Anayasa Mahkemesi'nin 05.04.2022 tarih ve 31800 sayılı Resmî Gazete' de yayımlanan 22/2/2222 tarih ve 2019/140 başvuru no'lu kararı ile işçinin emredici hükme aykırı şekilde fazladan çalıştırılmasının rızasının varlığından hareketle fazla çalışma ücretinden feragat edildiği anlamına gelmeyeceği, aksi yorumun Anayasa'nın 35. maddesinin öngördüğü pozitif yükümlülüklerin ihlal edilmesi sonucunu doğuracağı belirtilmiştir.

Söz konusu kararda dikkat çeken husus şudur ki,

  • Bilindiği üzere fazla mesaiye yönelik yönetmelik kapsamında 25.08.2017 tarihinden önceki her yılın başında işçiden fazla çalışmaya ilişkin yazılı onayın alınması gerekmekteydi. Ancak 25.08.2017 tarihinde yapılan değişik ile her yılın başında onay alınması şartı kaldırılmış ve işçinin hizmet sözleşmesini imzalarken verdiği onay -geri alınmadıkça- geçerli sayılmıştır. Nitekim karara konuş Bölge Adliye Mahkemesi kararında da bu sebeple başvurucunun fazla mesai ücreti talebi reddedilmiştir.
  • Hal böyle iken Anayasa Mahkemesi, başvurucu yönünden 25.08.2017 tarihinden önceki dönemde her yılın başında aranan yazılı onayının alınmamış olması sebebiyle bu süre zarfında yapmış olduğu fazla çalışmaların hukuka uygun hale gelmediğini ve emredici hükümlere aykırı şekilde çalıştırılmış olmasından dolayı, her ne kadar haklardan feragat etmiş olsa da, bunun kamu yararıyla çeliştiğini ifade ederek mülkiyet hakkının ihlal edildiği yönünde değerlendirme yapmıştır.

Bu noktada öncelikle şu husus unutulmamalıdır ki; yönetmeliğin her iki versiyonunda da yer alan “onay şartı” fazla çalıştırılmaya yönelik olup, bir diğer ifade ile işçinin kanuni çalışma saatleri dışında çalışmaya zorlayıp zorlayamayacağına ilişkindir. Bu onay sazla çalışma ücretinden feragat edildiği anlamına gelmemektedir.

Söz konusu olayda da başvurucunun mevzuat değişikliğinden önceki dönemdeki fazla çalışmaları yazılı onayı alınmaksızın yaptırıldığından emredici hükümlere aykırı bulunmuş, her ne kadar başvurucu bu dönemde ücret talep etmeksizin çalışmayı kabul ederek zımni rıza gösterse de, bu rızanın emredici hükümlere aykırı olarak gerçekleştirilen fazla çalışmayı ücretinin ortadan kalkacağı anlamına gelmeyeceği belirtilmiştir. Nitekim Anayasa Mahkemesi gerekçesinde de bu şekilde Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan “mülkiyet hakkının ihlal edildiği” sonucuna varmıştır.

 

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.