30/10/2025 Tarihinde Resmî Gazete 'de yayımlanan Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Getirilen Değişiklikler Hakkında

I. GİRİŞ

29/10/2025 Tarihinde Resmî Gazete 'de yayımlanan Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 11/10/2022 Tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren “Maden Yönetmeliği”nin (“Yönetmelik”) çeşitli maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. İşbu Bilgi Notunda Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile getirilen değişikliklerden bahsedilecektir.

II. DEĞERLENDİRME - DEĞİŞİKLİKLER

Yönetmeliğin

i. “Tanımlar” başlıklı 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (ııı) bendinde yer alan “Ruhsat Bedeli” tanımında değişikliğe gidilmiştir. Bu değişiklikle birlikte işletme ruhsatlarında çevre ile uyum planı çalışmalarını temin etmek üzere yatırılacak olan %20'lik oran kaldırılmış, teminatların Genel Müdürlük bütçesine ve genel bütçeye gelir kaydedilmesi oranlarında değişiklik yapılmıştır.

ii. 8'inci madde üçüncü fıkrasında düzenlenen ihale yoluyla verilmesi usulü kaldırılarak, Genel Müdürlük tarafından gerekliliği ortaya konulan hâllerde II. Grup (b) bendi ve IV. Grup maden sahaları da ihale ile verileceği düzenlemesi getirilmiştir. Ayrıca maden gruplarına göre farklı başvuru şartları getirilmiştir. Başvuruların elektronik üzerinden yapılacağı düzenlenmiştir. 

iii. 11'nci maddesinde sayılan ruhsat için gerekli belgelere ruhsat almak isteyen gerçek kişiler için “ilk müracaat taahhütnamesi ve belgeleri, maden grup ve bentlerine göre asgari tutarı her yıl Genel Müdürlükçe ilan edilecek yatırım teminatına dair kesin ve süresiz teminat mektubu veya teminat şartını sağladığına dair sair belge”; ruhsat almak isteyen tüzel kişiler için “Müracaat edene ait güncel şirket sözleşmesi ve yönetim organı bilgilerini içeren Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi örneği, ilk müracaat taahhütnamesi ve belgeleri, Maden grup ve bentlerine göre asgari tutarı her yıl Genel Müdürlükçe ilan edilecek yatırım teminatına dair kesin ve süresiz teminat mektubu veya teminat şartını sağladığına dair sair belge (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü bu yükümlülükten muaftır), Ortaklık pay bilgilerini de içeren ortaklık teyit belgesi” eklenmiştir. Bu belgeler dışında gerekli olan evraklar bakımından bir değişiklik yapılmamış olup aynı maddenin 2nci ve 3nci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değişiklik ile arama ruhsatı almak için gerçek ve tüzel kişiler için yatırım teminatı gösterme zorunluluğu getirilmiştir.

iv. 14ncü maddesi tamamen değiştirilmiş, arama ruhsatı düzenlenecek ve düzenlenmeyecek hallere dair kriterler öngörülmüştür. Bu değişiklik ile arama ruhsatı düzenlenmesinde ruhsatlandırmanın şekline (ihale ile/ilk müracaat ile) göre farklı usuller getirilmiştir. İlk müracaat ile ruhsatlandırma durumunda izin alınmayan kısımlar, müracaat sahasından taksir edilirken; İhale ile ruhsatlandırmada izin alınamaması halinde ihalenin iptali gündeme gelecektir.

v. “Arama dönemi faaliyetleri” başlıklı 15.maddesinde yapılan değişiklikle rezerv raporunun “üç boyutu ve miktarıyla belirlenmiş” olması öngörülmüştür. Bu değişiklikle birlikte proje değişimi halinde revize proje sunma zorunluluğu, sondajla yapılan maden aramalarında sondaj kuyularına ilişkin fotoğraf, koordinat ve veri yükleme zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca yatırım projesinin iki yıl üst üste %50'nin altında gerçekleşmesi halinde ruhsat iptal edilecektir.

vi. 16, 17 ve 18'nci maddelerinde yapılan değişikliklere göre, ön, genel ve detay arama dönemlerinde asgari faaliyetlerin yapılmaması veya faaliyet raporunun süresinde verilmemesi hallerinde idari para cezası uygulanmayıp doğrudan teminat iradı ve ruhsat iptali yaptırımları uygulanacaktır.

