15 Mart 2025 tarihli ve 32842 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'da Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ("Değişiklik Kararı") ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'da ("32 Sayılı Karar") önemli değişiklikler yapılmıştır. Değişiklik Kararı ile getirilen yenilikler aşağıda özetlenmektedir.
1. Yurtdışına Çıkarılabilecek Türk Parası Miktarında Yapılan Değişiklik
Değişiklik Kararı yayımlanmadan önce yurt dışına çıkarılabilecek Türk parasına ilişkin sınır 25.000 (yirmi beş bin) Türk Lirası olarak uygulanmaktaydı. Değişiklik Kararı ile 25.0000 (yirmi beş bin) Türk Lirası olarak uygulanan bu sınır, 185.000 (yüz seksen beş bin) Türk Lirası'na çıkarılmıştır. Bu sınırı aşan tutarda Türk Lirası'nın yurt dışına çıkarılmasına ilişkin esaslar T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmeye devam edecektir.
2. Türev İşlemlere İlişkin Getirilen Yenilikler
Değişiklik Kararı ile, Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışındaki muhataplarla gerçekleştireceği vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil her türlü türev araçların alım satımının, Sermaye Piyasası Kurulu ("SPK") tarafından yetkilendirilen yatırım kuruluşları (yani banka veya aracı kurumlar) aracılığıyla yapılması esası kabul edilmiş olup söz konusu işlemlere ilişkin daha önce belirsizlik yaratan aracılık rejimi netlik kazanmıştır. Bununla beraber Değişiklik Kararı ile birlikte SPK'nın Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği'nde yer alan 9. Madde ile paralel olarak,, Türkiye'deki yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama gibi faaliyetlerde bulunulmaması şartıyla ve Türkiye'de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda (yani piyasada reverse solicitation olarak bilinen usulde), bu kişilerin yurt dışında yerleşik finansal kuruluşlar ile gerçekleştireceği söz konusu işlemlerde SPK tarafından lisans verilen yatırım kuruluşlarının aracılık etmesine gerek olmadığı öngörülmüştür. Söz konusu işlemlere ilişkin bedel transferleri bankalar aracılığıyla yapılacaktır.
3. Kaldıraçlı İşlemlere İlişkin Düzenlemeler
>Değişiklik Karar'ı yayımlanmadan önce olduğu gibi, kaldıraçlı işlemlerin ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araç işlemlerinin Türkiye'de yerleşik kişilerce yalnızca SPK tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlarca yapılabileceği hususu muhafaza edilmiştir. Değişiklik Kararı ile, SPK tarafından yetkilendirilmemiş kişilerce söz konusu işlemlere aracılık edilemeyeceği belirtilmiş olup söz konusu işlemlere ilişkin yurt dışına transfer yapılamayacağı açık bir şekilde yasaklanmıştır. Bahsedilen işlemlere ilişkin olarak, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca bankaların ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca ödeme ve elektronik para kuruluşlarının gerekli tedbirleri alması gerektiği düzenlenmiştir. Bu kapsamda oluşturulacak sistem aracılığıyla ya da doğrudan olmak üzere; SPK, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası arasında iş birliği sağlanacak ve söz konusu işlemlere ilişkin denetlemeler daha etkili bir biçimde gerçekleştirilecektir.
4. Döviz Cinsinden Verilecek Garanti ve Kefaletlere İlişkin Hususlar
32 Sayılı Karar'ın "Gayri nakdi krediler, garanti ve kefaletler" başlıklı maddesine yapılan eklemeyle beraber belirli hallerde döviz veya kıymetli maden cinsinden kredilerin teminatı olarak döviz veya kıymetli maden cinsinden garanti ve kefalet verilmesinin önü açılmıştır. Değişiklik Kararı'ndan önce döviz cinsinden kredi kullanılması belirli şartların varlığı halinde mümkün olmakla beraber Türkiye'de yerleşik grup şirketlerinin birbirlerine döviz cinsinden garanti ve kefalet vermeleri mümkün değildi. Değişiklik Kararı ile, Türkiye'de yerleşik kişilere kullandırılan döviz veya kıymetli maden cinsinden kredilerin teminatı olarak, kredi kullananların Türkiye'de yerleşik grup şirketleri veya paylarına doğrudan sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortakları tarafından bu krediler için Türkiye'de yerleşik banka ve finansal kurumlar lehine döviz veya kıymetli maden cinsinden garanti ve kefalet verilmesi mümkün kılınmıştır.
5. Sonuç
Türk hukuku ve ticari hayat açısından kritik bir öneme sahip olan 32 Sayılı Karar'da meydana gelen değişiklikler hem bazı yenilikler getirmiş hem de birtakım hususları netleştirmiştir. Türk aracı kurum veya banka kullanılmadan yurt dışındaki finansal kuruluşlarla türev işlem yapılmasının önü açılmıştır. Bununla beraber kreditörler lehine belirli koşullar altında döviz veya kıymetli maden cinsinden garanti ve kefalet verilebileceği düzenlenmiş, bu kapsamda kredi teminatlarının, döviz kuru dalgalanmalarından ve diğer ekonomik faktörlerden korunması sağlanmaya çalışılmıştır. İlgili değişiklikler, Türkiye'de döviz ile işlemler, türev işlemler ve sermaye hareketleri açısından önemli etkiler doğurabilecek niteliktedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
