Το Δικαιο Αφερεγγυοτητας Στην Πραξη - Το «μωσαϊκό» Των Επιλογών Του Οφειλέτη

Εισαγωγή – Υποθέσεις εργασίας

1. Φυσικό πρόσωπο ενέχεται με υψηλές οφειλές σε Τράπεζες, προμηθευτές, Δημόσιο και ΕΦΚΑ. Διατηρεί μιαμικρή ατομική επιχείρηση αλλά δεν έχει στην κυριότητά του κάποιο περιουσιακό στοιχείο (ή διατηρεί την κύριακατοικία του αξίας με βάση τιμές ΕΝ.Φ.Ι.Α μικρότερη των 350.000 ευρώ, που ωστόσο είναι βεβαρυμμένη μεπροσημείωση υποθήκης και οι οφειλές ξεπερνούν κατά πολύ την εμπορική της αξία).

Η λύση που αρμόζει περισσότερο στην περίπτωση αυτή είναι η υποβολή αίτησης πτώχευσης (με τηναπλοποιημένη διαδικασία για τις «πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου») σε συνδυασμό με το θεσμό της παροχής«δεύτερης ευκαιρίας» (απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του). Εφόσον το πρόσωπο δεν έχει περιουσία στοόνομά του ή το μοναδικό του περιουσιακό στοιχείο είναι βεβαρυμμένο, δεν διορίζεται σύνδικος και το δικαστήριοδιατάσσει την καταχώριση του ονόματός του στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας (ΗΜΦ). Με την πάροδο3ετίας από την εν λόγω καταχώριση, απαλλάσσεται πλήρως από τα χρέη του (εκτός εάν εντός της παραπάνωπροθεσμίας υποβληθεί προσφυγή οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον κατά της απαλλαγής του). Εξάλλου, οεξοπλισμός της ατομικής επιχείρησης θα είναι συνήθως ακατάσχετος. Εφόσον υπάρχει ένα ακίνητο βεβαρυμμένοστην περιουσία του, το τελευταίο θα ρευστοποιηθεί προς όφελος των πιστωτών του με βάση τους κανόνες τηςατομικής αναγκαστικής εκτέλεσης του ΚΠολΔ (εκτός κι αν κριθεί «ευάλωτος οφειλέτης» και επιλέξει τη μεταβίβασητης κύριας κατοικίας του στον φορέα απόκτησης και τη μίσθωσή της από τον τελευταίο και μέχρι τη σύσταση τουΦορεά, την ένταξή του στο ενδιάμεσο πρόγραμμα).

2. Φυσικό πρόσωπο διατηρεί στην κυριότητά του μεγάλη ακίνητη περιουσία, η αξία της οποίαςυπερβαίνει το σύνολο των οφειλών του. Δεν έχει τη ρευστότητα να εξοφλήσει τις οφειλές του προςΔημόσιο, Τράπεζες και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) κατά τον χρόνο που αυτές καθίστανταιληξιπρόθεσμες.