vii.  20'ncimaddesinde yapılan değişiklik ile işletme ruhsatı için yapılan başvurularda işletme ruhsat bedeli, işletme ruhsat taban bedeliyle birlikte rehabilitasyon bedelinin de yatırılması şartı getirilmiştir. İşbu bedellerin aynı addede belirlenmiş süre içinde yatırılmaması halinde ruhsat başvurusu iptal edilecektir. Talebin kabul edilmemesi halinde yatırılan işletme ruhsatı taban bedeli iade edilmez, işletme ruhsat bedeli ve rehabilitasyon bedeli ise iade edilecektir.

viii. 25'inci maddesinde yapılan değişiklik ile işletme ruhsatının düzenlendiği tarihten itibaren muhtemel rezerv alanlarının IV. Grup maden işletme ruhsat sahalarında on yıl, diğer grup maden işletme ruhsat sahalarında beş yıl içinde Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre kaynak ve/veya rezerv haline getirilmeyen alanlar taksir edileceğine dair düzenlemedeki “diğer grup maden işletme ruhsat sahalarında beş yıl içinde” ifadesi çıkartılmıştır.

ix. 27'inci maddesinde IV. Grup madenler arasında üst üste ruhsat düzenlenmesi olanağı tanınmıştır. Görünür rezerv olması, ayrı ayrı çalışma imkânı olması, ruhsa sahibinin muvafakatinin bulunması gibi istisnai durumlar öngörülmüştür.

x. 37'nci maddesine eklenen 7 ve 8. fıkralarıyla birlikte ruhsat süre uzatım taleplerinin uygun görülebilmesi için işetme projesinde beyan edilen toplam üretimin %15'i kadar üretim yapılması zorunluluğu getirilmiştir.

xi. Kamu kurum ve kuruluşlarının veya yap-işlet-devret modeli ile yapılan kamu yatırımlarının hammadde ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yapılan maden işletme başvurusu konusunda yapılan düzenlemede, Yönetmeliğin 53'ncü maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde, 56'ncı maddesinin ikinci fıkrasında ve 61'inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ruhsat bedelinin %30'u oranındaki çevre ile uyum bedeli” ibareleri rehabilitasyon bedeli olarak değiştirilmiştir.

xii. 74'ncü maddesinin üçüncü ve altıncı fıkralarında değişiklik yapılmış, incelemelerde artık maden ve jeoloji mühendislerinin bulunacağı ve en az iki kişilik bir heyet tarafından incelemelerin yapılacağı düzenlemesi getirilmiştir. Ayrıca ruhsat sahibi veya rödövansçıdan istenen her türlü teknik ve mali belgenin (ticari defterler, fatura, fatura yerine geçen vesikalar, sevk irsaliyesi, bilanço, mizan, gelir tablosu ve benzeri) heyete ibrazı zorunlu hale getirilmiştir.

xiii. 84'nc- maddesinde devletin maden işletim faaliyetlerinden alacağı hakka ilişkin bir düzenleme mevcuttur. Bu maddede öncelikle devlet hakkı hesabındaki krom istisnası kaldırılmış olup dördüncü fıkra düzenlemesi değiştirilerek “her yıl en az işletme ruhsat bedelinin yüzde elli fazlası kadar Devlet hakkı alınır.” şeklinde yeni bir düzenleme getirilmiştir. Ayrıca maddenin diğer fıkralarındaki “İşletme ruhsat bedeli” ifadeleri kaldırılıp “işletme ruhsat bedelinin yüzde elli fazlası” şeklinde değiştirilmiştir.

xiv. 93ncü maddesinin başlığına “Rehabilitasyon Bedeli” ifadesi eklenmiştir.¹ kinci ve beşinci fıkralarında yer alan “%50'si” ibareleri “%70'i” şeklinde değiştirilmiş, ikinci fıkrasında yer alan “çevre ile uyum planı çalışmalarını gerçekleştirmek üzere teminat olarak, %20'si” ibaresi ve üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Ruhsat ve rehabilitasyon bedellerinin tamamı Ocak ayının sonuna kadar yatırılmadığı durumda ruhsatın iptal edilebileceği düzenlenmiştir.

