KST Rekabet Gündemi – Ekim Ayında Neler Oldu?

Kasım 2025 – Rekabet Kurumu Ekim ayında aldığı bir dizi önemli kararla piyasa bütünlüğünü korumaya yönelik kararlı tutumunu sürdürdü. Yayımlanan kararların kapsamı, iç gücü piyasasındaki karteller (ilaç sektörü), rakiplerin piyasadan dışlanması amacıyla fikri mülkiyet haklarının kötüye kullanılması (Tetra Pak) ve cam geri dönüşüm sektöründe taahhütlerin ihlali nedeniyle verilen yüksek miktarda idari para cezası (Şişecam) gibi çeşitli konuları kapsıyor. KST Rekabet Gündemi'nin bu ayki sayısında, Türkiye'deki en dikkat çekici rekabet hukuku gelişmelerinin özetini sizler için derledik.

Kurul Kararlarından Öne Çıkanlar

1. CEVA'nın Borusan Tedarik'i Devralmasına Koşullu İzin

Rekabet Kurulu (“Kurul”), yerel lojistik sağlayıcısı Borusan Tedarik'in küresel lojistik devi CEVA Corporate Services tarafından devralınmasına koşullu olarak izin verdi.¹

Başta rakipleri dışlama riski olmak üzere tespit edilen rekabet endişelerini gidermek amacıyla CEVA, hizmet sürekliliğini ve adil piyasa erişimini güvence altına alabilmek üzere kapsamlı bir davranışsal taahhüt paketi sundu:

• Müşteri Geçişi: Bir yıl boyunca CEVA, tedarikçisini değiştirmek isteyen veya sözleşmesi sona eren müşterilere, on iki aya kadar bir süreyle geçiş hizmeti sunmakla yükümlü olacaktır.
• Rakiplere Adil Erişim: İki yıl boyunca, talep edilmesi halinde, rakiplere birleşik teşebbüsün mevcut dağıtım ağına adil, makul ve ayrımcı olmayan koşullar altında erişim sağlayacaktır.
• Sözleşmesel Güvenceler: Mevcut tüm müşteri sözleşmeleri bir yıl boyunca kesintisiz olarak yürürlükte kalacaktır. Ayrıca işlemin tamamlanmasından sonraki bir yıl içinde imzalanacak yeni ve mevcut tüm sözleşmelere üç aylık fesih hakkı maddesi eklenecektir.
• Fiyat Sınırı: Bir yıl boyunca, yurt içi taşımacılık ve depolama hizmetlerine ilişkin fiyatlar, mevcut sözleşmelerde belirlenen sınırların üzerine çıkarılmayacaktır.
• Bağlama Yasağı: İki yıl boyunca, birleşik teşebbüs farklı lojistik hizmetlerini (örneğin depolama ve dağıtım) birbiriyle bağlama veya paket halinde sunma uygulamasından kaçınmacaktır.
• Denetim: Kurum'un onayladığı bağımsız bir denetçi atanacak ve bu denetçi iki yıl boyunca her altı ayda bir uyum raporu sunacaktır.

2. Novonesis'in İndirim Sistemleri Nedeniyle Ceza

Endüstriyel enzimler pazarında faaliyet gösteren Novo Holdings ve grup şirketlerinden oluşan ekonomik bütünlük (“Novonesis”) hakkında yürütülen soruşturma sonucunda Kurul, ekonomik bütünlüğün sadakat artırıcı indirim sistemleri yoluyla hakim durumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle 284,5 milyon TL tutarında idari para cezası uyguladı.²

Kurul, Novonesis'in:

• Asparaginaz enzimi pazarında en iyi fiyat garantisi koşulu ve sadakat yaratıcı nitelikte indirim sistemiyle,
• Fungal alfa amilaz enzimi pazarında sadakat yaratıcı nitelikte indirim sistemiyle ve
• Glukoamilaz enzimi pazarında münhasırlık sözleşmeleri ile sadakat yaratıcı nitelikte indirim sistemiyle

hakim durumunu kötüye kullandığını tespit etti.

3. İlaç Sektöründeki İş Gücü Kısıtlamalarına Ceza

Rekabet Kurumu, ilaç sektöründeki iş gücü piyasasına yönelik rekabeti kısıtlayan uygulamalara ilişkin yürüttüğü kapsamlı soruşturmasını tamamlayarak sektördeki büyük oyuncular arasında rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar bulunduğunu tespit etti.

Çalışan Ayartmama Anlaşmaları Yoluyla Rekabet İhlali:  Adeka, Argis, Arven, Berko, Farmatek, Helba, İlko, Sanovel, Santa Farma ve Servier'in, birbirlerinden çalışan almamayı öngören, iş gücü piyasasındaki kartel niteliğindeki ayartmama anlaşmalarına taraf oldukları tespit edildi.

