Tripp Trapp, een beroemde kinderstoel van de Noorse meubelfabrikant Stokke, is wereldwijd onderwerp geweest van vele juridische geschillen. Op 30 juni 2025 deed de rechtbank Gelderland uitspraak in een nieuwe rechtszaak die draaide om de vraag of de stoel auteursrechtelijk beschermd is.
Op 12 maart 2025 lanceerde Cybex, fabrikant van kinderveiligheidsproducten, de zogenoemde IRIS-stoel op de Europese markt. Enkele dagen later boden twee grote Nederlandse leveranciers van baby- en kinderproducten, Babypark B.V. en Baby-Dump B.V. (twee dochterondernemingen van FTH Groep B.V.), de IRIS-stoel aan in hun respectieve webshops.
Naar aanleiding hiervan startte Stokke een kort geding bij de rechtbank Gelderland. Stokke stelde dat de IRIS-stoel inbreuk maakte op het auteursrecht op de Tripp Trapp-stoel. Het verzocht de rechtbank tevens om een pan-Europees inbreukverbod.
Gedaagden verweerden zich onder meer met de stelling dat zij geen inbreuk maakten op het auteursrecht van Stokke, omdat de Tripp Trapp-stoel nergens in de EU aan de drempel voor auteursrechtelijke bescherming zou voldoen.
Uitspraak van de rechtbank Gelderland in de Tripp Trapp-zaak
De rechtbank Gelderland heeft op 30 juni 2025 uitspraak gedaan. De rechtbank is van oordeel dat de argumenten van gedaagden niet opgingen en bevestigde dat de Tripp Trapp-stoel auteursrechtelijke bescherming geniet.
Als inleidende opmerking merkte de rechtbank op dat de kwestie van auteursrechtelijke bescherming van gebruiksvoorwerpen (zoals stoelen) onderwerp is van actueel juridisch debat. Met name is de zaak Mio/konektra, die momenteel aanhangig is bij het HvJ-EU, van belang (zie hier onze analyse van deze zaak).
Echter, ten tijde van de zaak was de uitkomst van het arrest van het HvJ-EU in de Mio/konektra zaak nog onbekend. De vorderingen van Stokke moesten daarom worden beoordeeld in het licht van de bestaande jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie en de Hoge Raad.
Verder stelde de rechtbank dat volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie alleen een oorspronkelijk voorwerp dat een eigen intellectuele schepping van de auteur is, auteursrechtelijk beschermd kan worden. Bovendien worden alleen de elementen die de uitdrukking vormen van een dergelijke intellectuele schepping als een "werk" beschouwd. De schepping moet de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelen en tot uitdrukking komen door de vrije creatieve keuzes van de auteur bij de schepping. Volgens het hof voldoet de Stokke-stoel aan deze criteria. Met name twee elementen van de stoel – de L-vorm van de staanders en balken en de schuin aflopende staanders waarin alle elementen van de stoel zijn verwerkt – zijn origineel.
De rechtbank ging vervolgens na of Cybex inbreuk had gemaakt op het auteursrecht van Stokke. Daarbij ging de rechtbank eerst in op de aanbeveling in de conclusie van advocaat-generaal Szpunar in de zaak Mio/konektra om te beoordelen of er sprake is van inbreuk op het auteursrecht door te kijken of creatieve elementen van het beschermde werk herkenbaar zijn verwerkt in het vermeend inbreukmakende product. Dit criterium verschilde van het criterium dat deel uitmaakt van de huidige rechtspraktijk, namelijk een totaalindrukken toets. Volgens de rechtbank is het voorbarig om de door advocaat-generaal Szpunar ontwikkelde toets te gebruiken, aangezien deze momenteel nog geen deel uitmaakt van de huidige rechtspraktijk. In plaats daarvan moet de beoordeling van dit geschil gebaseerd zijn op een totaalindrukken toets.
Was de totale indruk van de IRIS-stoel vergelijkbaar met die van de Tripp Trapp-stoel? De rechtbank beantwoordde deze vraag bevestigend en concludeerde daarmee dat inbreuk werd gemaakt op het auteursrecht van Stokke door gedaagden. Hoe kwam de rechtbank tot deze conclusie? Ten eerste, aldus de rechtbank, bevat de IRIS-stoel de twee belangrijkste, en bovendien auteursrechtelijk beschermde, elementen van de Tripp Trapp-stoel. De IRIS-stoel bevat staanders waarin alle elementen van de stoel zijn verwerkt, en deze staanders hebben een schuine L-vorm. Ten tweede onderscheiden deze twee elementen de Tripp Trapp-stoel van andere kinderstoelen. Het zijn deze elementen die Tripp Trapp wereldwijd beroemd hebben gemaakt. De auteursrechtelijk beschermde kenmerken van de Tripp Trapp-stoel zijn dusdanig in de IRIS-stoel overgenomen dat de totale indruk tussen de Tripp Trapp-stoel en de IRIS-stoel als vergelijkbaar moet worden beschouwd.
Ten slotte behandelde de rechtbank het verzoek om een pan-Europees verbod. De Rechtbank stelde dat de vraag of een werk auteursrechtelijk beschermd was, in de hele EU op uniforme wijze moet worden beantwoord. Omdat Cybex de IRIS-stoel actief in 17 EU-lidstaten heeft verkocht, oordeelde de rechtbank dat het verbod in deze lidstaten kon worden verleend.
Verschillende EU-lidstaten hebben uiteenlopende meningen over de auteursrechtelijke bescherming van toegepaste kunst. Ondanks meerdere pogingen is het Europese auteursrecht nog niet geharmoniseerd. De beslissing van de rechtbank Gelderland in deze zaak op het pan-Europees inbreukverbod op te leggen is daarom opvallend. Het is mogelijk dat deze beslissing een logisch gevolg is van de erkenning van de wereldfaam van deze kinderstoel en de overeenstemming (in ieder geval onder Nederlandse rechters) dat deze voldoet aan de normen voor auteursrechtelijke bescherming. Zou een dergelijk verbod worden opgelegd voor een product dat niet ongetwijfeld aan deze normen voldoet? Dat is moeilijk te zeggen. De geschiedenis van de harmonisatie van het EU-auteursrecht moet dus nog worden geschreven.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
