7552 sayılı İklim Kanunu, 2 Temmuz 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilmiş olup, 9 Temmuz 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadelesi amacıyla yapılmış önemli bir düzenlemedir. Bu Kanun ile birlikte; sera gazı emisyonlarının azaltımı, iklim değişikliğine uyum, yeşil dönüşüm ve kurumsal sorumluluk gibi başlıklar mevzuatın bağlayıcı hükümleri arasında yer almaktadır.
Kanunun Amacı
7552 sayılı Kanun, yerel ve sektörel iklim eylem planları hazırlanması, karbon piyasalarıyla ilgili düzenlemelere uyum gibi önemli konuları beraberinde getirir. İklim Değişikliği Başkanlığı'nca talep edilen bilgi ve belgelerin sağlanması, kurumsal adımlarda iklim risk analizlerinin yapılması zorunlu kılınmaktadır. Bu zorunluluklar, özellikle şirketlerin çevresel etki değerlendirmesi, sürdürülebilirlik stratejisi, karbon emisyonu raporlama ve veri paylaşımı gibi alanlarda daha sistematik ve mevzuata uygun hareket etmelerini gerektirir. Kanun; kamu kurumlarından özel sektöre, yerel yönetimlerden bireylere kadar geniş bir kesimi ilgilendiren düzenlemeler içerir. Sera gazı emisyonlarının azaltımı, iklim değişikliğine uyum ve emisyon ticaret sistemi gibi konular, hukuki yükümlülüklerle desteklenir. Kanun'un 4. maddesi de, belirlenen emisyon azaltımı ve uyum hedeflerinin gerçekçi ve ölçülebilir bir zemine oturmasını sağlayarak şeffaflık ve etkinlik düzeyini yükseltir.
Yenilikler-ETS
Yeni düzenleme ile birlikte "adil geçiş", "iklim adaleti" ve "karbon piyasası" gibi kavramlar mevzuata girmiş; İklim Değişikliği Başkanlığı gibi yeni kurumsal yapılar oluşturulmuştur. Bu yapıların bilgi talep etme, izin süreçlerini denetleme ve ulusal planlamaları yönlendirme yetkileri tanımlanmıştır. Başkanlık tarafından kurulacak emisyon ticaret sistemi (ETS), sera gazı emisyonlarına bir üst sınır belirlenmesi ilkesini uygulayarak, tahsisat alım-satımı yoluyla emisyonu düşürmeyi teşvik eden ulusal ve uluslararası piyasa temelli bir yapı olarak tanımlanmıştır.
Hukuki Perspektif
Kanunla beraber ETS'ye katılacak işletmelere emisyon izni alma yükümlülüğü getirilmiş; bu izin idari nitelikte olup iptal ve güncelleme süreçleri Kanun'un 9. maddesinde düzenlenmiştir. Şirketlerin İklim Değişikliği Başkanlığı'ndan izin alma zorunluluğu vardır. Karbon kredilerinin gönüllülük esasına göre alım-satımını yapan Gönüllü Karbon Piyasaları ile Ulusal Karbon Kredilendirme Sistemi arasında bağlantı kurulmuş ve cezai yükümlülükler öngörülmüştür.
İdari Yaptırımlar
Kanun'un "Cezai Hükümler" başlıklı bölümünde idari para cezalarına yer verilmiştir. Buna göre izinsiz sera gazı emisyonu raporunu süresi içinde sunmayan veya izni olmadan faaliyet gösterenlere, ETS kapsamındaki işletilere ise daha ağır yaptırımlar uygulanır. Madde 14'e göre idari para cezaları şunlardır:
- Süresi içinde doğrulanmış sera gazı emisyon raporu sunmayanlara: 500.000–5.000.000 TL (ETS kapsamındakilerde iki kat)
- Ozon tabakasını incelten maddeleri kullanan, ithal eden veya ticaretini yapanlara: 2.500.000 TL
- Bakım/servis hizmeti verenlere: 250.000 TL
- Etiketleme kurallarına uymayanlara: 120.000 TL
- Hidroflorokarbonları kotasız veya kotayı aşan ithalat yapanlara: 1.000.000 TL
- Florlu sera gazları kullanan veya ticareti yapanlara: 2.500.000 TL
- Etiketlemeye uymayanlara: 120.000 TL
- Bildirim/rapor girmeyen veya güncellemeyenlere: 170.000 TL
- Ekipmana müdahale edenlere: 120.000 TL
- ETS izni olmadan veya süresi bitmiş/iptal edilmiş izinle faaliyet gösterenlerden doğrulanmış raporu olanlara: ton başına 5 TL; raporu olmayanlara: 1.000.000–10.000.000 TL; tahsisat teslim etmeyenlere ise ilgili yılın birincil ve ikincil piyasa fiyatlarının yüksek olanının iki katı kadar
- Proje kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere: 120.000 TL
- Bilgi, belge veya veri vermeyene ya da yanıltıcı beyanda bulunana: 170.000 TL
- Her bir fiil için uygulanacak azami ceza ise 50.000.000 TL'yi geçemez.
Sonuç
Net sıfır emisyon hedefini 2053 yılında gerçekleştirmeyi amaçlayan bu Kanun, şirketler için yeni bir dönemin kapılarını aralar. Şeffaflık, hesap verebilirlik ve sürdürülebilirlik odaklı düzenlemeler, şirketleri iklim risklerine karşı önlem almaya teşvik edecektir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