Rekabete Duyarlı Bilgi Değişimi: Amgen, AstraZeneca, Merck, Novartis, Novo Nordisk, Pfizer ve Sanofi'nin ise geleceğe yönelik çalışan maaşları ve yan haklarına ilişkin rekabete duyarlı bilgi değişimi gerçekleştirdiği belirlendi.³

Toplam Ceza: Kurul, söz konusu on yedi teşebbüse toplam 244,8 milyon TL tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verdi. Bu ceza, daha önce soruşturmayı uzlaşma ile sonuçlandıran altı şirketi (Menarini, Abdi İbrahim, Bilim İlaç, Drogsan, GlaxoSmithKline ve Genveon) kapsayan uzlaşmalarla birlikte değerlendirildiğinde, soruşturma kapsamında uygulanan toplam para cezası 726,4 milyon TL'ye ulaşmış oldu.⁴

4. Tetra Pak'a Fikri Mülkiyet Hakları Yoluyla Hâkim Durumunu Kötüye Kullanma Cezası

Kurul, gıda işleme ve paketleme çözümleri şirketleri Tetra Pak Paketleme Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ve Tetra Laval Holding & Finance S.A.'dan oluşan ekonomik bütünlüğün (“Tetra Pak”), “aseptik sıvı gıda karton ambalaj dolum makinesi üretimi ve satışı” ve “aseptik sıvı gıda karton ambalaj üretimi ve satışı” pazarlarında hakim durumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle 130,8 milyon TL idari para cezası uyguladı.⁵

• Hakim Durumun Kötüye Kullanılması: Kurul, Tetra Pak'ın, prizma biçimli ambalajlara ilişkin tescilli 3D marka ve tasarım haklarını kullanarak rakiplerin pazara girişini engellediğini tespit etti. Bu stratejinin, dolum makineleri ile ambalaj malzemelerinin satışını fiilen birbirine bağlayarak teşebbüsleri her iki ürünü de Tetra Pak'tan temin etmeye zorladığı sonucuna ulaşıldı. Kurul Tetra Pak'ın, yalnızca marka korumasının meşru sınırlarını aşarak rakip veya müşterilerin üretimlerini engellemekle kalmadığı, aynı zamanda geniş ve örtüşen marka ve tasarım tescilleri yoluyla prizma biçimli ambalajların üretimini tamamen bloke etmeye çalıştığına kanaat getirdi.
• Tedbirler: Kurul, para cezasına ek olarak, Tetra Pak'ın ilgili tescilli marka ve tasarım haklarından vazgeçmesine ve bu davranışla ilişkili tüm bekleyen 3D marka başvurularını geri çekmesine karar verdi.
• Küresel Bağlam: Kurul, benzer sonuçlara yol açan dışlayıcı ihlallerin Avrupa Komisyonu⁶ ve Çin Rekabet Otoritesi⁷ tarafından da tespit edildiğini vurgulayarak bu uygulamanın şirketin küresel iş stratejisinin bir parçası olduğunun altını çizdi.

5. Şişecam'a Taahhütlere Aykırılık Gerekçesiyle 3,1 Milyar TL Ceza

Rekabet Kurumu, verdiği taahhütleri ihlali ettiği gerekçesiyle Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları AŞ (“Şişecam”) ve bağlı şirketi Şişecam Çevre Sistemleri AŞ (“Çevre Sistemleri”) hakkında 3,1 milyar TL tutarında rekor düzeyde idari para cezası uygulanmasına karar verdi.⁸

Ekonomik bütünlüğün, işlenmemiş düzcam alımlarını en fazla 15.000 ton ile sınırlama taahhüdünü ihlal etmesi nedeniyle Kurul, taahhütlere aykırılığın devam ettiği her gün için, teşebbüsün yıllık cirosunun %0,05'i oranında idari para cezasına hükmetti.

Ayrı fakat ilgili bir dosyada, Çevre Sistemleri ile Karacalar Nak. Oto. Geri Dönüşüm San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin (“Karacalar”) cam kırığı fiyatlarını birlikte tespit etmek, bölge paylaşımı yapmak ve rekabete duyarlı bilgi değişiminde bulunmak suretiyle kartele taraf oldukları tespit edildi.⁹ Çevre Sistemleri, ilk kararda halihazırda günlük idari para cezasına tabi tutulduğundan, bu dosyada ek bir ceza uygulanmadı. Buna karşılık, Karacalar'a 1,9 milyon TL tutarında idari para cezası verildi.

