12 Mart 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7440 Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("Kanun") kapsamında depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşası amacıyla kurumlar vergisi mükellefi olan şirketlere bazı ek vergi yükümlülükleri getirilmiştir.

Buna göre; 2022 yılında indirim ve istisnalardan faydalanan veya indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları olan kurumlar vergisi mükelleflerine, 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde faydalandıkları indirim ve istisnalar ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden bir defaya mahsus %10, bazı durumlarda ise %5 oranında ek vergi getirilmiştir. Hemen belirtmek gerekir ki gelir vergisi mükellefleri bu Kanun kapsamında getirilen ek verginin mükellefi değildir.

Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarıncakurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin aşağıdaki oranlarda ek vergi ödenir.

  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/a kapsamında düzenlenen iştirak kazançları istisnaları üzerinden %5 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/b kapsamında düzenlenen yurt dışından elde edilen ve en az%15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden %5 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/c kapsamında düzenlenen tam mükellef anonim şirketlerin yurtdışı iştirak hisseleri satış kazançları üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/ç kapsamında düzenlenen anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları emisyon primi bedelleri üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/e uyarınca, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri, rüçhan hakları ve istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50'lik kısmı üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/f uyarınca bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine borçları nedeniyle kanunî takibe alınmış veya TMSF'ye borçlu durumda olan kurumlar ile bunların kefillerinin ve ipotek verenlerin sahip oldukları taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının, bu borçlara karşılık bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine veya bu Fona devrinden sağlanan hasılatın bu borçların tasfiyesinde kullanılan kısmına isabet eden kazançların tamamı ile bankaların, finansal kiralama ya da finansman şirketlerinin bu şekilde elde ettikleri söz konusu kıymetlerden taşınmazların satışından doğan kazançların %50'lik, diğerlerinin satışından doğan kazançların %75'lik kısmı üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/g uyarınca, kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimî temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen kurum kazançları üzerinden %5 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/h uyarınca, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen kurum kazançları üzerinden %5 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1/ı uyarınca, okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okulları, özel kreş ve gündüz bakımevleri ile Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlar üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/A kapsamında düzenlenen yabancı Fon kazançlarının vergilendirilmesinde portföy yöneticiliği yapan şirketlerin yabancı fondaki pay sahipliğinden doğan kazançları üzerinden%10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/B kapsamında düzenlenen sınai mülkiyet hakları istisnaları üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamında Serbest Bölgelerde elde edilen kazançlar ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde elde edilen kazançlar üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 10/1/ğ uyarınca, Türkiye'den yurt dışında yerleşik mukim kişi ve/veya kurumlara mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi, eğitim ve sağlık alanında sunulan hizmetlerden sağlanan kazançların %50'si üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • Kurumlar Vergisi Kanunu madde 10/1/ı kapsamında düzenlenen finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile sermaye şirketlerinin nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında düzenlenen ar-ge indirimi ile tasarım indirimi üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.
  • 5746 sayılı Kanun madde 3/5 kapsamında Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimi üzerinden %10 oranında ek vergi hesaplanır.

Yukarıda sayılanlar, Kanun ile getirilen ek vergi kalemlerinden başlıcaları olup bunlar dışında da diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları üzerinden tek seferlik %10 oranında ek vergi hesaplanacaktır. Yukarıda sayılan ve ek vergiye tabi olan istisna ve indirim tutarları dışında, Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi olan matrahlar üzerinden de tek seferlik%10 oranında ek vergi alınacaktır.

Bu Kanun ile getirilen ek verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde (30 Nisan 2023 tarihine kadar), ikinci taksiti ise bu süreyi takip eden dördüncü ayda (31 Ağustos 2023 tarihine kadar) ödenecektir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde ise bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanacaktır.

Söz konusu ek verginin gider ve indirim olarak dikkate alınamayacağı ve hiçbir vergiden mahsup edilemeyeceği belirtilmiştir.

Söz konusu ek verginin dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin hesaplanacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, ilgili hesap dönemi zararla sonuçlansa dahi mükelleflerin vergi ödemesi gerekebilecektir.

Son olarak, depremin gerçekleştiği 6 Şubat 2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar bu Kanun ile getirilen ek vergiden muaf tutulmuştur.

Söz konusu kanuni düzenlemenin pek çok yönü itibarıyla kamuoyundan eleştiri aldığı görülmektedir. Kanun'un uygulanmasına ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığı 27 Mart 2023 tarihinde 3 ayrı tebliğ yayımlamıştır. Ancak 10 Nisan 2023 itibarıyla, işbu makalenin konusunu oluşturan kurumlar vergisi mükellefi şirketlere getirilen ek vergi yükümlülükleri hakkında ikincil bir düzenleme çıkarılmamıştır.

Bu makale içeriğinde yazılanlar tamamen bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup herhangi bir işlem yapmadan önce bir uzman desteği almanızı öneriyoruz. İlgili kanuni düzenleme hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için hukuk büromuz ile iletişime geçebilirsiniz. Bilgilerinize sunarız.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.