Od 1 października 2020, w ramach implementacji rynku mocy, wdrożono tzw. opłatę mocową", która na mocy Ustawy o rynku mocy (Ustawa z dnia 8.12.2017), występuje w rozliczeniach związanych z usługą dystrybucji energii elektrycznej.
Obowiązek pobierania opłaty mocowej został wyznaczony na okres od 1 stycznia 2021 r. Fundusze zebrane z tej opłaty będą wykorzystywane na budowę nowych i modernizację już istniejących elektrowni, w celu zapewnienia stabilności dostaw energii elektrycznej dla odbiorców końcowych.
Czym jest opłata mocowa?
To przeniesiony na odbiorcę końcowego koszt wynikający z dopłat do źródeł wytwórczych w zamian za moc, którą stawiają do dyspozycji Polskich Sieci Elektroenergetycznych dla utrzymania wymaganych rezerw mocy dyspozycyjnej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Koszt zakontraktowanej przez PSE w drodze przetargu całkowitej mocy elektrycznej pozostającej w gotowości do dostarczania do systemu został przeniesiony na wszystkich odbiorców jako opłata mocowa obowiązująca od października 2020.
Dlaczego opłata mocowa jest pobierana?
W celu zebrania środków na wypłatę wynagrodzenia za świadczenie usługi pozostawania w gotowości do dostarczania mocy elektrycznej do systemu elektroenergetycznego i dostarczania tej mocy do systemu w okresach zagrożenia.
Zgodnie z zasadami kalkulacji taryf, koszty rynku mocy są alokowane do kosztów uzasadnionych jako usługa utrzymania stabilności sieci, dlatego są one przenoszone jako składowa opłaty taryfowej za dystrybucję i przesył energii elektrycznej.
Według Art. 70. 1. Ustawy o rynku mocy stawki opłaty mocowej ustala się odrębnie, w odniesieniu do odbiorców końcowych:
1) dla gospodarstw domowych – jako stawkę miesięczną, zależną od rocznego zużycia energii elektrycznej,
2) innych niż określonych w pkt 1 – jako stawkę stosowaną do wolumenu energii elektrycznej pobranej z sieci w wybranych godzinach doby, wyrażoną w złotych za kWh energii elektrycznej.
Z zapisu wynika, że dla wszystkich przedsiębiorców opłata mocowa jest doliczona do rzeczywistego zużycia energii w [kWh], lecz tylko w wybranych godzinach doby" czyli w określonych godzinach szczytowego zapotrzebowania na moc.
Corocznie Prezes URE wyznacza i publikuje nie tylko stawki opłaty mocowej na kolejny rok, ale również godziny szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie – odrębnie dla kwartałów roku dostaw (w każdym kwartale zmieniają się godziny szczytowe, szczególnie dotyczy szczytu popołudniowego).
Przyczyną, która może nadal utrudniać wdrożenie rozporządzenia wykonawczego ustalającego sposób wyznaczenia godzin, w których ma być doliczana opłata mocowa, to zainstalowane u odbiorców układy pomiarowo-rozliczeniowe. Ich odczyty są dostosowane do programowania godzin w istniejących maksymalnie trzech grupach taryfowych lub w ogóle nie mają stref czasowych. Wyznaczenie godzin szczytowego zapotrzebowania dla poboru opłaty mocowej w innych godzinach niż istniejące strefy będzie wiązało się z koniecznością rejestracji zużyć godzinowych przez wszystkie układy pomiarowe w kraju.
W związku z powyższym, obecnie obowiązują godziny, zgodnie z godzinami tzw. okresu zagrożenia określonego w Rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie wykonania obowiązku mocowego. W latach 2021 i 2022 została ustalona jako stała w ciągu roku i naliczana w godzinach od 07:00 do 22:00 w dni robocze.
Zmienność i odchylenie standardowe profili zapotrzebowania w punkcie wymiany z zewnętrzną siecią publiczną stają się istotne wobec przyjętych w czerwcu 2021 roku zmian w Ustawie o Rynku Mocy (Ustawa z dnia 23 lipca 2021) mających na celu wprowadzenie obniżek opłaty mocowej w zależności od dobowej zmienności profilu zużycia energii elektrycznej. Nowy warunek obliczenia możliwej do uzyskania obniżki wysokości opłaty mocowej, bazuje na wielkości stosunku średniego zużycia energii elektrycznej w godzinach szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie elektroenergetycznym, czyli w godzinach naliczania opłaty mocowej, do średniego zużycia energii elektrycznej w pozostałych godzinach doby.
Zmienność profilu dobowego oblicza się zgodnie z wzorem zawartym w wskazanej Ustawie:
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
∆s – wskaźnik różnicy dobowego poboru energii [%]
n – godzinę doby obowiązywania opłaty mocowej [h]
m – godzinę przypadającą w godzinach innych niż godziny obowiązywania opłaty mocowej [h]
ZSn – wolumen energii elektrycznej pobranej w godzinie n, [kWh]
ZPSm – wolumen energii elektrycznej pobranej w godzinie m, [kWh]
Obniżki opłaty są kalkulowane odrębnie dla czterech kategorii grupy odbiorców, dla których zużycie dobowe waha się w określonych granicach. Dla odbiorców, dla których wskaźnik ∆s mieści się w granicach: do 5%, od 5% do 10% oraz od 10% do 15 % wprowadza się współczynniki obniżające opłatę w wysokości odpowiednio: 0,17; 0,5; 0,83.
Opłaty mocowej nie da się uniknąć, ale jest wiele sposobów na obniżenie jej wysokości. Jedną z możliwości jest wcześniej wspomniana inwestycja w fotowoltaikę. Obniżenie zużycia energii elektrycznej to także obniżenie wysokości opłaty mocowej.
Źródła:
Grzegorczyk Filip (red.), Wiśniewska Urszula (red.), Rynek mocy. Komentarz, Opublikowano: WKP 2021.
- https://www.siemens.com/pl/pl/o-firmie/aktualnosci/oplata-mocowa-nowa-pozycja-w-rachunkach-za-dystrybucje-energii-elektrycznej.html
- https://inwestycje.pl/gospodarka/ulga-w-oplacie-mocowej-dla-odbiorcow-energochlonnych/
- https://www.rachuneo.pl/artykuly/oplata-mocowa
- https://wysokienapiecie.pl/krotkie-spiecie/mkis-ulga-w-oplacie-mocowej-dla-odbiorcow-energochlonnych-wejdzie-w-zycie-1-x/
Co-auhored by Paweł Wróblewski – President of the Management Board of ElbudBis
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
