ÖZET

İklim değişikliğinin giderek belirgin hâle gelmesi, daha çevreci ve sağlıklı ulaşım araçları arayışı ve  teknolojinin hızlı gelişimi neticesinde elektrikli araçların kullanımı artan bir hızla yaygınlaşmaktadır. Bu  doğrultuda, yakıt olarak elektrik kullanan araçlara şarj hizmeti sağlanması, bu hizmete ilişkin piyasanın  regülasyonu ile hukuki altyapının tesis edilmesi zorunlu hâle gelmiştir. Bu kapsamda Türk Hukuku'nda,  Enerji Piyasası Denetleme Kurulu (“EPDK”) tarafından hazırlanan, şarj ağı işletmecilerinin ve bunlara  bağlı olarak faaliyet gösterecek olan şarj istasyonu işletmecilerinin kurulmasına, işletilmesine ve  sunulmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen Şarj Hizmeti Yaönetmeliği (“Yönetmelik”) 02.04.2022  tarihli Resmî Gazete yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmamızda, şarj ağı işletmecisinin  Yönetmelik ile belirlenen hangi şartlara tabi olduğunun tespiti, hukuki yükümlülükleri ve sonuçları  incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: Elektrikli Araç, Şarj  Hizmeti, Şarj Ünitesi, Sertifika, Şarj Ağı İşletmecisi, Şarj İstasyonu İşletmecisi.

GİRİŞ

Günümüz koşullarında araç sektörünün  büyük değişim göstermesiyle birlikte yaygınlaşmaya başlayan elektrikli araçlar bakımından, hizmet sektörü oluşmuş ve bu sektör  bakımından yasal düzenlemelerin yapılması  zaruri hâle gelmiştir. Ülkemizde bu elektrikli  araçlara verilecek hizmet bakımından düzenlenen Yönetmelik uyarınca, hizmeti verecek  esas şarj ağı işletmecisine ve bu işletmecilere  bağlı faaliyet gösterecek şarj istasyonu işletmecilerine birtakım yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükler kapsamında, şarj ağı  işletmecileri bakımından özellikle sermaye  yönünden yüksek şartlar aranması, bu işi yapmak isteyen gerçek ve/veya tüzel kişileri, şarj  istasyonu işletmeciliğine yöneltmiştir. Yönetmelik'te belirlenen şarj istasyonu işletmecisinin yükümlülükleri, şarj ağı işletme lisansını  haiz gerçek ve/veya tüzel kişilere nazaran daha  sınırlı olmakla birlikte uygulamada lisansı  elinde bulunduran şarj ağı işletmecisi tarafından, şarj istasyonu işletmecisine sözleşmesel  olarak birçok yükümlülük dayatılmaktadır. Bu  yükümlülüklerin sınırları bakımından Yönetmelik'te herhangi bir düzenleme bulunmadığından şarj istasyonu işletmecisinin Yönetmelik kapsamındaki hak ve yükümlülüklerinin  irdelenerek öğrenilmesi önem arz etmektedir.

A. Tanımlar

Yönetmelik'in 3. maddesinde, elektrikli araç  şarj hizmeti ile ilgili teknik ve hukuki terimler  tanımlanmaktadır. Buna göre çalışmamızda da  sıkça yer alacak olan şarj hizmeti, şarj ağı işletmecisi, şarj istasyonu, şarj ünitesi, şarj istasyonu işletmecisi ve sertifika gibi kavramlar aşağıdaki şekilde kısaca tanımlanabilecektir.

Şarj hizmeti, elektrikli araçların akü, pil,  kondansatör ve benzeri enerji depolayan ekipmanlarını şarj etmek üzere ticari amaçla ve bedeli mukabilinde gerçekleştirilen kablolu veya  kablosuz enerji aktarımını; şarj ağı işletmecisi,  elektrikli araç kullanıcılarına şarj hizmeti sağlayan ve şarj ağının işletmesini gerçekleştiren  lisans sahibi tüzel kişiyi; şarj istasyonu, elektrikli araçlara kablolu veya kablosuz elektrik  enerjisi aktarımının yapıldığı tesisi; şarj ünitesi,  bir veya daha fazla sayıda kablolu veya kablosuz  şarj bağlantısının sağlanabildiği, şarj hizmetinin sunulduğu fiziksel olarak tek bir üniteyi; şarj istasyonu işletmecisi, şarj ağı işletmecisinden almış olduğu sertifika kapsamında şarj istasyonlarını yerinde işleten ve üçüncü taraflara  bu şarj istasyonunda şarj hizmeti sağlayan gerçek veya tüzel kişiyi; sertifika, bir şarj ağı bünyesinde bir veya birden çok şarj istasyonunun,  şarj ağı işletmecisi nam ve hesabına kurulması  veya işletilmesi amacıyla şarj ağı işletmecisi tarafından gerçek veya tüzel kişiye verilen yetki  belgesini ifade etmektedir.

