W ostatnich miesiącach na rynku pojawiło się wiele narzędzi umożliwiających tworzenie lub modyfikację muzyki przy użyciu sztucznej inteligencji, np. Loudly, SongR, Soundraw, MusicGen i Suno. Część z nich, na przykład Suno, pozwala za pomocą kilku promptów wygenerować piosenkę zawierającą słowa, a także modyfikować utwory wprowadzane do narzędzia jako tak zwany „input”. Użytkownicy serwisów chętnie korzystają z nowych technologii, aby rozwijać swoją kreatywność i nadawać swoim pomysłom konkretną postać.
W jaki sposób można korzystać z piosenki zrobionej przy pomocy AI? I czy można zgłosić ją do organizacji zbiorowego zarządzania (np. ZAiKSu)? W artykule odpowiemy na te pytania w oparciu o zasady narzędzia Suno* i praktykę ZAiKSu.
Suno – informacje podstawowe
Suno (https://suno.com/) to platforma internetowa, na której użytkownik może tworzyć muzykę, a także dostosować istniejące lub stworzone w Suno piosenki poprzez wybór instrumentów, aranżacji oraz zastosowanie efektów dźwiękowych. Umożliwia ona m.in. rozwijanie umiejętności komponowania oraz nadanie istniejącemu utworowi nowego brzmienia. Platforma wykorzystuje sztuczną inteligencję w postaci sieci neuronowej, która jest szkolona na danych z ogromnych i wciąż aktualizowanych zbiorów utworów słowno-muzycznych.
Jak można korzystać z Suno i jakie są tego konsekwencje?
Użytkownik może skorzystać z trzech planów oferowanych przez Suno – bezpłatnego planu podstawowego i płatnych planów Pro lub Premier (które różnią się liczbą utworów, które można wygenerować w ciągu miesiąca). Wybrany plan ma wpływ na prawo własności do stworzonej piosenki i możliwe sposoby jej wykorzystania.
Niezależnie od wybranego planu użytkownik może współpracować z Suno na wiele sposobów – od wprowadzenia promptu aż po wykorzystanie AI jedynie jako technicznego narzędzia do prostych przeróbek ludzkiej twórczości. Zakres działań, nad którymi użytkownik sprawuje kontrolę w procesie tworzenia piosenki z wykorzystaniem Suno wpływa na możliwość przyznania rezultatowi pracy ochrony prawnoautorskiej.
Własność piosenki stworzonej w Suno
Zgodnie z regulaminem Suno każda piosenka wygenerowana na platformie ma swojego właściciela. Kto nim będzie zależy od planu, z którego korzysta użytkownik. Co do zasady piosenki stworzone w ramach darmowej wersji narzędzia należą do Suno, a te stworzone w planie Pro lub Premium należą do użytkownika. Własność piosenek stworzonych w ramach płatnych planów nie wygasa po rezygnacji z subskrypcji.
Prawa autorskie do piosenki stworzonej w Suno
Jedynie piosenka, która została (w znacznej mierze) stworzona przez człowieka może zostać zakwalifikowana jako utwór w rozumieniu prawa autorskiego.
Jak określić, kiedy ten wymóg jest spełniony? Regulamin Suno na ten temat milczy.
Warto więc odwołać się do wytycznych, które US Copyright Office przedstawił w niedawnym raporcie na temat prawa autorskiego i generatywnej sztucznej inteligencji (genAI)**. Czytamy w nim, że aby ocenić, czy mamy do czynienia z utworem należy określić nad jaką częścią procesu twórczego człowiek sprawował faktyczną kontrolę. Taka ocena musi być dokonywana indywidualnie w odniesieniu do każdego efektu prac.
Korzystanie z piosenek stworzonych w Suno
Zakres czynności, które użytkownik Suno może podejmować w odniesieniu do stworzonej piosenki zależy od planu, z którego korzysta.
W przypadku darmowej wersji narzędzia użytkownik może:
- słuchać piosenki na Suno,
- pobrać piosenkę do słuchania na dowolnym urządzeniu,
- udostępnić link lub pobrany plik znajomym,
- korzystać z piosenki na innych platformach niemonetyzujących.
Opisany zakres czynności odpowiada dozwolonemu użytkowi osobistemu.
Natomiast użytkownik korzystający z płatnego planu (Pro lub Premium), będący właścicielem stworzonej piosenki, może:
- dystrybuować piosenkę, np. na Spotify,
- udostępniać piosenkę na YouTube, np. jako tło do filmu,
- zbyć prawa do piosenki (jeśli stanowi ona utwór w rozumieniu prawa autorskiego),
- udzielać zgody na synchronizację piosenki m.in. z filmem lub grą komputerową.
To oznacza, że użytkownik korzystający w Suno w wersji Pro lub Premium może zarabiać na tak wytworzonej piosence.
Udostępniając piosenkę należy pamiętać, że regulaminy niektórych serwisów (np. TikToka) nakazują oznaczanie treści wygenerowanych przy pomocy AI specjalną etykietą. Podobny obowiązek został wprowadzony na YouTube – użytkownik powinien oznaczyć film jako „altered or syntetic content”, jeśli rezultat wykorzystania AI jest realistyczny i w związku z tym oglądający mogliby odnieść wrażenie, że film lub piosenka zostały stworzone wyłącznie przez człowieka.
Rejestracja utworu stworzonego z wykorzystaniem Suno w ZAiKSie
Jeżeli piosenka stworzona z wykorzystaniem Suno spełnia kryteria ochrony prawnoautorskiej, to użytkownik narzędzia może zarejestrować ją w ZAiKSie. W zgłoszeniu powinien wskazać AI jako „współtwórcę” utworu i określić procentowo jego udział w powstaniu utworu. Decyzja co do konkretnej wartości procentowej zależy wyłącznie od użytkownika Suno i tylko on ponosi za nią odpowiedzialność.
ZAiKS będzie w takim przypadku pobierał od opłatę licencyjną od korzystających z utworu tylko w części odpowiadającej udziałowi człowieka, a następnie wypłacał mu proporcjonalne tantiemy. Część utworu przypisana AI jest traktowana tak, jak utwór z domeny publicznej – w odniesieniu do niej ZAiKS nie pobiera ani nie wypłaca wynagrodzenia.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