xv. 101nci maddesinin beşinci fıkrasında değişiklik yapılarak ruhsat sahası içinde birden fazla rödövans sözleşmesi yapılabilmesi yönündeki düzenleme kaldırılmıştır. Yeni fıkra metni ile ruhsat sahası içinde birden fazla rödövans sözleşmesi yapılamayacağı ifade edilmiştir. IV. Grup (c) bendi ruhsatlar ile kamu kurum ve kuruluşları ve iştiraklerine ait ruhsatlar bu yasaktan istisna tutulmuştur.

xvi. 105nci madde ikinci fıkrasının işletme ruhsatı verildikten sonra, işletme ruhsat alanının diğer kanunlara göre izne tabi alan haline gelmesi durumunda ilgili kanunların öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirilmesi suretiyle kazanılmış hakların korunarak faaliyetlerin sürdürüleceğine ilişkin ikinci ve üçüncü cümleleri yürürlükten kaldırılmıştır. Bunlara ek olarak, aynı maddenin üçüncü fıkrası² değiştirilmiştir:

3.fıkrada yapılan bu değişiklikle izne tabi alanlarda izinsiz faaliyette bulunulması halinde uygulanacak yaptırım, işletme faaliyetlerinin durdurulması olarak belirlenmiştir.

xvii. 106'ncı maddesinde yapılan değişiklikle birlikte, ormanlar dışındaki 105.maddenin 3.fıkrasında belirtilen yerlere yönelik olarak yetkili kamu kurumlarından alınması gerekli izin müracaatlarına, Genel Müdürlük başvuracaktır. İzin talebine üç ay içinde nihai görüş içeren cevap verilmezse ilgili kuruma bir ay ilave süre verilmesine dair ikinci yazı gönderilecektir. Bu 1 aylık sürede de cevap gelmezse veya olumlu cevap gelirse başvuru sahibine diğer yasal yükümlülükler tamamlattırılıp ruhsatı verilir. 1 aylık sürede cevap gelmeyen başvurulara izin verilmiş sayılacak ve ayrıca süresinde cevap vermeyen kurumlar Çevresel Etki Değerlendirmesi (“ÇED”) sürecinde olumsuz görüş veremeyecektir.

xviii. 110'ncu madde üçüncü fıkrasındaki “İşletme ruhsat sahalarında” ibaresi “Ruhsat sahalarında” şeklinde, “işletme ruhsatının” ibaresi “ruhsat” şeklinde, dördüncü fıkrası³ değiştirilmiş, beşinci ve yedinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu değişiklik ile ruhsat sahasının sonradan izne tabi alan haline gelmesi halinde madencilik faaliyetine devam edileceği, ancak ruhsat sahasında kültür varlığı tespit edilirse, Kültür Bakanlığı'nın “maden faaliyetlerinin devamı uygundur” görüşü alınana kadar alandaki faaliyetlerin durdurulacağı, Bakanlığın uygun görüş vermemesi halinde Bakanlık tarafından tazminat ödeneceği gibi ruhsat sahibinin kazanılmış haklarına ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir.

xix. 111'inci maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklik ile ÇED kararının alınmasında 114 üncü maddedeki yükümlülüklerine ilişkin bir ihmali olmadığı anlaşılan ruhsat sahiplerine Maden Kanunu'nun 24/11.maddesi gereğince para cezası verilmeyeceği düzenlenmiştir. Ayrıca aynı maddeye eklenen fıkra ile işletme ruhsat süresi sonuna kadar bahse konu izinlerden dolayı işletme izninin alınamaması hâlinde ruhsat süresi uzatılmayacağı ve ruhsatın iptal edileceği düzenlenmiştir. Ek olarak işletme izni verildikten sonra altı ay içinde ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesinin alınması zorunluluğu getirilmiştir.

xx. 114'ncü maddesi Ormanlarda madencilik faaliyetlerine izin ve ÇED başvurusuna dair, başlığı da dahil olmak üzere tamamıyla değiştirilmiştir. Devlet ormanlarında madencilik faaliyeti ruhsatı alınabilmesi için ilk olarak Tarım ve Orman Bakanlığından e-Devlet üzerinden izin istenmesi gerekmektedir. Devlet ormanında madencilik faaliyeti yürütebilmek için Bakanlık tarafından üç aylık süre içerisinde 24 aylık bedelsiz izin verilir, bu süre talep edilmesi halinde 12 ay daha uzatılabilir. 3.fıkrada “Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen izin; ÇED ihtisasına ve gerekliliklerine uygun çerçevede hazırlanır ve ÇED yönünden de uygun görüş olarak kabul edilir.”  düzenlemesi öngörülmüştür. Buna göre Bakanlık tarafından verilen izin, ÇED yönünden de uygun görüş olarak kabul edilecektir. 

