Anayasa Mahkemesi, 28 Aralik 2021 tarihli ve 2018/34548 basvuru numarali karari1 ile, isveren tarafindan çalisanlarin WhatsApp adli mesajlasma programini kullanarak yaptigi yazismalarin incelenmesi ve bu yazismalar gerekçe gösterilerek is sözlesmesinin feshedilmesini özel hayata saygi hakki ile haberlesme kapsaminda ele almistir.
Söz konusu kararda, basvurucunun özel kullanimi amaciyla bilgisayarina kurdugu ve arkadaslariyla özel mesajlasmalar gerçeklestirdigi WhatsApp adli mesajlasma programindaki içeriklerin isveren tarafindan elde edilerek is akdinin feshine dayanak yapilmasinin özel hayata saygi hakki ile haberlesme hürriyetini ihlal ettigine karar verilmistir.
Olayin Özeti
Basvurucu, özel bir sirket çalisani olarak sirketin hizmet sagladigi Saglik Bakanligina bagli bir devlet hastanesinde kurum bilgi islem sorumlusu olarak görev yapmaktadir. Somut olayda, kurum yöneticilerinden birinin, basvurucuya görevi için tahsis edilmis bilgisayardaki WhatsApp yazismalarini görerek bu yazismalarin içeriklerini temin ettigi ve bunlarin dayanak yapilarak is sözlesmesinin feshedildigi belirtilmistir.
Karara göre, isveren sirket tarafindan, mesajlasma programi üzerinden çalisma arkadaslari ile firma ve kurum yöneticilerine karsi iftira ve hakaret ettigi ve çalisma arkadaslariyla birlikte örgütlü bir biçimde bilisim sistemini sekteye ugrattigi iddialariyla basvurucunun savunmasi talep edilmistir. Basvurucunun savunmasini göndermesini takiben is sözlesmesi bildirimsiz olarak feshedilmistir.
Basvurucu tarafindan açilan ise iade davasinda,
- Is sözlesmesinin haksiz olarak feshedildigi,
- Feshe dayanak yapilan yazismalarin bulundugu mesajlasma programinin çok yaygin olarak kullanildigi,
- Bu yazismalarin kisisel veri olarak korunmasi gerektigi,
- Bu konusmalarin elde edilis seklinin muglak oldugu,
- Konusmalarin hukuka aykiri delil niteliginde oldugu,
ileri sürülmüstür.
Yerel mahkemece davanin kabulüne, feshin geçersizligine ve basvurucunun ise iadesine karar verilmis olup, davali yanin istinaf basvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesi yerel mahkeme kararinin kaldirilmasina ve davanin reddine kesin olarak karar vermistir. Kararin gerekçesinde, feshe dayanak yapilan mesajlarda davali sirket ve kurum yöneticilerine karsi küçük düsürücü, hakaret içeren yazismalarin bulundugu ifade edilmistir.
Basvurucunun Iddialari ve Bakanlik Görüsü
Anayasa Mahkemesi'ne yapilan basvuruda basvurucu, özetle:
- WhatsApp mesajlasma programinin üçüncü kisilerin erisimine kapali oldugunu, bu nedenle mesaj içeriklerinin hukuka aykiri delil niteliginde bulundugunu,
- Çalisanlarin kendi aralarinda iletisim grubu kurmalarinin ve burada iletisim halinde olmalarinin hukuka aykiri olmadigini,
- WhatsApp adli mesajlasma programindaki yazismalarin incelenmesinin özel hayat alanina ve haberlesme hürriyetine haksiz bir müdahale olusturmasina ragmen ise iade istemli davada bu yönde bir tespit yapilmadigini, söz konusu yazismalarin isveren tarafindan hukuka aykiri yöntemlerle elde edildigini,
- Kisisel veri niteligindeki mesajlarin delil olarak kullanilmasi nedeniyle özel hayatin gizliligi hakkinin ihlal edildigini,
ileri sürmüstür.
Bakanlik görüsünde ise, özetle basvurucunun kurum bilgisayarindaki WhatsApp isimli mesajlasma programi araciligiyla sistem üzerinden arkadaslari ile birlikte sirket ve kurum yöneticilerine karsi hakarette bulundugu, çalisma arkadaslari ile birlikte örgütlü bir biçimde bilisim sistemini sekteye ugrattigi, kamu makamlari tarafindan basvurucunun özel hayatina dogrudan bir müdahale gerçeklestirmedigi iddia etmistir.
