Netherlands: Onderhandelingen Cao Ziekenhuizen Stukgelopen: Wat Nu?

Nu de cao-onderhandelingen zijn geklapt kunnen collectieve acties een volgende stap zijn. Hierdoor kan de druk op de werkgeversvereniging worden opgevoerd om toch in te stemmen met betere cao-voorwaarden voor het ziekenhuispersoneel. CNV geeft aan een grote actiebereidheid te zien bij het ziekenhuispersoneel.

Stakingsrecht ziekenhuispersoneel

In een eerder blog leest u over de juridische facetten van collectieve acties oftewel het stakingsrecht.

Het stakingsrecht geldt ook voor ziekenhuispersoneel, maar kent wel zijn grenzen. Bij collectieve acties in de zorg moet namelijk rekening worden gehouden met het belang van de volksgezondheid, oftewel de veiligheid van patiënten. Die mag niet in gevaar komen.

Beperkingen collectieve acties

Ziekenhuizen hebben de mogelijkheid om collectieve acties te beperken of uit te sluiten als dat maatschappelijk gezien dringend noodzakelijk is. Daarvan is bijvoorbeeld sprake als de volksgezondheid op het spel staat. Denk hierbij aan het niet kunnen leveren van acute zorg aan patiënten.

Dat betekent niet dat elke collectieve actie in het ziekenhuis is uitgesloten. Bepaalde collectieve actievormen zijn eerder toelaatbaar, zoals het uitvoeren van zondagsdiensten op een doordeweekse dag. Medewerkers verrichten dan doordeweeks enkel acute zorg en geen overige (zorg-)werkzaamheden. Door collectieve acties is het mogelijk dat niet spoedeisende ingrepen worden uitgesteld.

De cao Ziekenhuizen is in werking getreden op 1 juli 2021 en liep op 1 februari 2023 af. Hierdoor is op dit moment sprake van een cao-loze periode. Wat zijn de gevolgen hiervan voor de toepasselijke arbeidsvoorwaarden voor het ziekenhuispersoneel?

Het uitgangspunt is dat in de cao-loze periode de arbeidsvoorwaardelijke bepalingen uit de vorige cao van toepassing zijn totdat er een nieuwe cao is. Dat wordt nawerking genoemd en geldt in de volgende gevallen:

• de cao is van toepassing verklaard in de arbeidsovereenkomst (incorporatiebeding);
• de werkgever is lid van de werkgeversvereniging NVZ (gebonden werkgever) en de werknemer is lid van één van de vakbonden FNV, CNV, FBZ of NU'91 (gebonden werknemer).

Als hiervan geen sprake is, werken de meeste cao-bepalingen in beginsel niet na en zijn partijen gedurende de cao-loze periode in principe vrij andersluidende afspraken te maken. Van belang is dat een nieuwe cao met terugwerkende kracht kan ingaan. Hierdoor is het mogelijk dat een medewerker in de cao-loze periode bijvoorbeeld te weinig salaris heeft ontvangen. De werkgever zal de medewerker hiervoor moeten compenseren.

De geklapte cao-onderhandelingen zorgen mogelijk voor collectieve acties in de ziekenhuizen. De vakbonden lijken dergelijke acties al voor te bereiden. Of dat ervoor zal zorgen dat de cao-partijen (snel) tot overeenstemming komen, is afwachten. Totdat er een nieuwe cao is, zal voor het overgrote deel van het ziekenhuispersoneel de vorige cao van toepassing zijn.