Kişisel Verileri Koruma Kurumu 13.11.2023 tarihinde "Mağazalarda Alışveriş Sırasında İlgili Kişilere SMS ile Doğrulama Kodu Gönderilmesi Suretiyle Kişisel Verilerin İşlenmesine İlişkin Kamuoyu Duyurusu" başlığı ile bir duyuru yayımlamış olup söz konusu duyuruda özetle; Kuruma intikal eden muhtelif sayıda şikâyet ve ihbarda, mağazalarda gerçekleştirilen alışverişe ilişkin kasa işlemleri esnasında ilgili kişilere SMS ile doğrulama kodu gönderildiği ve ödemelerinin tamamlanması, fatura oluşturulması, faturanın iletişim adresine iletilmesi ya da bilgilerinin güncellenmesi için gerekli olduğu gerekçesi ile söz konusu kodun kasa görevlisine bildirilmesinin istenildiği, ancak bahse konu işlemin akabinde ilgili kişilere söz konusu mağaza faaliyetleri ile ilgili ticari elektronik ileti gönderildiği iddialarına yer verildiğinin görüldüğü, Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından, söz konusu şikâyet ve ihbarlara yönelik yapılan incelemelerde ilgili kişilere ödeme işlemleri esnasında doğrulama kodu gönderilen SMS içeriklerinde ya da SMS gönderimi öncesinde veri sorumlusunca herhangi bir aydınlatma yapılmadığı ve/veya söz konusu kodun ödeme işlemlerinin tamamlanması ya da bilgilerinin güncellenmesi için gerekli olduğu gerekçesi ile istenilmesine rağmen veri sorumlusu tarafından bu yolla ticari elektronik ileti gönderimine ilişkin açık rıza alınması suretiyle ilgili kişilerin yanıltıldığı tespitinden hareketle söz konusu kişisel veri işleme faaliyetlerinin hukuka uygunluğunu sağlamak adına Mağazalarda Alışveriş Sırasında İlgili Kişilere SMS ile Doğrulama Kodu Gönderilmesi Suretiyle Kişisel Verilerin İşlenmesine İlişkin Kamuoyu Duyurusu'nun yayımlandığı ancak mevcut durumda, benzer yöntemlerin yaygın olarak uygulanmaya devam edildiği Kuruma intikal eden ihbar ve şikâyetlerden anlaşıldığı ve söz konusu kamuoyu duyurusunda güncelleme yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Söz konusu duyuruda devamla; 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun (Kanun) 5'inci maddesinde kişisel verilerin işlenme şartlarının düzenlendiği, buna göre Kanun'un 5'inci maddesinin (1) numaralı fıkrasında kişisel verilerin ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemeyeceği hükme bağlandıktan sonra, (2) numaralı fıkrasında ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerin işlenmesinin mümkün olduğu işleme şartlarının sayıldığı, Kanun'un 3'üncü maddesinde ise açık rızanın; "belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rıza" şeklinde tanımlandığı ve öncelikle, alınan açık rızanın belirli bir konuya ilişkin ve o konu ile sınırlı olması, diğer bir ifade ile veri sorumlusu tarafından açık rıza beyanının hangi konuya ilişkin olarak talep edildiğinin açıkça ortaya konulması gerektiği, eğer birden çok kategoriye ilişkin verinin işlenmesine dair açık rıza beyanında bulunulacaksa, açık rızanın hangi verilerin ve ne amaçlarla işleneceği gibi işlemenin farklı hususlarını da kapsaması zorunluluk arz ettiği; cebir, tehdit, hata ve hile gibi kişinin iradesini sakatlayacak her türlü durum kişisel verilerin işlenmesi için verilen açık rızayı da sakatlayacağı ve bu gibi durumlarda bir özgür irade açıklamasından bahsedilemeyeceği, ayrıca ilgili kişinin açık rızasının alınması bir ürün veya hizmetin sunulmasının ya da ürün veya hizmetten yararlandırmanın ön şartı olarak ileri sürüldüğünde de özgür irade unsuru zedelendiğinden geçerli bir açık rızadan söz edilemeyeceği ifade edilmiştir.
Nihayeten bu kapsamda, Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde;
- Mağazada alışverişi müteakip kasa işlemleri esnasında kişilerin telefonuna gönderilecek olan SMS'in amacının ne olduğu ve bu SMS ile iletilen kodun verilmesi hâlinde ne gibi sonuçlar doğuracağı hususunun, katmanlı aydınlatmanın bir gereği olarak ilk aşamada veri sorumlusunun mağazalarda yetkilendirdiği kişiler tarafından ilgili kişilere açık ve anlaşılır bir biçimde aktarılması, ayrıca aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilebilmesi amacıyla söz konusu SMS içeriklerinde de gerekli bilgilendirme kanallarının sağlanmasının,
- Mağazalardaki ödeme işlemleri esnasında ilgili kişilere SMS ile doğrulama kodu gönderilerek üyelik sözleşmesinin onaylanması, kişisel verileri işleme izni alınması, ticari elektronik ileti onayı alınması vb. birbirinden farklı işleme faaliyetlerinin tek bir eylemle gerçekleştirilmesine yönelik uygulamalara son verilmesi, açık rıza ile gerçekleştirilmesi gereken işleme faaliyetlerine yönelik seçenek sunulmak suretiyle ayrı ayrı açık rıza alınmasının,
- Bunun yanı sıra, veri sorumlularınca açık rıza alınması ve aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi işlemlerinin ayrı ayrı gerçekleştirilmesinin,
- Ticari elektronik ileti gönderimi için açık rıza alınmasını teminen SMS doğrulama kodu gönderilmesine yönelik bir uygulamaya gidilmesi hâlinde ise söz konusu işlemde alınacak açık rızanın Kanun'da belirtilen tüm unsurları kapsamasının,
- Ticari ileti gönderilmesi amacıyla kişisel verilerin işlenmesine açık rıza verilmesinin alışverişin tamamlanabilmesi için zorunlu bir unsur şeklinde ilgili kişilere sunulmaması, aksi taktirde söz konusu uygulamanın açık rızanın unsurlarından olan "bilgilendirmeye dayanma ve özgür iradeyle açıklanma" unsurlarının zedelenmesine sebep olabileceğinden söz konusu uygulamaların Kanun'a uygun gerçekleştirilmesinin,
- Bu kapsamda ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla kişisel verilerin işlenmesine yönelik açık rızanın, alışverişin tamamlanmasından sonra talep edilmesi; böylece ticari elektronik ileti iznine yönelik açık rızanın alışverişin gerekli bir unsuru gibi algılanmasının önüne geçilmesinin
önem arz ettiği vurgulanarak Kamuoyu Duyurusu'na son verilmiştir. İlgili Kamuoyu Duyurusu'nun detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.
Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde lütfen müşteri temsilciniz ile irtibata geçiniz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
