili işlemler, şirket faaliyetlerine ve finansal yapısına ilişkin değişiklikler gibi) yer verilmiştir.

İçsel bilgiler ve bu bilgilere ilişkin daha önce kamuya açıklanan hususlardaki değişiklikler ortaya çıktığında veya öğrenildiğinde şirket tarafından kamuya açıklama yapılmalıdır. İçsel bilgilerin, şirketin bilgisi dışında, şirketin doğrudan veya dolaylı olarak toplam oy haklarında veya sermayesinde %10 veya daha fazla paya veya söz konusu orana bağlı olmaksızın yönetim kurulu üyesi seçme veya aday gösterme hakkı veren imtiyazlı payların %10 veya daha fazlasına sahip kişiler tarafından öğrenilmesi durumunda da, ilgili kişiler tarafından söz konusu içsel bilgilere ilişkin kamuya açıklama yapılmalıdır.

Rehber'de belirtildiği üzere, içsel bilginin basın toplantısı, basın-yayın organları, internet veya buna benzer yollarla kamuya duyurulmuş olması, kamuyu aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelmez.

01. İçsel bilgilerin kamuya açıklanmasının ertelenmesi

Şirket, meşru çıkarlarının zarar görmemesi için içsel bilgilerin kamuya açıklanmasını, yatırımcıların yanıltılmasına yol açmaması ve bu bilgilerin gizli tutulması şartıyla erteleyebilir ve erteleme sebepleri ortadan kalktığında da söz konusu içsel bilgileri kamuya açıklamalıdır. Yapılan açıklamada erteleme kararı ve sebepleri belirtilmelidir. SPK, gerekli görürse, erteleme sebeplerinin yerinde olup olmadığını inceleyebilir.

Rehber'de şirketin erteleme kararı almasında dikkate alacağı meşru çıkarlara örnekler verilmiş, şirketin erteleme kararı alırken kamuoyunun yanıltılmamasına dikkat etmesi gerektiği belirtilmiştir.

Şirket, açıklanması ertelenen içsel bilgilerin gizliliğini sağlamak ve bu bilgilere erişimi kontrol etmek zorundadır. Yönetim kurulu, ertelemenin şirketin meşru çıkarlarının korunmasına olan etkisi, yatırımcıların yanıltılması riskini oluşturmadığı ve erteleme süresince bu bilginin gizliliğinin korunması için alınan tedbirlere ilişkin bir karar almalıdır.

02. İçsel bilgilere erişimi olan kişiler

Şirket tarafından, iş sözleşmesi veya başka şekilde kendisine bağlı çalışan ve içsel bilgilere düzenli erişimi olan kişiler Merkezi Kayıt Kuruluşu'na (“MKK”) bildirilmeli ve bu bilgilerde değişiklik olması durumunda en geç iki iş günü içinde gerekli güncellemeler yapılmalıdır. Bu bilgiler MKK tarafından saklanır ve talep üzerine SPK'ya ve Borsa'ya gönderilir.

İdari sorumluluğu bulunan kişilerin, aynı zamanda içsel bilgilere erişimi olan kişiler olduğu kabul edilmektedir. Tebliğ'de idari sorumluluğu bulunan kişiler, yönetim kurulu üyeleri ve yönetim kurulu üyesi olmadığı halde, şirketin içsel bilgilerine doğrudan veya dolaylı olarak düzenli bir şekilde erişen ve şirketin gelecekteki gelişimini ve ticari hedeflerini etkileyen idari kararları verme yetkisi olan kişiler olarak tanımlanmıştır. Rehber'de belirtildiği üzere, imza sirkülerinde yer alan kişilerin esas itibariyle idari sorumluluğu bulunan kişiler olduğu kabul edilir.

03. Olağan dışı fiyat ve miktar hareketleri

Şirket, sermaye piyasası araçlarının fiyatları veya işlem hacimlerinde olağan piyasa koşullarıyla açıklanamayan değişimler olduğunda Borsa'nın talebi üzerine kamuya açıklama yapmak zorundadır. İlgili açıklamada, kamuya henüz açıklanmamış özel durumların bulunup bulunmadığı belirtilmeli ve kamuya açıklanmasının ertelenmesi söz konusu değil ise açıklanmamış tüm özel durumlara yer verilmelidir.