Στο παραπάνω παράδειγμα θα ταίριαζε καλύτερα η λύση της υποβολής αίτησης στον εξωδικαστικόμηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020. Τούτο διότι θα εκτιμηθούν οι αξίες των ακινήτων και ηεισοδηματική κατάσταση του οφειλέτη, ούτως ώστε να μπορούν οι οφειλές του να ρυθμιστούν αναλόγως,με δυνατότητα αποπληρωμής σε μέχρι 240 δόσεις για τις οφειλές σε Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία καιμέχρι 420 για τους χρηματοδοτικούς φορείς. Δεν μπορεί να λάβει χώρα διαγραφή βασικής οφειλήςασφαλιστικών εισφορών και παρακρατούμενων/επιρριπτόμενων φόρων (ΦΠΑ, ΦΜΥ κοκ). Λοιποί φόροικαι ασφαλιστικές οφειλές μπορούν να διαγραφούν μέχρι και 75%. Προσαυξήσεις διαγράφονται έως 85%και πρόστιμα έως 95% (ενώ αυτοτελή πρόστιμα έως 75%). Το Δημόσιο και οι Φορείς ΚοινωνικήςΑσφάλισης οφείλουν να προτείνουν, ο καθένας ξεχωριστά, τη σύναψη διμερών συμβάσεωναναδιάρθρωσης οφειλών. Η αποπληρωμή γίνεται σε μηνιαίες τοκοχρεωλυτικές δόσεις με σταθερόεπιτόκιο 3% και μπορεί σε δεύτερο χρόνο να λάβει χώρα και προεξόφληση δόσεων με αφαίρεση τωνυπολογισθέντων τόκων. Μπορεί να υποβληθεί αίτηση για ρύθμιση και ήδη ρυθμισμένων οφειλών με βάσηπαλαιότερους νόμους. Ρυθμίζονται οφειλές που κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης είναι ήδηβεβαιωμένες (βασικές οφειλές συμπεριλαμβανομένων προσαυξήσεων, τόκων, προστίμων).

3. Φυσικό πρόσωπο είναι μοναδικός μέτοχος και Διευθύνων Σύμβουλος σε Α.Ε. που οφείλει υψηλά ποσά σεΔημόσιο και χρηματοδοτικούς φορείς. Ο ίδιος στερείται προσωπικής περιουσίας. Η αξία των παγίων της εταιρείαςείναι, σε σύγκριση με το ύψος των χρεών της, αρκετά μικρή και η επιχείρηση είναι εντάσεως εργασίας.

Στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να συζητηθεί το ενδεχόμενο υποβολής αίτησης πτώχευσης εκ μέρους τηςεταιρείας, με παράλληλη απαλλαγή του εκπροσώπου από τα χρέη που βαραίνουν τον ίδιο προσωπικά λόγωεκπροσώπησης της εταιρείας (ά. 195 ν. 4738/2020). Βάσει της εν λόγω ρύθμισης, απαλλάσσεται ο εκάστοτεεκπρόσωπος από κάθε αλληλέγγυα ευθύνη του για οφειλές έναντι Δημοσίου και ΦΚΑ της Α.Ε. που προέκυψαν 3-5χρόνια πριν από την κήρυξη της πτώχευσης (εκτός και εάν υποβληθεί προσφυγή οποιουδήποτε έχει έννομοσυμφέρον κατά της απαλλαγής του). Αντίστοιχα, εφόσον υπάρχουν και χρέη λόγω εγγυήσεων (για δάνεια λ.χ. σεχρηματοδοτικούς φορείς), τα οποία δεν διαγράφονται λόγω πτώχευσης της εταιρείας-πρωτοφειλέτιδας (βάσειάρθρου 195 ν. 4738/2020), θα μπορούσε να συζητηθεί το ενδεχόμενο υποβολής και ατομικής αίτησης πτώχευσης.Στην περίπτωση αυτή ο διευθύνων σύμβουλος, μετά την παρέλευση του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος,απαλλάσσεται από όλα τα χρέη που υφίστανται κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης πτώχευσης. Μάλιστα στηνπερίπτωση αυτή πιθανόν να μην πρέπει να εξεταστεί καν το ενδεχόμενο υποβολής αίτησης πτώχευσης γιαλογαριασμό του νομικού προσώπου και να αρκεστούμε στην πτώχευση του φυσικού προσώπου, στο οποίο θαδοθεί η «δεύτερη ευκαιρία» και θα μπορεί να δραστηριοποιηθεί κατόπιν εμπορικά εκ νέου.

4. Ανώνυμη Εταιρεία με περιουσία σημαντικής αξίας σε σχέση με το παθητικό της, διατηρείοφειλές μόνο σε ένα πιστωτικό ίδρυμα.

