A. Giriş
Mali Suçları Araştırma Kurulu
("MASAK") tarafından 1 Ağustos
2025 tarihinde gerçekleştirilen duyuru ile finansal
kuruluşlar aracılığıyla
gerçekleştirilen EFT, havale ve nakit işlemlerde
şeffaflığı artırmak, kayıt
dışılığı önlemek, finansal
sistemin güvenliğini güçlendirmek ve
Financial Action Task Force ("FATF")
standartlarına uyumu sağlamak amacıyla MASAK Genel
Tebliği taslağının ("Taslak
Tebliğ") hazırlandığı
duyurulmuştur.
Taslak Tebliğ ile finansal kuruluşlar
aracılığıyla gerçekleştirilen nakit
işlemlerde, beyanla başlayan ancak yüksek
tutarlı işlemlerde Nakit İşlem Beyan Formu ve
dayanaklarıyla desteklenen kademeli bir yaklaşım
öngörülmektedir. Taslak Tebliğ'e buradan ulaşabilirsiniz.
B. Taslak Tebliğ'deki Önemli
Düzenlemeler
1. Elektronik Transfer ve Havalelerde İşlemin
Mahiyeti Seçeneklerinin Sunulması
Yükümlülüğü
Taslak Tebliğ uyarınca, bankalar ile ödeme ve
elektronik para kuruluşlarının, elektronik transfer
işlemleri ve havalelerde müşteriye işlemin
mahiyetinin beyanı için en sık kullanılan
işlem türlerini seçenek olarak sunması
gerektiği düzenlenmiştir.
Ayrıca, elektronik transfer işlemleri ve havalelerde,
işlemin mahiyetinin beyanı için sunulacak
seçeneklerde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca
elektronik transferler için belirlenen başlıklar
haricinde asgari olarak;
• gayrimenkul alım ödemesi,
• motorlu taşıt alım ödemesi,
• borç verme/borç ödeme,
• hediye/bağış/yardım,
• vergi/resim/harç ödemesi,
• tazminat/sigorta ödemesi,
"
avukatlık/danışmanlık/müşavirlik
ödemesi, sağlık ödemesi,
• kripto/dijital varlık,
• şans oyunları/bahis ödemesi,
• eğlence/sosyal medya ödemesi
başlıklarının yer alması zorunluluğu
düzenlenmiştir.
Müşteriye sunulan seçenekler arasında
işlemin mahiyetine ilişkin somut bilgi içermeyen,
genel mahiyette "diğer" veya "bireysel
ödeme" gibi başka seçeneklerin olması
durumunda, işlemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20
karakter uzunluğunda işlem açıklaması
temin edilmesi gerektiği düzenlenmiştir.
2. İşlem Limitlerine Göre
Sınıflandırılmış Beyan
Yükümlülüğü
Taslak Tebliğ uyarınca, nakit işlemlerin
tutarına göre Taslak Tebliğ'in ekinde yer alan
Nakit İşlem Beyan Formu'nun müşteri
tarafından doldurulması gerektiği
düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, Nakit İşlem Beyan Formu, işlem dekontu
üzerine imza veya internet/mobil bankacılık, SMS
OTP, dijital link ya da telefon bankacılığı
yoluyla onaylanabilir. İşlemin mahiyetine dair belge
temininin mümkün olmadığı hallerde, form
müşteri veya müşteri adına işlem
yapan kişi tarafından doldurulmalı ve en az 50
karakterlik açıklama yapılmalıdır.
i) 200.000 TL ile 2.000.000 TL Arasındaki Nakit
İşlemler
İşlem tutarı ya da birbiriyle
bağlantılı birden fazla işlemin toplam
tutarı 200.000 TL ile 2.000.000 TL arasındaki nakit
işlemlerde, finansal kuruluşların, işlemin
mahiyetinin beyanı için müşteriye en sık
kullanılan işlem türlerini seçenek olarak
sunması gerektiği düzenlenmiştir.
Bunlar arasında işlemin mahiyetine ilişkin somut
bilgi içermeyen, genel mahiyette "diğer" veya
"bireysel ödeme" gibi başka seçeneklerin
olması ve bunların müşteri tarafından
seçilmesi durumunda, işlemin mahiyetine ilişkin
olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem
açıklaması temin edilmesi gerektiği
düzenlenmiştir.
ii) 2.000.001 TL ile 20.000.000 TL Arasındaki Nakit
İşlemler
İşlem tutarı ya da birbiriyle
bağlantılı birden fazla işlemin toplam
tutarı 2.000.001 TL ile 20.000.000 TL arasındaki nakit
işlemlerde finansal kuruluşların işlemin
mahiyetinin beyanı için Taslak Tebliğ ekinde yer
alan Nakit İşlem Beyan Formu'nun
doldurulmasını sağlamakla yükümlü
olduğu düzenlenmiştir.
Nakit İşlem Beyan Formu'nda işlemin mahiyetine
ilişkin somut bilgi içermeyen, genel mahiyette
"diğer" veya "bireysel ödeme" gibi
başka seçeneklerin olması ve bunların
müşteri tarafından seçilmesi durumunda,
işlemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter
uzunluğunda işlem açıklamasının
temin edilmesi gerektiği düzenlenmiştir.
iii) 20.000.000 TL'yi Aşan Nakit
İşlemler
Taslak Tebliğ uyarınca, 20.000.000 TL'yi aşan
nakit işlemlerde Nakit İşlem Beyan Formu'nun,
detaylı bir açıklama içerecek şekilde
ve ilgili dayanakları eklenmek suretiyle
doldurulmasını sağlamakla yükümlü
olduğu belirtilmiştir.
3. Beyan Zorunluluğun Uygulanmadığı
Durumlar
Taslak Tebliğ'de, aşağıda sayılan
işlemlerde beyan zorunluluğun uygulanmayacağı
düzenlenmiştir:
• Bir müşterinin aynı finansal kuruluş
içerisindeki hesapları arasında
gerçekleştirilen işlemler,
• Müşterinin kamu kurum ve kuruluşu olduğu
işlemler,
• Bankaların kendi aralarında
gerçekleştirdikleri ve müşterinin banka
olduğu işlemler,
• Muhabir bankacılık kapsamında
gerçekleştirilen işlemler,
• 15.000 TL'yi aşmayan ATM üzerinden
gerçekleştirilen elektronik transfer ve havale
işlemleri,
• ATM'lerden yapılan ve işlem tutarı ya da
birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin
toplam tutarı 200.000 TL'yi aşmayan nakit
işlemler.
4. Yaptırımlar
Taslak Tebliğ'de yer verilen hususlara riayet edilmemesi
durumunda yükümlülere 11/10/2006 tarihli ve 5549
sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi Hakkında Kanunu'nda düzenlenen
cezaların uygulanacağı
düzenlenmiştir.
C. Sonuç
Taslak Tebliğ, yüksek tutarlı nakit ve elektronik
transfer işlemlerinde şeffaflığı
artırarak kayıt dışılığı
önlemeyi ve suç gelirleriyle mücadeleyi
amaçlamakta; belirlenen limitler ve beyan
yükümlülükleriyle finansal sistemin
güvenilirliğini ve FATF standartlarına uyumu
hedeflemektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
