Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ("BDDK") tarafından hazırlanan Risk Gruplarının Belirlenmesine ve Kredi Sınırlarına İlişkin Yönetmelik ("Risk Grupları Yönetmeliği") ile Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik ("Kredi İşlemleri Yönetmeliği") 21.12.2023 tarihli ve 32406 sayılı Resmî Gazetede yayımlandı. Bu düzenlemeler ile 1.11.2006 tarihli Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik'te ("Eski Yönetmelik") yer alan risk gruplarının belirlenmesine ve kredi sınırlarının hesaplanmasına ilişkin hükümler Risk Grupları Yönetmeliği'ne aktarılarak risk gruplarının belirlenmesine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler getirildi. Kredi İşlemleri Yönetmeliği ile ise 1.11.2006 tarihli Eski Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı; Eski Yönetmelik'teki düzenlenen diğer hükümler gözden geçirilerek yeniden düzenlendi.
1.1.2024 itibariyle yürürlüğe giren her iki yönetmelik de bankalar açısından önem arz edecek ilave hüküm ve değişiklikler içermekte.
Risk Grupları Yönetmeliği ile Getirilen Değişiklikler
Risk Grupları Yönetmeliği ile risk gruplarının belirlenmesine ilişkin Eski Yönetmelik'te yer alan düzenlemelerin çoğu muhafaza edilirken kredilerdeki yoğunlaşmanın önlenmesi ve daha etkili risk yönetimi için ilave hükümler getirildi. Mevcut mevzuat kapsamında bir kişi ya da risk grubuna kullandırılacak kredilerdeki yoğunlaşmayı önlemek için kredilerin bankaların öz kaynakları ile sınırlandırılması yoluna gidilmekteyken, 1.1.2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren Risk Grupları Yönetmeliği, kredilerin bankaların ana sermayeleriyle sınırlandırılmasına ve bu sınırlandırmada kullanılacak risk tutarlarının hesaplanmasına ilişkin yeni kurallar getirmekte.
Bu çerçevede, bankalarca kullandırılabilecek krediler:
- Bir kişi ya da risk grubuna kullandırılan krediler bakımından, bankaların özkaynak ve ana sermayelerinin %25'i,
- Bankanın dahil olduğu risk grubuna kullandırılabilecek krediler bakımından ise %20'si
ile sınırlandırıldı.
BDDK, yönetmeliğin devamında intibak sürecine ilişkin 1.1.2024 tarihinden itibaren aşım tutarlarını, bu tutarların 30.6.2024 tarihine kadar %50'sini itfa etmek suretiyle 31.12.2024 tarihine kadar gidermesi gerektiğini düzenlemiştir.
Aynı zamanda Risk Grupları Yönetmeliği ile "Büyük Kredi" kavramı tanımlanarak, gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna özkaynakların %10'u veya daha fazlası oranında kullandırılan kredilerin büyük kredi sayılacağı ve toplamlarının özkaynakların sekiz katını aşamayacağı öngörülmüştür.
Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik ile Getirilen Değişiklikler
Yukarıda da ifade edildiği üzere 1.1.2024'te yürürlüğe giren Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik, yürürlükten kaldırılan 1.11.2006 tarihli Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik'teki hükümlerin çoğunluğu muhafaza edilerek ve eski yönetmeliğin gözden geçirilmesi suretiyle hazırlanmıştır.
Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik ile getirilen önemli düzenlemelerden ilki kredi kullandırımından önce hesap durum belgesi isteme zorunluluğu için öngörülen eşiklerin yükseltilmesi oldu. Eski düzenlemeye göre 2.000.000 TL ve üzerindeki nakdi ve gayri nakdi krediler için bankalarca hesap durum belgesi talep edilmesi zorunluyken, bu eşik değer 5.000.000 TL'ye çıkarıldı.
Eski düzenleme ile hesap durum belgesi istemeyi zorunlu kılan istisnalar da Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik ile oldukça sınırlandırılarak; nakit, nakit benzeri kıymet ve hesaplar ile kıymetli maden karşılığında yapılan, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ve merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile yapılan, kanunla teşkilatlanmış para piyasalarında yapılan, merkezi karşı taraf hizmeti sunulan piyasalarda yapılan, yurt içi bankaların kendi aralarındaki vadesiz veya vadesi üç ayı aşmayan işlemler için hesap durumu belgesi alınması istisna kapsamında tutularak bankalara bu hususlarda inisiyatif tanındı.
Değerlendirme
1.1.2024 itibariyle yürürlüğe giren her iki Yönetmelik de bankacılık hukuk ve uygulaması açısından önemli değişiklikler getirmekte. Özellikle risk gruplarına ilişkin getirilen ilave hükümlerin yaptırıma bağlanması ve 2024 yılı içerisinde intibak sürecinin düzenlenmesi bankalar açısından oldukça önem arz ediyor.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
