2023 YILI YENİDEN DEĞERLEME ORANI %58,46 OLARAK KESİNLEŞMİŞTİR
- YENİDEN DEĞERLEME ORANI:
Yeniden değerleme oranı, Ekim ayında (Ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre üretici fiyatları genel endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığı'nca Resmi Gazete ile ilan edilmektedir (VUK Mükerrer Md.298/B ve C).
2022 yılında %122,93 olan bu oran 2023 yılı için %58,46 olarak kesinleşmiş ve 554 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ilan edilmiştir.
- YENİDEN DEĞERLEME ORANINDAN ETKİLENEN MALÎ UYGULAMALAR:
5024 sayılı Kanunla kaldırılmış olan yeniden değerleme uygulaması, 26.10.2021 tarih ve 7338 sayılı Kanunla VUK Mükerrer 298 inci maddeye “Ç” bendi eklenmek suretiyle 01.01.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden tesis edilmiştir. Öteden beri yeniden değerleme oranı başta vergi ile ilgili olmak üzere birçok tutar veya haddin otomatik olarak değişmesinde de ölçü olarak kullanılmaktadır.
Bu orandan etkilenen önemli düzenlemelerden bazıları şöyle sıralanabilir:
- VUK Mükerrer 298/Ç uyarınca, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil, (A) fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında söz konusu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan şartlara bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç), (A) fıkrasında yer alan enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibarıyla, bilançolarına dâhil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini (bu niteliklerini korudukları müddetçe sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilenler hariç) ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları maddede belirtilen şartlar doğrultusunda yeniden değerleyebilirler. (7338 sayılı kanunun 31 inci maddesiyle eklenen fıkra. Yürürlük: 1.1.2022)
- VUK'nun 4369 sayılı Kanunla değişik mükerrer 414 üncü maddesi uyarınca, VUK'nunda yer alan maktu hadler ile asgarî ve azamî miktarları belirtilmiş olan para ile ödenecek ceza miktarları, her yıl bir önceki yılda uygulanan maktu had ve miktarlar, yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan maktu had ve miktarların yüzde 5'ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz. Cumhurbaşkanı, bu suretle tespit edilen had ve miktarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.
- Eski yatırım indirimi hükümlerinden yararlanan mükelleflerde, kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili yılında uygulanamayan yatırım indirimi, izleyen yıllarda yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınmaktadır (GVK Mülga Ek:1-6).
- 6745 sayılı Kanun'un 66. Maddesiyle KVK'nun 32/A maddesine eklenen hüküm uyarınca, yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısım hariç olmak üzere, kalan yatırıma katkı tutarı, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
- Bilindiği gibi, GVK'nun 76 ncı maddesinde düzenlenmiş olan indirim müessesesi 5281 sayılı Kanunla 1.1.2006 tarihinden geçerli olarak yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak geçici 67'nci maddenin 9'uncu fıkrasına göre 1.1.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş bulunan Devlet tahvili ve Hazine bonoları için indirim oranı uygulaması devam etmektedir. İndirim oranının hesabını yeniden değerleme oranı da etkilemektedir.
- GVK'nun 23/10 uncu maddesi uyarınca çalışanların işe gidiş gelişlerine ilişkin yol masraflarını karşılamak üzere kendilerine verilen toplu taşıma kartları, biletleri vb. ödeme araçları için belirlenen günlük istisna haddi, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır.
- GVK'nun 40/1 ve 68/5 maddeleri uyarınca, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedeli belli bir tutarla sınırlı olarak gider yazılabilmekte olup, bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.
- GVK'nun 40/8 ve 68/5 maddeleri uyarınca işletmede kullanılan, binek otomobillerinin iktisabına ilişkin ÖTV ve KDV toplamının belli bir tutarla sınırlı kısmı doğrudan gider yazılabilmekte olup, bu tutar her yıl yeniden değerleme oranıyla artırılmaktadır.
- GVK'nun 40/7 ve 68/4 maddeleri uyarınca işletmede kullanılan binek otomobillerin ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedelinin gider yazılamayacak tutarları ile söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği durumda amortisman gideri olarak kazançtan indirilemeyecek tutarları her yıl yeniden değerleme oranıyla artırılarak belirlenmektedir.
- GVK'nun mükerrer 123/2'inci maddesine göre, aşağıda yer alan maktu had ve tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu şekilde hesaplanan maktu had ve miktarların yüzde 5'ini aşmayan kısımları dikkate alınmaz. Cumhurbaşkanı bu suretle belirlenen had ve tutarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.
- Evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların esnaf muaflığından yararlanmalarına ilişkin hasılat sınırı (GVK Md.9/10)
- Konut olarak kiraya verilen gayrimenkullere ilişkin istisna tutarı (GVK Md.21).
- İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, hizmet erbabına dışarıda yemek verme hizmeti sağlayan mükelleflere ödenen veya hizmet erbabına nakten ödenen gelir vergisinden müstesna yemek bedeli tutarı (GVK Md.23/8)
- Basit usule tâbi olmanın genel şartlarından işyeri kira bedeli ölçüsü (GVK Md.47/2)
- Basit usule tâbi olmanın özel şartları (GVK Md.48)
- Gelir vergisi tarifesinde yer alan gelir dilim tutarları, her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak tespit edilir. Ancak Cumhurbaşkanı'nın yetkisi vardır. (GVK mükerrer md.123/3)
- 5746 sayılı Kanun'un 3/1 maddesi uyarınca, hak edilen ancak kazanç yetersizliği nedeniyle yararlanılamayan ar-ge ve tasarım indirimi tutarı her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak tespit edilir.
- Veraset ve intikal vergisi açısından uygulanacak istisnalar yıldan yıla yeniden değerleme oranında artış yapılmak suretiyle tespit edilir. (VİVK Md.4)
- Veraset ve intikal vergisi tarifesinin matrah dilim tutarları her yıl yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle tespit edilir. Ancak Cumhurbaşkanı'nın yetkisi vardır. (VİVK Md.16)
- Motorlu taşıt vergileri her yıl bir önceki yıl uygulanan rakamlar yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle tespit edilir. Ancak Cumhurbaşkanı'nın yetkisi vardır. (MTVK Md.10)
- Maktu damga vergileri her takvim yılı başından itibaren, bir önceki yıla göre yeniden değerleme katsayısı ölçüsünde arttırılarak tespit edilir. Ancak Cumhurbaşkanı'nın yetkisi vardır. (DVK Mükerrer Md.30)
- Her bir kâğıt için hesaplanacak azamî damga vergisi tutarı her yıl yeniden değerleme oranında artırılır. (DVK Md.14)
- Harç tahakkukuna konu edilecek bazı değerler, yıldan yıla yeniden değerleme oranı ölçüsünde arttırılarak tespit edilir. Ancak Cumhurbaşkanı'nın yetkisi vardır. (HK Mükerrer Md.138)
- Çevre temizlik vergileri her yılbaşında, bir önceki yıl vergi tutarı yeniden değerleme oranının yarısı kadar arttırılmak suretiyle belirlenir. (BGK Mükerrer Md.44)
Saygılarımızla,
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
