İlaç sektörü, 2023 yılında üretimde %2,7 oranında bir artış göstermiştir. Ancak 2024 yılı Ocak-Temmuz döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,2 oranında bir azalma yaşanmıştır. 2023 yılı itibarıyla ilaç ithalatı %8,8 artışla 5,4 milyar dolar seviyesine, ilaç ihracatı ise %15,8 artışla 2,2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. 2024 yılının ilk yarısında ihracat %1,9, ithalat ise %4,9 oranında artmıştır [1].
Türkiye ilaç pazarı 2023 yılında hastane ve eczanelerde değer bazında %90,9'luk bir büyüme oranı ile 222,5 milyar TL'ye ulaşmıştır. Bu kapsamda yerli üretim oranı da artış göstermiştir: 2016 yılında kutu bazında %75, değer bazında ise %42 olan imal ilaç oranları, 2023 yılı itibarıyla kutu bazında %90,6'ya, değer bazında ise %57,8'e yükselmiştir [1]. Bu veriler, Türkiye'nin ilaç üretimindeki artışı ve kapasite kullanım oranlarındaki değişimi yansıtmaktadır.
grafik gelecek
Tıbbi cihaz sektörü de benzer bir büyüme göstermiştir. 2023 yılı itibarıyla dünya tıbbi cihaz pazarı 530 milyar doları aşarken, Türkiye'nin tıbbi cihaz ihracatı 1,25 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye tıbbi cihaz sektöründe ihracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılında %23 iken, 2024 yılının ilk yarısında bu oran %48'e çıkmıştır 1. Bu gelişmeler, yerli üretimi destekleyici politikalara verilen önemin somut göstergeleri olarak ele alınabilir.
grafik gelecek
Ancak özellikle ilaç sektöründe bu artışların sürdürülebilirliği için kalite, inovasyon ve dışa bağımlılıkla ilgili önemli sorunların hala gündemde olduğu göz ardı edilmemelidir. İthal ilaçlarda uygulanan TİTCK tarafından belirlenen döviz kuru ve yerli üretimdeki hammadde ithalatı da hem ürün fiyatlarını hem de üretim ve ihracat dengesini önemli ölçüde etkilemektedir. Ayrıca, sahte ilaçlar, kaçak ilaçlar veya yasal tedarik zincirinin dışına çıkmış ilaçlar da sektördeki dinamikleri çeşitli açılardan olumsuz etkilemektedir. Bu faktörler göz önüne alınmadan yapılan değerlendirmeler, sektördeki gelişmelerin doğru anlaşılmasını zorlaştıracaktır. Bu nedenle, sektördeki büyüme ve ihracat artışını yalnızca üretim kapasitesindeki artışa bağlamak yanıltıcı olabilir.
Tıbbi cihaz sektöründe ise ürün fiyatları TİTCK tarafından belirlenmediği için fiyatlandırma hususu serbest piyasa koşullarına dayanmakta, öte yandan geri ödemedeki ürünlerin alım fiyatları döviz kuru ve enflasyon artışı dikkate alındığında yetersiz kalmaktadır. İhracatın ithalatı karşılama oranındaki artışa yönelik yorumlar, yeni teknolojilerin piyasaya girememesi ve kur dalgalanmaları nedeniyle ithal edilen ürünlerin piyasadan çekilmesi gibi etkenler göz önünde bulundurulmadan yapıldığında, sektördeki gerçek dinamikleri tam olarak yansıtmayabilir.
Footnote
1. 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, s.126, 2.2.1.1.2. İlaç ve Tıbbi Cihaz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
