Türk Boğazları'ndaki gemi trafiğine ilişkin kuralları düzenleyen Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği'nin uygulanmasına ilişkin olarak Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği Uygulama Yönergesi üzerinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından önemli değişiklikler yapılmıştır. Yeni düzenlemeler 1 Şubat 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olup Denizcilik sektörü paydaşları için kritik öneme sahiptir.
Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni
Yönetmeliği, Boğazlar'daki gemi
geçişlerinde can, mal, seyir, çevre ve deniz
güvenliğini sağlamak amacıyla temel
kuralları belirlemektedir. Uygulama Yönergesi ise bu
yönetmeliğin sahada nasıl
uygulanacağını açıklayan ve
detaylandıran teknik bir rehber niteliğindedir.
Güncellenen yönerge, artan deniz trafiği ve
teknolojik gelişmeler ışığında mevcut
düzenlemelerin günümüz
ihtiyaçlarına uyarlanması amacıyla
hazırlanmıştır. Yapılan
değişiklikler, Boğazlar'daki gemi
geçişlerinde daha etkin bir trafik yönetimi
sağlanmasını hedeflemektedir.
Yönerge'nin yeni halinde, Boğaz
geçişleriyle alakalı dikkat edilmesi gereken
hususlar şu şekildedir:
- Pilot Çarmığı Uygunluğu: Uygulama Yönergesi'nin 5. Maddesinin 6.fıkrası uyarınca Boğaz geçişi esnasında gemiye katılacak kılavuz kaptanın tırmanacağı pilot çarmığı eğer kurallara uygun durumda değilse geminin Boğaz geçişi iptal edilecektir. Bu durum liman başkanlığına bildirilecektir. Gemi uygun pilot çarmığı hazırladıktan sonra yeniden geçiş programına alınacaktır.
- Küçük Tonajlı Römorkör Geçişleri: Uygulama Yönergesi'nin 7. Maddesinin (g) bendi uyarınca toplam yedek uzunluğu 90 metreye kadar olan deniz araçlarını çeken Türk bayraklı römorkörlerin Boğaz geçişlerinde bildirimli geçiş şartları uygulanacaktır. Bu kapsama giren römorkör acentelerinin geçişten önce ilgili bölge liman başkanlığına başvurması ve geçiş koşullarının belirlenmesini talep etmesi gerekmektedir. Eğer geçiş her iki Boğaz'dan da yani hem İstanbul hem de Çanakkale Boğazları'ndan yapılacaksa bu durumda başvurunun yalnızca İstanbul Bölge Liman Başkanlığı'na yapılması yeterli olacaktır. Bildirimli geçiş yapacak bu tür yedekli deniz araçları, hava koşulları da göz önüne alınarak Boğaz içerisinde en az 4 mil/saat hızla seyredecek ve yalnızca gündüz vakti geçiş yapacaklardır.
- 200 Metre Üzeri ve Tehlikeli Yük Taşıyan
Gemilere Tavsiye: Uygulama Yönergesi'nin 15. Maddesinin
5.fıkrası uyarınca Çanakkale
Boğazı'ndan geçecek 200 metre ve üzeri
uzunluktaki tehlikeli yükleri, yani:
- IBC Kod Bölüm 17'de bulunan tablonun “zararlılar (hazards)” başlıklı “d” sütununda “emniyet (safety) S” ibaresi bulunan zararlı tehlikeli sıvı dökme yükleri
- IMSBC Kod Kural 1.7'de tanımlanmış Grup A veya Grup B kapsamındaki yükleri
- IMDG Kod Sınıf 1, Sınıf 6.2 ve
Sınıf 7 tehlikeli yükleri
taşıyan gemilerin, römorkör ve kılavuz kaptan almaları önemle tavsiye edilmektedir.
- Geçiş Önceliği: Uygulama
Yönergesi'nin 16.maddesinin 4.fıkrası
uyarınca stratejik öneme sahip Türkiye'deki
petrol rafinelerine, LNG/LPG terminallerine veya enerji
santrallerine dolu olarak yani yük ile seyreden gemiler
Boğazlardan geçişte önceliğe sahip
olabileceklerdir. Aynı zamanda tamir-bakım-onarım
için tersanelere giden ve tersane ile yazılı
anlaşması bulunan gemiler de geçiş
önceliğine sahip olabileceklerdir.
- Geçiş önceliğinden yararlanabilmek için, gemilerin yanaşacağı liman tesisi veya tersanenin en az 48 saat önceden Denizcilik Genel Müdürlüğü'ne resmi başvuruda bulunması gerekmektedir. Başvuru Denizcilik Genel Müdürlüğü'nce değerlendirildikten sonra ilgili gemiye Boğaz geçiş önceliği verilebilecektir.
- Marmara Denizi'nde Arıza Yapan Gemiler: Uygulama Yönergesi'nin 18. Maddesinin 7.fıkrası uyarınca Marmara Denizi'nde arıza yapan ve arızasını gideren bir gemi geçiş yapacağı Boğaz'ın bölge liman başkanlığı ya da yetkili bir klas kuruluşu tarafından ilave bir kontrol işlemine, yani sörvey denetimine tabi tutulacaktır.
- Çift Yakıtlı Gemiler İçin Refakat Römorkörü Şartının Kaldırılması: LNG ile birlikte başka bir yakıt da kullanabilen çift yakıtlı gemiler için önceki düzenlemede öngörülen ilave refakat römorkörü veya ilave römorkör gücü bulundurma şartı kaldırılmıştır.
Ayrıca Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Denizcilik Genel Müdürlüğü'nün ilgili dağıtım yerlerine göndermiş olduğu 27.12.2024 tarihli ve 2402830 sayılı yazıda; ‘'Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği Uygulama Yönergesi” nin deniz emniyeti ve güvenliğini arttırmak ve 15/8/2019 tarihli ve 30859 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği hükümlerinin uygulanmasına yönelik usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmış olduğu ifade edilerek 04.12.2023 tarihli ve 1493540 sayılı Bakanlık Makamı Olur'u ile onaylanarak 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girdiği bildirilmiştir. Deniz Ticaret Odası da konuya ilişkin bir bilgi yazısı iletmiştir.
Bu itibarla, yürütülecek iş ve işlemlerin 01.02.2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek şekilde güncellenen ve ekte de sunulan “Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği Uygulama Yönergesi” hükümleri doğrultusunda yapılması istenmektedir.
Sonuç olarak, yapılan bu düzenlemeler, Türk Boğazları'ndaki deniz trafiğinin daha güvenli, düzenli ve etkin şekilde yönetilmesini amaçlamakta olup, hem çevresel riskleri azaltmak hem de deniz emniyetini artırmak açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, Boğaz geçişi planlayan donatanların, acentelerin ve ilgili tüm denizcilik şirketlerinin Uygulama Yönergesi'nde yapılan bu değişiklikleri dikkatle inceleyerek, faaliyetlerini yeni düzenlemelere uygun şekilde planlamaları gerekmektedir.
Aksi takdirde, usule aykırı hareket edilmesi halinde gemi geçişlerinin engellenmesi, gecikmeler yaşanması veya idari yaptırımlar söz konusu olabilecektir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
