06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7.8 ve 7.5. büyüklüğündeki depremlerin akabinde, depremden etkilenen illerde 3 ay süreyle olağanüstü hâl (OHAL) ilan edilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, 09.02.2023 tarihinde TBMM'de kabul edilmiş ve 10.02.2023 tarihli 32100 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştı. Bu doğrultuda ilan edilen OHAL kapsamında, çalışma ve sosyal güvenlik alanına ilişkin de birtakım tedbirler öngörüldü.
Söz konusu 125 numaralı Kararname ile; OHAL ilan edilen bölgelerdeki depremzedeler açısından, yakın dönemde yaşadığımız pandemi döneminden de hatırlayacağımız kısa çalışma ödeneği ve işten çıkarma yasağı uygulamalarına ilişkin tedbirlerle birlikte, nakdi ücret desteği sağlanmasına ve Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamında öngörülen belirli sürelerin uzatılmasına ilişkin tedbirler alındı. Yanı sıra Kararname'de, depremden etkilenen söz konusu illerde hizmet sunan sağlık hizmeti sunucuları bakımından sosyal güvenlik alanına ilişkin birtakım uygulamaların işleyişi ele alındı.
Kararname ile Getirilen Tedbirler Nelerdir?
Kısa Çalışma Ödeneği
Sağlanacak
- OHAL süresince, OHAL ilan edilen
bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca belirlenecek il/ilçelerde
bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle yıkık,
acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı
olduğunu belgeleyen işyerleri için
işverenlerin Türkiye İş Kurumuna
başvuruları üzerine, “depremden etkilenme
durumuna göre” uygunluk tespitinin
tamamlanması beklenmeksizin kısa
çalışma
ödeneği verilecek.
- Bu kapsamda işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi
nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile
birlikte işverenden tahsil edilecek.
- Başvurular E-devlet üzerinden
yapılabilecek.
İşsizlik Sigortası Fonundan Nakdi Ücret Desteği Sağlanacak
- OHAL ilan edilen illerde, 06.02.2023 tarihi itibarıyla
iş sözleşmesi bulunan
işçilerden;
- İşvereni tarafından depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurusuna istinaden yeni bir hak sahipliği oluşmayanlar ile,
- 06.02.2023 tarihi ve sonrasında depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun kapsamında yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayanlara,
kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar OHAL süresini geçmemek üzere İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 133,44 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilecek.
- Başvurular E-devlet üzerinden
yapılabilecek.
- Nakdi ücret desteği verilmesi
açısından herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşundan yaşlılık aylığı
almamak şartı aranacak ve varsa daha önce
başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan
süreler tamamlandıktan sonra nakdi ücret
desteği verilecek.
- Nakdi ücret desteğinden yararlananlardan genel
sağlık sigortalısı veya genel sağlık
sigortalısının bakmakla yükümlü
olduğu kişi kapsamına girmeyenler, genel
sağlık sigortalısı sayılacak ve genel
sağlık sigortasına ilişkin primleri
İşsizlik Sigortası Fonundan
karşılanacak.
- İşverenin gerçeğe aykırı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecek.
İstihdamın Korunması Kapsamında İşten Çıkarma Yasağı Uygulanacak
- OHAL ilan edilen illerdeki her
türlü iş veya hizmet sözleşmesi,
aşağıda sayılan istisna halleri
dışında, 22.02.2023 tarihinden itibaren
başlamak üzere OHAL süresince,
işveren tarafından feshedilemeyecek.
- OHAL ilan edilen illerdeki iş veya hizmet
sözleşmeleri ancak şu sebeplerle
feshedilebilecek.
- 4857 sayılı İş Kanunu'nun (“İşK”) 25 inci maddesinin “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerler” başlıklı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler,
- Belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi,
- İşyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi,
- İlgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi .
- Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki İşK. 39'uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak.
Toplu İş Hukuku Alanındaki Belirli Süreler OHAL Süresince Uzayacak
- 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş
Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki
tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin
yapılması, toplu iş
uyuşmazlıklarının çözümü
ile grev ve lokavta ilişkin süreler OHAL
ilan edilen illerde 06.02.2023 (bu tarih dâhil
olmak üzere) tarihinden itibaren OHAL
süresince uzayacak.
- İşK. 38'inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca “işçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanması amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına yatırılması hususunda öngörülen bir aylık süre”, OHAL ilan edilen illerdeki işyerleri bakımından, OHAL süresince uzayacak.
OHAL İlan Edilen İllerdeki Sağlık Hizmeti Sunucuları Bakımından Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Tedbirler Alınacak
- OHAL ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan
sağlık hizmeti sunucularının avans
ödemeleri, OHAL süresince, 5018 sayılı Kamu
Malî Yönetimi ve Kontrol
Kanunu'nun “Ön Ödeme”
başlıklı 35 inci maddesinden muaf olacak.
- OHAL ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan
sağlık hizmeti sunucuları tarafından Sosyal
Güvenlik Kurumu'na (“SGK”) sunulması
gereken ancak depremlerin etkilerine bağlı olarak temin
edilemeyen sağlık giderlerinin ödemesine esas
fatura, belge ve ekleri fatura denetiminde aranmayabilecek.
- OHAL ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının fazla ve yersiz ödeme ile sözleşmeden kaynaklanan cezai şart borçları; SGK tarafından OHAL süresince ertelenebilecek.
Kararname hükümleri, yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olup ilgili Kararname metnine buradan ulaşabilirsiniz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.