Bilgi Edinme Hakki Nedir?
Kisiler bilgi edinme hakki sayesinde kamu kurum ve kuruluslarindan mesru yollarla bilgi ve belge isteyebilme ve istedigi bu bilgi ve belgelere ulasabilme imkânina sahiptir. Bu hakkin konusu idarenin görevi geregi elinde bulunan bilgi ve belgelerdir. Resmî belgelere erisim hakki sadece yazili belgelerle sinirli olmayip, kural olarak her türlü bilgi ve belgeyi kapsamaktadir. Ayrica bu hak, idarenin kararlari, eylemleri ve islemleri hakkinda resmî açiklamalari beklemeden, gerekli bilgi ve belgelerin elde edilebilmesi ve bunlara ulasabilme imkâni veren bir haktir.
"En basit anlamiyla bilgi edinme hakki, bireylerin kamu kurum ve kuruluslarinin görevlerinden dolayi sahip olduklari bilgilere erisim hakkidir."
1136 Sayili Avukatlik Kanunu ile Bilgi Edinme Hakki Arasindaki Iliski Nedir? Bilgi Edinme Kanunu Kapsaminda Avukatin Isi Geregi Bilgi Almasi Engellenebilir mi?
4982 sayili Bilgi Edinme Hakki Kanunu'nun yayimlanmasindan önce 1136 sayili Avukatlik Kanunu'nun 2. maddesinin 3. fikrasina 2001 yilinda 4667 sayili Kanunla eklenen hükümle avukatlarin bilgi edinme hakkina sahip oldugu belirtilmistir. 1136 sayili Kanunun 2. maddesinin 3. fikrasinda; "Yargi organlari, emniyet makamlari, diger kamu kurum ve kuruluslari ile kamu iktisadi tesebbüsleri, özel veya kamuya ait bankalar, noterler, sigorta sirketleri ve vakiflar avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardimci olmak zorundadir. Kanunlardaki özel hükümler sakli kalmak kaydi ile bu kurumlar avukatin gerek duydugu bilgi ve belgeleri incelemesine sunmakla yükümlüdür. Bu belgelerden örnek alinmasi vekâletname ibrasina baglidir. Derdest davalarda müzekkereler durusma günü beklenmeksizin mahkemeden alinabilir." hükmüne yer verilmistir.
Bununla ilgili bir kararda; Bilgi Edinme Kanunu ileri sürülerek ve bir baska kisinin özel bilgisi oldugu ileri sürülerek reddedilen basvuru sonrasinda avukat bu ret konu edinen isleme karsi iptal davasi açmis ve bu davada Istanbul 2. Idare Mahkemesi verdigi kararda avukatin görevinin icrasi sirasinda gerekli bilgi ve belgeleri ilgili kamu kurum ve kuruluslardan isteyebilecegi, bu durumun Bilgi Edinme Kanununa göre daha özel bir düzenleme olan 1136 sayili Avukatlik Kanunu'ndan dogdugu ve Avukatlik mesleginin bir kamu görevi olmasi gerekçesiyle dava konusu islem iptal edilmistir.
Bilgi Edinme Talebi Kapsamina Girmeyen Belgeler Nelerdir?
Yargi denetimi disinda kalan islemler, devlet sirlarina iliskin bilgi ve belgeler, ülkenin ekonomik çikarlarina iliskin bilgi ve belgeler, istihbarata iliskin bilgi veya belgeler, idari sorusturmaya iliskin bilgi veya belgeler, adli sorusturma ve kovusturmaya iliskin bilgi veya belgeler, özel hayatin gizliligi, haberlesmenin gizliligi, ticari sirlar, fikir ve sanat eserleri, kurum içi düzenlemeler, kurum içi görüs, bilgi notu ve tavsiyeler, tavsiye ve mütalaa talepleri ile yayimlanmis veya kamuya açiklanmis bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkinin kapsami disindadir.
Yine belli bir tarihte açiklanacagi, duyurulacagi önceden belirtilmis olup, zamanindan önce açiklanmasi halinde kamu yararini zedeleyecek veya kisisel menfaat temin etmek için kullanilabilecek bilgi veya belgeler, belirtilen tarihten önce açiklanamaz ve erisimi saglanamaz. Ayrica kurum ve kuruluslar, ayri veya özel bir çalisma, arastirma, inceleme ya da analiz neticesinde olusturulabilecek türden bir bilgi ve belgeler için yapilacak basvurular ile tekemmül etmemis bir isleme iliskin bilgi veya belge için yapilacak basvurulara olumsuz cevap verilebilir. Diger taraftan istenen bilgi veya belgelerde, gizlilik dereceli veya açiklanmasi yasaklanan bilgiler ile açiklanabilir nitelikte olanlar birlikte bulunuyor ve bunlar birbirlerinden ayrilabiliyorsa; söz konusu bilgi veya belge, gizlilik dereceli veya açiklanmasi yasaklanan bilgiler çikarildiktan sonra basvuranin bilgisine sunulur ve ayirma gerekçesi basvurana yazili olarak bildirilir. Dolayisiyla talep konusu bilgi veya belgenin gizli olmasi, dogrudan bir ret gerekçesi teskil etmemekte; yalnizca gizli bilgi veya belgeler çikartildiktan sonra basvuru sahiplerinin erisimine sunulmaktadir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
