Mirastan Feragat Sözleşmeleri'ne Genel Bakış
Miras hukukunda miras bırakanın ölmesi ile malvarlığı külliyen mirasçılarına geçmektedir. Mal varlığı aktifleri ve pasifleri ile mirasçılara geçtiğinden, Türk Medeni Kanun'u ("Kanun") mirastan pay almak istemeyen mirasçılara bazı imkanlar sağlamıştır. Mirasçılar, miras bırakan öldükten sonra mirası reddedebilecekleri gibi her iki taraf sağken mirastan feragat sözleşmesi ile de miras haklarından vazgeçebileceklerdir.
Mirastan feragat sözleşmeleri Kanun'un 529. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre, miras bırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya mirasçıya karşılık sağlayarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Mirastan feragat sözleşmesi niteliği gereği her iki tarafın da mutabık kalarak yapmış olduğu bir sözleşmedir, miras bırakanın veyahut mirasçının tek taraflı yapabileceği bir işlem değildir. Mirastan feragat sözleşmesi ile feragat eden mirasçı mirasçılık sıfatını da kaybetmektedir.
Mirastan feragat sözleşmesi miras bırakan ile onun saklı paylı mirasçıları yani annesi, babası, eşi ve altsoyu arasında yapılabilmektedir. Bunun sebebi miras bırakanın saklı paylı mirasçısı dışındaki kişileri tek taraflı işlemi ile mirastan mahrum bırakabilmesidir.
Yapılacak olan feragat sözleşmesi ile her iki taraf da karşılıklı olarak miras hakkından vazgeçebileceği gibi yalnızca bir tarafın miras hakkından vazgeçeceği veya bir tarafın diğer bir mirasçı lehine feragat edeceği sözleşmeler de yapılabilir. Bunun yanında mirastan feragat sözleşmeleri karşılık verilerek veyahut karşılıksız bir şekilde yapılabilmektedir.
İvazlı Mirastan Feragat Sözleşmeleri
İvaz kelime anlamı olarak karşılık, edim anlamına gelmektedir. Mirastan feragat sözleşmesi yapılırken feragat eden saklı paylı mirasçıya miras bırakan tarafından herhangi bir karşılık, edim yani ivaz sağlanması halinde ivazlı mirastan feragat sözleşmesinin varlığı gündeme gelecektir.
İşbu sözleşme ile feragat eden, feragatinin karşılığında bir sağlararası ivaz elde etmektedir. Yani feragat edene miras bırakan tarafından sağlanacak kazandırma kendisi hala hayattayken sözleşmenin yapılmasıyla meydana gelmelidir aksi halde ivazlı mirastan feragatten söz edilemeyecektir.
İvazsız Mirastan Feragat Sözleşmeleri
İvazsız mirastan feragat sözleşmelerinde feragat eden herhangi bir karşılık almadan mirastan feragat etmektedir. Bu kapsamda ne miras bırakan bir sağlararası ivaz borcu altına girmektedir ne de feragat eden mirasçı bir kazanç elde etmektedir.
İvazlı ve İvazsız Feragat Sözleşmelerinin Farkı
İvazlı mirastan feragat sözleşmeleri ile ivazsız sözleşmelerin en büyük farkı altsoyun etkilenmesi açısından kendini göstermektedir. Aksi feragat sözleşmesinde veya ek bir sözleşme ile kararlaştırılmadıkça ivazlı mirastan feragatte, feragat edenin altsoyu da mirasçılık sıfatını kaybedecektir. Ancak ivazsız mirastan feragat sözleşmelerinde feragat edenin altsoyunun mirasçılık sıfatı devam edecektir. Bu kapsamda feragatin ivazlı mı ivazsız mı yapıldığının ve ivazın sağlararası olup olmadığının tespiti büyük önem arz etmektedir.
Mirastan Feragat Sözleşmesinin Geçerlilik Koşulları
Mirastan feragat sözleşmelerinin resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi esastır. Yani sözleşmenin Noter huzurunda yapılması gerekmektedir. Noter huzurunda ve resmi şekilde düzenlenmeyen sözleşmeler geçersiz sayılacaktır. Bunun yanında sözleşmeyi akdedecek her iki tarafın da tam ehliyetli olması aranmaktadır. Bu kapsamda tarafların akli dengesinin yerinde olması, kısıtlı olmaması ve ergin olması şarttır.
Sözleşmenin ehliyetsizlik sebebiyle geçersizliğinin iddia edilememesi için devlet hastanesinden her iki taraf için de sağlık raporu alınması ve işlem sırasında Noter'e ibraz edilmesi elzemdir. Ayrıca sözleşmenin ehliyetli ve sağlık raporu bulunan tanıklar eşliğinde yapılması da geçersizlik iddialarının önüne geçecektir.
Sonuç
Mirastan feragat sözleşmeleri miras bırakan ile kendisinin saklı paylı mirasçısı arasında ivazlı ve ivazsız olarak yapılabilmektedir. İşbu sözleşmelerin geçerli olabilmesi için Noter huzurunda düzenlenmesi esas olup her iki tarafın da tam ehliyetli olması gerekmektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.