ÖZET
Marka hakkına tecavüz fiilleriyle hak sahibinin maddi ve manevi bütünlüğünün yanında doğrudan markanın itibarında da zarar ortaya çıkabileceğini öngören kanun koyucu, maddi ve manevi tazminat talepleri ile birlikte veya onlardan ayrı şekilde istenebilecek itibar kaybı tazminatını açıkça hükme bağlamıştır. Markanın itibarı ile kastedilen, markanın tüketiciler nezdinde oluşturduğu saygınlık, güven duygusu ve müşterilerin markaya olan rağbetidir. İtibar kaybı tazminatıyla marka imajında ortaya çıkan eksilmenin telâfi edilmesi amaçlanır. İtibar kaybı tazminatına hükmedilmesinde, tazminatın hukuki niteliği, şartları ve hesaplanması konuları büyük öneme sahiptir.
Anahtar Kelimeler: Marka, Marka Hakkı, SMK, İtibar Tazminatı.
GİRİŞ
En basit tanımı ile marka, bir işletmenin ürün/mal ve hizmetlerini diğer işletmelerin ürün/mal ve hizmetlerinden ayırmaya yarayan her nevi isim veya işaretlerdir.
Markanın kendisinden çok tüketicinin zihninde meydana getirdiği çağrışımlarının ön plana çıktığı görülmektedir. Söz konusu çağrışımlar markanın imajını ifade etmektedir. İşletmeler tarafından, tüketicilere sunulan marka ve ürünlere birtakım anlamlar yüklenmekte ve bu şekilde marka ve ürünler tüketicilerin zihninde belli bir imajla özdeşleşmektedir. Bunun sonucu olarak, işletmeler rakiplerinden farklılaşabilmekte, tüketicilerle kurmuş oldukları iletişim sonucunda söz konusu markanın belli bir değere sahiplik etmesini sağlamaktadır.
Marka hakkı, sahibinin mal varlığı değerleri arasında yer alan, hukuk düzeni tarafından korunan ve marka sahibine yararlanma hakkı sağlayan mutlak haklardandır.
Tescil edilen bir markada tescille birlikte marka hakkı sahibi lehine öncelikle markayı tekel olarak kullanma hakkı doğar. Marka, tescil edildiği mal ve hizmetlerle sınırlı olmak kaydıyla sahibine münhasır kullanma yetkisi ve markasının başkası tarafından kullanılmasını ve tescilini önleme yetkisi verir.
Ticari hayat akışında marka hakkı ile korunan ürün/hizmetlerin kötü kullanımı, üretimi veya uygun olmayan şekilde piyasaya sürülmesi neticesinde markaların saygınlığı ve güvenilirliği zarara uğrayabilmekte; fiili zarar, yoksun kalınan kazanç ve itibar kaybı gibi zararlar ortaya çıkabilmektedir.
İtibar kaybı, markanın müşteriler nezdinde kazandığı saygınlık ve güvenin kaybıdır. Dolayısıyla markanın kaybettiği itibarı karşılığı ödenecek tazminatın, markanın piyasada kaybettiği güven ve saygınlığın, öz değerinin karşılığı olduğu unutulmamalıdır.
I. İTİBAR KAYBI TAZMİNATI İSTENEBİLMESİNİN ŞARTLARI
Marka itibarının kaybı, hukuka aykırı bir fiil ile kusurlu şekilde bir başka kişinin mal varlığı değerine tecavüz sonucu oluşan zarar olduğundan burada esas itibarıyla haksız fiil sorumluğunun ve kusur sorumluluğunun ortaya çıktığı ifade edilmelidir. Bu esastan hareketle itibar kaybı tazminatının talep edilebilmesi için öncelikle haksız fiil sorumluluğunun kurucu unsurlarının varlığı gerekli görülmektedir. Haksız fiilin unsurları hukuka aykırı fiil, kusur, zarar ve uygun illiyet bağı şeklinde sıralanabilir.
Marka Hukukunda İtibar Tazminati
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