xxi. 114/A maddesi ile getirilen düzenlemede Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen izin, Genel Müdürlükçe Kanun kapsamında gerçek ve tüzel kişilere devredilebileceği  öngörülmüştür.

xxii. Geçici maddelerine göre yapılan bazı değişiklikler, 24/07/2025 tarihi öncesinde yapılan başvuru ve verilen ruhsatlarda uygulanmayacaktır.

xxiii. Geçici 12'nci maddesine göre Yönetmeliğin 106 ve 114. maddelerinde yer alan yeni izin ve teminat hükümleri, 11'nci maddede getirilen yatırım teminatı sunma yükümlülüğü, 24.07.2025'ten önceki başvurulara uygulanmayacaktır. Yine bu tarih öncesinde düzenlenmiş ruhsatlardan, ormanlık alana isabet eden kısımlar için yapılacak talepler 6831 sayılı Kanun hükümlerine göre Tarım ve Orman Bakanlığınca değerlendirilecektir. Yönetmelikle değiştirilen 106'ncı ve 114üncü maddelerde yer alan ruhsat düzenlenmeden önce izin alınmasına dair hükümler, 24/7/2025 tarihinden önce yapılan müracaatlara ve ihalelere uygulanmayacaktır.

24/7/2025 tarihi itibarıyla işletme ruhsat süresinin bitimine iki yıldan az kalan ruhsatların temdit başvurularına, bu maddeyi ihdas eden Yönetmelikle eklenen 37 nci maddenin yedinci fıkrası hükümleri ((7) (Ek:RG-30/10/2025-33062) Kamu kurum ve kuruluşlarının (bunlara ait şirketler dâhil) uhdesindeki işletme ruhsatları hariç olmak üzere ruhsat süre uzatım taleplerinin uygun görülebilmesi için ruhsata konu faaliyetler kapsamında; talep tarihi itibarıyla yürürlükte olan işletme projesinde beyan edilen toplam üretimin en az %15'i kadar üretim yapılmış olması zorunludur. Aksi hâlde ruhsat süresi uzatılmaz. Asgari üretim şartı, ruhsat sahibinin aynı madene ilişkin işletme izinli bütün ruhsatlarının üretim ortalaması alınarak da sağlanabilir.) uygulanmayacaktır.

xxiv. Yönetmelikle değiştirilen 11 inci maddenin birinci fıkrasında proje için gerekli yatırım teminatı sunulmasına dair getirilen yükümlülük, 24/7/2025 tarihinden önce yapılan müracaatlara ve ihalelere uygulanmayacaktır.

24/7/2025 tarihinden önce düzenlenmiş ruhsatlardan, ormanlık alana isabet eden kısımlar için yapılacak talepler 6831 sayılı Kanun hükümlerine göre Tarım ve Orman Bakanlığınca değerlendirilecektir. 24/7/2025 tarihinden önce yapılan müracaatlar ve ihaleler üzerine düzenlenmiş ruhsatlardan Genel Müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlarla ilgili izinleri alamayanlar için, bu maddeyi ihdas eden Yönetmelikle 111 inci maddenin birinci fıkrasında yapılan değişiklikten önceki hükümlerin uygulanmasına devam edilecektir.

III. SONUÇ

30 Ekim 2025 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile ruhsat bedeli, ruhsatlandırma ve izin usulleri, devlet hakkı, rehabilitasyon bedeli, rödövans sözleşmeleri, ÇED= başvurusu gibi Maden Yönetmeliğinin temel düzenlemelerinde köklü değişiklikler yapılmıştır.

Bu değişikliklerle maden hakkı için alınması gereken ruhsat ve izin süreçlerinin bir kısmının elektronik ortamda geçekleştirilmesinin önü açılmıştır.