6. Adidas'a Yeniden Satış Fiyatının Tespiti Cezası

Adidas hakkında yürütülen soruşturmanın sonunda Kurul, ünlü spor markası, yetkili bayilerinin yeniden satış fiyatlarına müdahale ettiğini tespit ederek şirkete, 402,3 milyon TL tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verdi.¹⁰ Kurul'un bu kararı, marka içi rekabeti kısıtlayan uygulamalara karşı gösterdiği katı tutumunu ortaya koymaktadır.

7. Ziraat Bankasının Ödeme Hizmetlerine Yönelik Taahhüdü

Ödeme hizmeti sağlayıcılarına yönelik müşteri kısıtlaması iddialarına ilişkin yürütülen soruşturma sonucunda Ziraat Bankası, rekabet endişelerini gidermek amacıyla taahhütler sundu.¹¹ Dosya kapsamındaki rekabetçi endişe, Ziraat Bankasının “markalı müşteriler” olarak tanımladığı, yani banka tarafından belirlenen üye iş yerlerine, ödeme hizmeti sağlayıcılarının erişimini sınırladığı yönündeydi. Rekabet Kurumu, ödeme hizmeti sağlayıcılarının bu üye iş yerlerine hizmet sunmalarının engellenip engellenmediğini inceledi ve Ziraat Bankasının marka içi rekabeti kısıtladığı ve aktif veya pasif satış ayrımı yapmaksızın müşteri sınırlamaları getirdiğini tespit etti.

Bu durumun giderilmesi amacıyla Ziraat Bankası, üç yıl süreyle geçerli olacak taahhütler sunarak tüm üye iş yeri başvurularının değerlendirilmesine ilişkin belirlenmiş bir prosedür ile markalı müşterilere yönelik başvurulara en geç on beş iş günü içinde yanıt verilmesini öngördü.

8. Kurul Silinen Mesajlara Rağmen Samsung'a İdari Para Cezası Uygulamadı

Rekabet Kurumu Samsung'da gerçekleştirdiği yerinde inceleme esnasında şirket içi yazışma uygulaması olan Knox Teams üzerinde inceleme yaptı. Kurum, incelemenin başlamasından sonra bazı uygulamadaki bazı yazışmaların silindiğini fark etti. Bununla birlikte çalışanların Knox Teams grubundan ayrılması halinde ilgili gruplardaki yazışmaların ayrılan kişilerden otomatik olarak silindiğinin ortaya çıkması üzerine Kurul tarafından yapılan değerlendirmede gruplarda yer alan diğer çalışanların telefonlarında gerçekleştirilen incelemelerde ilgili gruplardaki yazışmalara erişildiği ve silinen yazışmalarda inceleme konusuyla ilgili herhangi bir bulgu ve/veya belgeye rastlanmadığı gerekçesiyle, söz konusu mesaj silme eyleminin yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması olarak değerlendirilemeyeceğine karar verildi. Karşı görüşlerde Kurul içtihadı uyarınca yerinde incelemenin engellenmesi konusunda yapılan değerlendirmede yazışmaların geri getirilip getirilememesine bakılmaksızın idari para cezası uygulanması gerektiği ifade edilmesine karşın Kurul'un çoğunluğu, yerinde incelemenin engellenmediğine karar verdi ve ceza uygulanmadı.¹²

Türkiye'deki rekabet hukuku gelişmelerini aktarmaya devam edeceğimiz bir sonraki KST Rekabet Gündemi sayımız için takipte kalın!

Footnotes

1. CEVA/Borusan (23.10.2025, 25-40/967-560).

2. Novonesis (23.10.2025).

3. İlaç Sektörü İş gücü Piyasası (11.09.2025, 25-34/810-474).

4. Menarini (08.11.2024), Genveon (08.11.2024), Bilim İlaç (15.08.2024, 24-33/782-329), Drogsan (22.08.2024), Abdi İbrahim (16.04.2024), GlaxoSmithKline (16.04.2024).

5. Tetra Pak (01.08.2024, 24-32/758-319).

6. European Commission, Tetra Pak I OJ (1988) L 272/27, (1988) 4 CMLR881; Tetra Pak II OJ (1992) L 72/1, (1992) 4 CMLR 551.

7. https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=f136b8fe-aaf2-432e-b409-ec99dac0f990 (Last access: 24.10.2025)

8. Şişecam Taahhütlere Aykırılık (16.10.2025, 25-39/927-542).

9. Şişecam Çevre-Karacalar (16.10.2025, 25-39/928-543).

10. Adidas (02.10.2025).

11. Ziraat Bankası (10.04.2025, 25-14/330-157).

12. Samsung (10.04.2025, 25-14/330-157).

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.