Taraflar arasinda gerçeklesen tasinirlarin mülkiyetinin devrine dair sözlesmelerde kanunda hüküm bulunmadikça kural olarak sekil serbestisi vardir. Tasinir esya statüsüne haiz olan araçlar için ise bundan farkli olarak zilyetligin devri yeterli degil, resmi sekil sartina uygun gerçeklestirilmis bir sözlesmenin varligi gereklidir.1 Ancak, Karayollari Trafik Kanunu madde 20'den de anlasilacagi üzere; bu sart daha önce tescil edilmis araçlar için geçerlidir. Ilk kez tescili yapilacak araçlarda taraflar kendi aralarinda bir sekil sarti öngörmedigi sürece kural olarak sekil sarti aranmaz. KTK madde 20 ile düzenlenen araçlarin mülkiyet devrinde kural olarak tescil daha önce yapilmis ya da yapilmamis olsun araçlarin tescil kuruluslarina tescil edilmesi sarti aranmaktadir. Ilk tescili yapilacak aracin alimindan ya da gümrükten çekme tarihinden itibaren üç ay içerisinde tescil edilmesi gerekmektedir. Buna göre, daha önce tescil edilmis araç alim islemlerinde sirayla asagidaki asamalarin gerçeklesmesi gerekmektedir:
1-) Mülkiyetin devrini öngören sözlesmenin noterde yapilmasi: Motorlu tasitlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammi, vergi cezasi ve trafik idari para cezasi tespitlerinin ve belgelerinin notere götürülmesi ve bunlari kontrolü sonrasinda ve tasit üzerinde satis ve/veya devri kisitlayici herhangi bir tedbir veya kayit bulunmamasi halinde, araç sahibi adina düzenlenmis tescil belgesi veya trafik tescil kayitlari esas alinarak ( KTK m. 20) noter huzurunda bir sözlesme düzenlenir.
2-) Noterin ilgili yerlere bildirimde bulunmasi: Noterde yapilan islemlerin tamamlanmasindan sonra noter tarafindan on bes is günü içerisinde aracin bagli bulundugu vergi dairesine ve ilgili tescil kurulusuna bildirmesi gerekmektedir.
3-) Noter tarafindan malik adina belge verilmesi: Noter tarafindan düzenlenen sözlesmenin ardindan yeni malike bir ay süre ile geçerli tescile iliskin belge verilir.2
Noterde yapilan bu islemler sadece borçlandirici islem niteligindedir. Taraflar birbirlerine olan borçlarini ifa etmekle yükümlüdürler. Satis bedelinin ödenip ödenmediginin noterlerde verilen belgelerde yazilmasina gerek görülmemektedir yalnizca bedele yer verilmesi yeterli olacaktir. Ancak bedelin alindigina dair ifadelerin yer almasi Türk Borçlar Kanunu'na göre hüküm ve sonuç doguracaktir. Sözlesmeye yazilan bu ifadeler karsilasilan herhangi hukuki bir sorundan delil niteligi olusturmaktadir. Bu da günümüzde dolandiricilik suçunun meydana gelmesine neden olan önemli bir olaydir.3
Bu nedenledir ki araç satislarinda paranin bloke edilmesi en güvenli yol olacaktir. Satis islemi öncesinde ödenecek para borcunun bankada bloke edilmesi ile meydana gelebilecek magduriyetlerin önüne geçilebilmektedir. Güvenli araç satis islemi bankalarin mobil internete bankaciligi araciyla olabilecegi gibi bankalarin subelerine giderek de islemin gerçeklestirilmesi mümkündür. Satici araç satis islemi için kendi hakkinda, alici hakkinda ve araç hakkinda gerekli bilgileri vererek kendi adina bir hesap olusturur.
Bu islemlerin ardindan bir referans numarasi taraflara iletilir. Alici da bu referans numarasiyla kendi adina bir hesap olusturarak saticinin girdigi bilgileri kontrol eder ve araç için gerekli miktari açtigi hesaba aktarir. Bankada gerçeklestirilen bu islemin ardindan taraflar notere giderek satis sözlesmesini gerçeklestirirler. Noterde gerçeklestirilen satis sözlesmesinin sisteme geçmesiyle bankadaki bloke kalkar ve para satici hesabina aktarilir. Araç satislari için getirilen güvenli araç satis islemi araç satislarinda meydana gelen sorunlarin önüne geçmek için önemli bir adimdir.
Referanslar
1 KTK madde 20/d "Tescil edilmis araçlarin her çesit satis ve devirleri, satis ve devri yapilacak araçtan dolayi motorlu tasitlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammi, vergi cezasi ve trafik idari para cezasi borcu bulunmadiginin tespit edilmesi ve tasit üzerinde satis ve/veya devri kisitlayici herhangi bir tedbir veya kayit bulunmamasi halinde, araç sahibi adina düzenlenmis tescil belgesi veya trafik tescil kayitlari esas alinarak noterler tarafindan yapilir. Noterler tarafindan yapilmayan her çesit satis ve devirler geçersizdir."
2 KURT Ekrem, Motorlu Araçlarin Mülkiyetinin Devri, Tescili ve Harici Devirler, s. 1871- 1887, (https://dergipark.org.tr/tr/).
3 ÖZÇELIK Baris, Motorlu Araç Mülkiyetinin Yetkisiz Kimseden Devralinmasi ve Sonuçlari,Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi, 2020, s. 847-851.
Ilginizi Çekebilir: Araçlarin Satis, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkinda Yönetmelik.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