04. Haber veya söylentilerin doğrulanması

Şirket hakkında, sermaye piyasası araçlarının değerini, fiyatını veya yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek öneme sahip, basın-yayın organları veya diğer iletişim yollarıyla ilk kez kamuya duyurulan veya daha önce kamuya duyurulmuş bilgilerden farklı içerikteki haber veya söylentilerin varlığı halinde, şirket tarafından bunların doğru veya yeterli olup olmadığı konusunda kamuya açıklama yapılmalıdır. Haber veya söylentilerin kamuya açıklanması ertelenen bilgilere ilişkin olması halinde, ertelemeye ilişkin sebeplerin ortadan kalktığı kabul edilir ve şirket tarafından kamuya açıklama yapılmalıdır.

05. Geleceğe yönelik değerlendirmelerin kamuya açıklanması

Geleceğe yönelik değerlendirmelerin kamuya açıklanması zorunlu olmamakla birlikte, şirket tarafından söz konusu değerlendirmelerin kamuya açıklanmak istenmesi halinde uyulacak esaslar Tebliğ'de düzenlenmiştir. Bu kapsamda, söz konusu değerlendirmeler yönetim kurulu kararına bağlanması koşuluyla kamuya açıklanabilir, şirket yönetimi tarafından yılda en fazla dört defa kamuya açıklanabilir ve yapılacak açıklamalarda, daha önce kamuya açıklanan hususlar ile gerçekleşmeler arasında önemli ölçüde bir farklılık bulunması halinde, bu farklılıkların nedenlerine yer verilmelidir.

06. İdari sorumluluğu bulunan kişiler ile ana ortak işlemlerinin açıklanması

İdari sorumluluğu bulunan kişiler ve bunlarla yakından ilişkili kişiler ile şirketin gerçek ya da tüzel kişi ana ortağı tarafından sermayeyi temsil eden paylar ve bu paylara dayalı diğer sermaye piyasası araçlarına ilişkin olarak gerçekleştirilen ve toplam tutarı bir takvim yılı içerisinde 1.000.000 TL ve üzerinde olan tüm işlemlerin işlemi yapan tarafından kamuya açıklanması gerekir.

Tebliğ'de idari sorumluluğu bulunan kişilerle yakından ilişkili kişiler aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır:

  1. idari sorumluluğu bulunan kişinin eşi, çocukları ve idari sorumluluğu bulunan kişi ile söz konusu işlemin gerçekleştiği dönemde aynı evde ikamet eden kişiler;
  2. idari sorumluluğu bulunan kişiler veya (a)'da belirtilen kişiler tarafından idari sorumlulukları üstlenilen veya doğrudan veya dolaylı olarak bu kişiler tarafından kontrol edilen veya bu kişiler yararına kurulmuş olan veya ekonomik çıkarları esas olarak bu kişilerin ekonomik çıkarları ile aynı olan tüzel kişi, kurum veya ortaklıklar;
  3. sermaye piyasası aracı Borsa'da işlem gören şirketin son yıllık finansal durum tablosundaki aktif toplamının %10 veya daha fazlasını oluşturan bağlı ortaklıklarındaki idari sorumluluğu bulunan kişiler ve bu kişilerle yakından ilişkili kişiler.

B. Sürekli Bilgilerin Kamuya Açıklanması

Tebliğ'de sürekli bilgi, içsel bilgi tanımı dışında kalan tüm bilgi, olay ve gelişmeler olarak tanımlanmıştır.

01. Sermaye yapısına ve yönetim kontrolüne ilişkin değişiklikler

Bir gerçek veya tüzel kişinin ya da söz konusu gerçek veya tüzel kişi ile birlikte hareket eden diğer gerçek veya tüzel kişilerin doğrudan veya dolaylı olarak payları Borsa'da işlem gören bir şirketin sermayesindeki payının veya toplam oy haklarının %5, %10, %15, %20, %25, %33, %50, %67 veya %95'ine ulaşması veya söz konusu oranların altına düşmesi halinde bu kişiler tarafından kamuya açıklama yapılması gerekir. Bu kapsamda yapılacak açıklamalar, Tebliğ ekindeki form kullanılarak en geç işlemin gerçekleşmesini izleyen üçüncü iş günü saat 09:00'a kadar yapılmalıdır. Sermaye piyasası araçları halka arz edilmesi suretiyle Borsa'da işlem gören halka açık olmayan ortaklıkların sermaye yapısına ve yönetim kontrolüne ilişkin açıklamalarda sadece %25, %50 ve %67 oranları esas alınır.