B. Sertifika Alma Şartları

Yukarıda tanımlandığı üzere sertifika, şarj  ağı işletmecisi tarafından verilen yetki belgesini  ifade etmektedir. Şarj ağı işletmecisi, EPDK'dan  aldığı maksimum 49 yıl için verilebilen lisansa bağlı olarak şarj ağını genişletmek amacıyla  üçüncü kişilere yetki verebilmektedir. Bu yetki,  Yönetmelik ile belirlenen şartlar dahilinde verilecek sertifika ile sağlanmaktadır.  Şarj ağı işletmecisi olmak için EPDK tarafından verilen lisansın alınması zorunludur.

Lisans sahibi olunması için yapılacak başvurular ile başvuru sahiplerinde aranacak şartlar,  Yönetmelik ile belirlenmektedir. Bir şarj ağı  kurmadan şarj hizmeti verilmesi için lisans sahibi şarj ağı işletmecisinden sertifika alınması  zorunlu kılınmaktadır. Şarj ağı işletmecisi tarafından düzenlenen bu sertifika, şarj ağı işletmecisi ile sertifika verdiği şarj istasyonu işletmecisi arasında şarj hizmeti sunulmasına ilişkin  tarafların hak ve yükümlülüklerini tanımlar.

Yönetmelik, sertifikada bulunması gereken  asgari hükümleri belirlemiştir. Yönetmelik'in  20. maddesinde gösterilen asgari hükümler:  Şarj ağı işletmecisi ve sertifika verilen şarj istasyonu işletmecisi gerçek ve tüzel kişinin adı  veya unvanı ile tebligata esas iletişim bilgileri,  sertifikanın yürürlük tarihi ve geçerlilik süresi, şarj istasyonunun coğrafi konumu ve şarj  istasyonunda bulunan veya bulunacak şarj  ünitelerinin ve soketlerin sayısı, tipi ve gücü  ile tarafların hak ve yükümlülükleridir.

Şarj ağı işletmecisi, sertifika düzenlenmesinde, sonlandırılmasında ve iptalinde uygulayacağı kurallara ilişkin usul ve esasları internet  sitesinde ilan edecektir. İlan edilecek bu usul ve  esaslarda mevzuata aykırı veya piyasanın işleyişini bozucu hükümler bulunamaz. Sertifika  için öngörülen bir diğer şart ise, lisans süresinden daha uzun bir süre için düzenlenmeyeceğidir. Sertifika sahibi, lisans sahibine bağlı olarak  işletme faaliyetinde bulunduğundan daha uzun  bir süre için sertifika düzenlenmesi mümkün olmayacaktır.

Yine aynı şarj istasyonu için bir başka ağ işletmecisinden sertifika alınamayacaktır. Yani  şarj ağı işletmecilerinden birinden alınan sertifika ile bir taşınmaz üzerine kurulan şarj istasyonuna bir başka şarj ağı işletmecisinden  alınan diğer bir sertifika ile şarj ünitesi konulamayacaktır.

Görüldüğü üzere lisans verilmesine ilişkin  şartlar, idare tarafından hazırlanan Yönetmelik ile belirlenirken sertifikaya ilişkin şartlar ise  asgari olarak belirlenmekle yetinilmiştir. Sertifikaya ilişkin diğer hüküm ve şartlar ise şarj ağı  işletmecisi ile şarj istasyonu işletmecisi arasında yapılan sözleşme ile belirlenmektedir.

Hukuku Kapsaminda Elektrikli Araç Şarj İstasyonu İşletmecisinin Hak Ve Yükümlülükleri

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.