Anayasa Mahkemesi'nin Gerekçesi
Anayasa Mahkemesi, öncelikle önceden vermis oldugu kararlara atifla, devletin pozitif yükümlülükleri kapsaminda çikarlarin dengelenmesi ve müdahalenin ölçülülügünün irdelenmesi adina somut olayin kosullarina göre:
- Taraflarin kisitlayici ve zorlayici düzenlemeler hakkinda bilgilendirilip bilgilendirilmedigi,
- Çalisanlarin temel haklarina yönelik müdahalede bulunulmasina neden olan mesru amacin müdahale ile ölçülü olup olmadigi,
- Sözlesmenin feshinin çalisanlarin eylem ya da eylemsizlikleri karsisinda makul ve orantili bir islem olup olmadigi,
hususlarinin uyusmazligin çözümünde gözetilmesi gerektigini ortaya koymustur.
Buna ek olarak, kararda islerin etkin bir sekilde yürütülmesi ile bilgi akisinin kontrolünü saglamak, isçinin eylemlerine bagli cezai ve hukuki sorumluluga karsi korunmak, verimliligi ölçmek veya güvenlik endiseleri gibi hakli ve mesru görülebilecek nedenlerle isverenin yönetim yetkisi kapsaminda kural olarak isçinin kullanimina sundugu iletisim araçlarini denetleyebilecegi ve kullanima iliskin sinirlamalar öngörebilecegi vurgulanmistir. Ancak, isverenin yönetim yetkisinin isyerinde isin yürütülmesi, isyerinin düzeninin ve güvenliginin saglanmasiyla sinirli oldugu belirtilmistir.
Somut olayda, Anayasa Mahkemesi,
- Feshe dayanak teskil eden WhatsApp yazismalarinin basvurucunun bilgisayarini açik birakmasi sonucunda sorumlu olan amir tarafindan elde edildigini,
- Anilan mesajlasma programinin isyerinin isleyisiyle bir ilgisinin bulunmadigini,
- Basvurucu ve arkadaslari tarafindan özel mesajlasmalar için olusturuldugunu,
- Basvurucu ile is arkadaslari arasindaki mesajlasmalarin isyeri ve çalisanlari ile ilgili özel görüslerini içerdigini ve içeriginde bazi küçük düsürücü ifadelerin bulundugunu,
ifade etmistir.
Buna karsin, Anayasa Mahkemesi isverenin asagidaki hususlari ortaya koyamadigi belirtmistir.
- Müdahalenin mesru görülebilecek nedenlerini ve dayanaklarini,
- Basvurucunun beklentilerinin gözetildigini ve haklarinin dikkate alindigini,
- Müdahale konusunda basvurucunun bilgilendirildigini.
Bu baglamda, basvurucunun kendisi alenilestirmedigi halde onun rizasi alinmadan ve önceden bir bilgilendirme yapilmadan mesaj içeriklerine hukuka aykiri olarak erisildigi yönündeki iddianin karsilanmadigi ifade edilmistir.
Tüm bunlara ek olarak, Anayasa Mahkemesi, kararda isverenin basvurucunun bilgisayarindaki özel mesajlari hukuka uygun bir yöntemle elde ettigine yönelik de saglikli bir açiklama yapamadigini ifade etmistir. Bu kapsamda, yargilama asamasinda davali sirket vekilinin feshe dayanak olan mesajlasma içeriklerinin basvurucunun bilgisayarini açik birakmasi sonucunda sorumlu olan amiri tarafindan elde edildigine isaret edilmistir.
Nitekim, kararda isverenin yaptigi müdahalenin kapsami da tartisilarak, basvurucunun kendi özel kullanimi amaciyla bilgisayarina kurdugu ve arkadaslariyla özel mesajlasmalar gerçeklestirdigi WhatsApp adli mesajlasma programindaki içeriklerin isveren tarafindan bir sekilde elde edilerek is akdinin feshine dayanak yapilmasinin özel hayata saygi hakki ile haberlesme hürriyetini ihlal ettigine kanaat getirilmistir.
Yorum
Anayasa Mahkemesi'nin çalisanlarin WhatsApp adli mesajlasma programini kullanarak yaptigi yazismalarin incelenmesi ve bu yazismalar gerekçe gösterilerek is sözlesmesinin feshedilmesine iliskin olusturdugu kararda, müdahalenin ölçülülügü ile bilgilendirme kosulunun öneminin vurgulandigi ve feshe konu edilen delillerin hangi yöntemle elde edildiginin irdelendigi görülmektedir. Anayasa Mahkemesi bu kararinda da, çalisanlara yapilmasi gereken bildirim kosulunun önemine dikkat çekmekte olup, müdahalenin ölçülülügü konusunda da yol göstermektedir.
1. 11 Subat 2022 tarihli ve 31747 sayili Resmî Gazete'de yayimlanmistir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.