IV. Grubun farklı alt bentlerine ait ruhsatlar arasında “üst üste ruhsat” artık açıkça mümkün hale gelmiştir. Bu, sahaların daha verimli kullanılmasını sağlayabilir, jeolojik potansiyelin tam olarak değerlendirilmesine imkân tanıyabilir. Ancak bu düzenleme, maden sahalarının stratejik madenler için bölünebilmesine izin vereceğinden kamu yararına aykırı bir duruma dönüşmesi ve ruhsat sahipleri arasında hukuki uyuşmazlık çıkması riskini taşımaktadır.

İşletme ruhsatı uzatımı için en az %15 üretim şartı getirilmiştir. Bu, ruhsatın “sahada gerçek üretim yapılması” şartını güçlendirerek spekülatif ruhsat alımlarını azaltabilecektir. Ancak %15 gibi bir oran özellikle düşük verimli sahalar için zorlayıcı olabileceğinden yatırımcıları sahayı erken terk etmeye zorlayabilir.

Korunan alanlardan (orman, kültür varlığı, turizm bölgeleri vb.) maden ruhsatı verilmesiyle ilgili izin süreçleri netleştirilmiş. İzin süreçlerinin tek elden yürütülmesi bürokratik sorunları çözebilecektir. Ancak bu düzenlemenin “korunan alanların madenciliğe açılması” riskini artırdığı şeklinde de yorumlanabilmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen iznin; ÇED ihtisasına ve gerekliliklerine uygun çerçevede hazırlanması ve ÇED yönünden de uygun görüş olarak kabul edilmesi çevresel denetim konusunda yetersizliklere ve eleştirilere neden olabilecektir.

IV. Grup (c) bendi ruhsatlar ile kamu kurum ve kuruluşları ve iştiraklerine ait ruhsatlar hariç ruhsat sahası içinde birden fazla rödövans sözleşmesi yapılamayacağına dair düzenleme getirilmiştir.

Eklenen geçici madde, Yönetmelikte yapılan bazı değişikliklerin 24/07/2025 tarihi öncesinde yapılan başvuru ve verilen ruhsatlarda uygulanmayacağını düzenlemiştir.

Saygılarımızla,

Footnotes

1. (1) If the entire license and rehabilitation fees are not paid until the end of January, the unpaid portion must be deposited by the last day of June of that year, increased by the late fee to be calculated in accordance with Article 51 of the Law No. 6183. Otherwise, the license will be cancelled. No further notification or notification is made to the license holder regarding the payment of the license or rehabilitation fees. The unpaid part of the license and rehabilitation fee to be paid by the end of January for the canceled licenses is followed up and collected in accordance with the provisions of Law No. 6183. The relevant collection offices follow up the license and rehabilitation fees for the licenses canceled by the General Directorate. The collected rehabilitation fee is transferred to the rehabilitation fee account of the relevant institutions as of the date of collection

2. (3) In the event that it is determined that activities are carried out without obtaining permission or without permits other than the EIA and non-sanitary establishment permits in areas subject to permission such as special environmental protection zones, areas protected according to the National Parks Law No. 2873 dated 9/8/1983, wetlands, wildlife protection and development areas, forests, cultural and tourism protection and development zones declared in accordance with the Tourism Promotion Law No. 2634 dated 12/3/1982, tourism centers, areas to be protected according to Law No. 3621, 1st degree military prohibited zones, areas with 1/5000 scale zoning plan approved, protected areas within the scope of the Law on the Protection of Cultural and Natural Heritage dated 21/7/1983 and numbered 2863.

3. (4) Mining activities shall continue even if the area becomes subject to permission after the license is issued. Except for cases where urgent expropriation is carried out or expropriation process is completed by public institutions and organizations, requests for the cessation of mining activities without a court decision shall not be taken into consideration. However, in case of detection of cultural property in the license area, the approval of the Ministry of Culture and Tourism shall be sought in order to continue mining activities. Mining activities shall be suspended until an appropriate opinion is given. License and rehabilitation fees shall not be accrued for the area whose activities have been suspended. In case of failure to give an appropriate opinion, the compensation in the amount of investment expenses to be calculated by the General Directorate in accordance with the provisions of Article 122 shall be paid by the Ministry of Culture and Tourism. Following the payment, the relevant area shall be omitted from the license area or the license shall be cancelled. If the Ministry of Culture and Tourism gives an appropriate opinion, the decision to stop the activity is lifted.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.