Πλέον και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να λειτουργήσει ο εξωδικαστικός μηχανισμός,μετά και τις αλλαγές του ν. 5024/2023. Παράλληλα μπορεί να γίνει χρήση και του ΚώδικαΔεοντολογίας μέσω της νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, με περιορισμό όμως σεεπιχειρήσεις των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών κατά τα τελευταία τρία φορολογικά έτηδεν υπερέβη κατά μέσο όρο το ποσό του ενός εκατομμυρίου ευρώ (€ 1.000.000). Ως προς ταδύο πλαίσια, ο μεν εξωδικαστικός μηχανισμός παρέχει μια περίοδο αναστολής, μεταξύάλλων, πράξεων εκτέλεσης (ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος), ο δε Κώδικας Δεοντολογίας,ωστόσο, αφενός μπορεί να διαμορφώσει περισσότερο παραμετροποιημένες λύσεις,αφετέρου δίνει το δικαίωμα στον οφειλέτη να διατυπώσει αντιπρόταση επί της πρότασηςτου δανειστή (πρακτικά δηλαδή να έχουμε ένα πληρέστερο ιστορικό πρότασης,αντιπρότασης, τελικής πρότασης, ώστε να μπορεί και να ελεγχθεί και η νομιμότητα τωνενεργειών του δανειστή).

5. Φυσικό πρόσωπο είναι βασικός μέτοχος και νόμιμος εκπρόσωπος Α.Ε. η οποία και διατηρεί υψηλέςοφειλές σε τράπεζες, ΦΚΑ και Δημόσιο. Η αξία της περιουσίας της Α.Ε. είναι σημαντική αλλά χαμηλότερηαπό τις οφειλές της.

Η ενδεδειγμένη λύση για το φυσικό πρόσωπο και την Α.Ε. είναι αυτή του εξωδικαστικού μηχανισμού ή τηςεξυγίανσης. Η επιλογή του καταλληλότερου θεσμικού πλαισίου εκ των δύο, θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων,και από το ύψος των οφειλών προς το Δημόσιο/ΦΚΑ σε σχέση με αυτό προς τους χρηματοδοτικούς φορείς(π.χ. στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού δεν μπορεί να διαγραφεί βασική οφειλή ΦΠΑ, ΦΜΥ,ασφαλιστικών εισφορών ενώ στη διαδικασία της εξυγίανσης τούτο είναι εφικτό∙ στη διαδικασία τηςεξυγίανσης μπορεί να συμφωνηθεί όρος περί διαγραφής οφειλών που θα προκύψουν από μελλοντικούςφορολογικούς ελέγχους και περί διαγραφής αφανών πιστώσεων ενώ τούτο δεν προβλέπεται στο πλαίσιοτου εξωδικαστικού μηχανισμού∙ στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού η τεκμαιρόμενη συναίνεσητου Δημοσίου/ΦΚΑ παρέχεται, μεταξύ άλλων, υπό την προϋπόθεση ότι οι οφειλές είναι κάτω του 1,5εκατομμυρίου, ενώ στην εξυγίανση το όριο αυτό αυξάνεται στα 15 εκατομμύρια ευρώ για Δημόσιο καιΕΦΚΑ χωριστά). Η διαδικασία της εξυγίανσης προσφέρεται για μεγαλύτερες επιχειρήσεις με ανάγκεςπροσαρμοσμένης διευθέτησης, ενώ ο εξωδικαστικός μηχανισμός παρέχει λύσεις πιο οριζόντιες με μόνηδυνατότητα τη δοσοποίηση της οφειλής σε μηνιαίες καταβολές (π.χ. στον εξωδικαστικό μηχανισμό δενπροβλέπονται προκαταβολές -μόλις πρόσφατα προβλέφθηκε η προκαταβολή 10% επί του κεφαλαίου τοοποίο εισπράττεται από τον "leader" πιστωτή σε περίπτωση επικειμένων πλειστηριασμών- ενδιάμεσεςκαταβολές, ενδιάμεσες μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων για εξόφληση οφειλών κοκ.).

To view the full article click here

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.