Tebliğ'de birlikte hareket eden kişiler, bir şirketin sermaye yapısında veya yönetim kontrolünde değişiklik oluşturmak amacıyla açık ya da zımni, sözlü ya da yazılı bir anlaşmaya dayanarak işbirliği yapan gerçek ve/veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır.

Bir gerçek veya tüzel kişinin, payları Borsa'da işlem gören bir şirketin sermayesindeki payının doğrudan %5, %10, %15, %20, %25, %33, %50, %67 veya %95'ine ulaşması veya bu oranların altına düşmesi halinde bu kişiler tarafından yapılması gereken açıklama MKK tarafından yapılır.

Açıklama yükümlülüğünün birden fazla gerçek veya tüzel kişinin sorumluluğunda olması veya birlikte hareket edilmesi durumunda, bu yükümlülük işlemi yapan kişilerden biri veya şirket tarafından yerine getirilir.

02. Diğer açıklama yükümlülükleri

Şirkete ilişkin genel bilgilerin Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda (“KAP”) yer alan form kullanılarak yayımlanması gerekir. KAP'ta yayımlanan şirkete ilişkin genel bilgilerde herhangi bir değişiklik olması durumunda, şirket tarafından gerekli güncellemenin en geç iki iş günü içinde yapılması gerekir.

Payları Borsa'da işlem gören şirketler tarafından kamunun aydınlatılmasına yönelik bir bilgilendirme politikası oluşturulmalı ve kamuya duyurulmalıdır. İlgili şirketler, yapılacak genel kurul toplantılarına ve sermaye artırımlarına ilişkin bilgileri kamuya açıklamak zorundadır. Ayrıca, pay dışındaki sermaye piyasası araçlarını halka arz eden şirketlerin de açıklamaları gereken hususlar Tebliğ'de belirtilmiştir.

C. Açıklamaların Bildirim Şekli ve Kapsamı

Açıklamaların Türkçe dilinde yapılması gerekmekle birlikte SPK, gerekli görmesi halinde, Türkçe'nin yanı sıra başka dillerde de açıklama yapılmasını talep edebilir.

Sermaye piyasası araçları Borsa'da işlem gören şirketlerin içsel ve sürekli bilgilerinin açıklanması KAP'ta yer alan form kullanılarak KAP'ta yapılır. Sermaye piyasası araçları Borsa'da işlem görmeyen şirketler ise açıklamalarını SPK'ya göndermelidir, gönderilecek açıklamalar SPK'nın internet sitesinde kamuya duyurulur.

Tebliğ'de aksi belirtilmedikçe, açıklamaların derhal yapılması esastır. Yapılacak açıklamada, açıklamanın Tebliğ'de yer alan esaslara uygun olduğu, bu konuda şirkete ulaşan bilgileri tam olarak yansıttığı ve yapılan açıklamadan sorumlu olunduğu gibi beyanlara yer verilir. Yapılacak açıklamaların, yatırımcıların karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde, zamanında, doğru, tam, dolaysız, anlaşılabilir ve yeterli olması gerekir. Şirketler, özel durum açıklamalarını faaliyetlerinin pazarlanması ve reklam amacıyla kullanamazlar.

Sermaye piyasası araçları Borsa'da işlem gören şirketler, özel durum açıklamalarını en geç kamuya açıklama yapıldıktan sonraki iş günü içinde internet sitesinde ilan etmek ve söz konusu açıklamaları beş yıl süreyle internet sitesinde bulundurmak zorundadır. Sermaye piyasası araçları Borsa'da işlem görmeyen şirketler ise, özel durum açıklamalarını en geç kamuya açıklama yapıldıktan sonraki beş iş günü içinde internet sitesinde ilan etmek ve söz konusu açıklamaları beş yıl süreyle internet sitesinde bulundurmak zorundadır.

Footnote

1.  İşlem sırası geçici olarak kapatılmış olan, halka açık statüsünü kazanmasıyla payları borsada işlem gören, pay dışındaki sermaye piyasası araçlarını yurt içinde halka arz eden ve payları borsada işlem görmeyen ve tedavülde sermaye piyasası aracı bulunmayan şirketler de Tebliğ hükümlerine tabidir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.