Dünya'da ilaç geri ödeme sistemleri için geliştirilen payback, value-based, endikasyon bazında geri ödeme, performance-based gibi alternatif geri ödeme modelleri karşısında, Türkiye ilaç endüstrisi de ilaçların geri ödeme koşullarını SGK ile birlikte müzakere ederek belirleyebileceği ve yenilikçi ürünler için olağan fiyatlandırma ve geri ödeme kuralları dışında kalan, alternatif geri ödeme modellerine ihtiyaç duymuştur.
Eylül 2014'te 6552 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle, alternatif geri ödeme modelleri Türkiye sağlık sektöründe önemli bir gündem maddesi haline gelmiştir. Şubat 2016'da yayımlanan Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği ile getirilen tamamlayıcı hükümler, şirketler ile SGK'ya bazı ürünlere uygulanacak alternatif geri ödeme modelinin hüküm ve koşullarını müzakere etme fırsatı sunmuştur. İlaç şirketleri ile SGK'nın doğrudan sözleşme ilişkisine girdiği alternatif geri ödeme modelleri ile, nihai olarak hastaların yenilikçi ilaçlara daha hızlı erişmesi beklenmiştir. Ancak günümüzde bu modellerin firmalar tarafından sunulacak iskonto oranlarını kontrol etme amacıyla tercih edilebildiği görülmektedir. Bu modellerde, söz konusu iskonto oranları ve ödeme koşulları kamuya ifşa edilmemekte ve gizli tutulmaktadır.
Mayıs 2023 tarihinde yeni Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Sağlık Sigortası Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği yayımlanmıştır. Yeni yönetmelik ile Alternatif Geri Ödeme Komisyonu toplantı tarihlerinin belirlenmesi, gündemde yer alan konulara getirilen süre sınırlamaları ve çalışmaların gizli yürütülmesine ilişkin prensiplerin tanımlanması, daha öngörülebilir bir sistem oluşturulmaya çalışıldığını göstermektedir.
On İkinci Kalkınma Planı ve 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, Türkiye'nin sağlık sektöründe sürdürülebilirliği artırmayı, ilaç ve tedavi harcamalarını daha etkin bir şekilde yönetmeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda, özellikle yenilikçi ilaçlar için değer bazlı geri ödeme yöntemlerinin yaygınlaştırılması önemli bir strateji olarak öne çıkmaktadır. 2025 ve sonrasında, bu modelin sağlık sisteminde daha da yerleşmesi ve etkinliğinin artması beklenmektedir. Değer bazlı geri ödeme yöntemleri ile ilaçların etkinliğine dayalı olarak geri ödeme yapılması, sağlık sisteminin verimliliğini artıracak ve aynı zamanda şeffaflığı sağlayacaktır. Bu süreç, sağlık harcamalarının daha sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesine olanak tanıyacak ve sağlık sektöründe daha dengeli bir büyüme sağlanacaktır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
