Limited şirketlerde pay devrinin geçerliliği anonim şirketlerdeki pay devrine kıyasla bazı şekil şartlarına tabidir. Limited şirketlerde pay devri 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren Türk Ticaret Kanunu'nda ("Kanun") ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Limited şirket esas sözleşmesinde aksi belirtilmediği takdirde limited şirket payının devredilmesi mümkündür. Kanun'da; limited şirketlerde esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemlerin yazılı şekilde yapılması ve yazılı sözleşmenin taraflarının imzalarının noter tarafından onaylanması gerektiği düzenlenmiştir. Limited şirketlerde pay devrine ilişkin yapılan sözleşmenin bu şekil şartına aykırı olarak yapılması halinde, devir işlemi hüküm ifade etmeyecektir.
Kanun koyucu, limited şirket payını devralan kişinin, pay sahipliğinden dolayı karşılaşacağı yükümlülükleri ve hakları bilmesini sağlamayı amaçlayarak, taraflar arasında yapılacak pay devir sözleşmesinin içeriğinde şirket esas sözleşmesinde yer alan ödeme yükümlülükleri, varsa ağırlaştırılmış rekabet yasağı ve pay alım hakları gibi hak ve yükümlülüklere de yer verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak Kanun'un gerekçesinde de belirtildiği üzere, bu konuların sözleşmede yer almaması sözleşmeyi geçersiz kılmamaktadır.
Almanya'daki ilgili düzenlemeden farklı olarak, Kanun'da kural olarak pay devrinin geçerlilik kazanabilmesi için şirketin genel kurulunun bu işleme onay vermesi gerektiği belirtilmiştir. Kanun'un gerekçesinde de belirtildiği üzere, bu düzenleme emredici bir nitelikte değildir. Ancak şirket esas sözleşmesinde pay devrinin geçerlilik kazanabilmesi için genel kurulun onayı alınmasına gerek olmadığını belirten bir hüküm bulunmadığı takdirde, pay devrinin geçerli olabilmesi için genel kurulun onayı aranacaktır.1 Ortaklar genel kurulunun pay devrini onaylamasını takiben limited şirket müdürü, devir işlemini pay defterine kaydedecektir.
Kanun'da pay devri sebebiyle şirket genel kuruluna yapılan başvuruya ilişkin olarak, genel kurulun başvuru tarihinden itibaren üç ay içerisinde herhangi bir karar vermemesi halinde, pay devrinin onaylanmış sayılacağı belirtilmiştir. Bu düzenlemeyle, limited şirket genel kurulunun, pay devrinin onaylanmasına ilişkin yapılan başvuruyu cevapsız bırakarak pay devrinin geçerlilik kazanmasını sürüncemede bırakmaya yönelik girişimlerin önü kesilmiştir.
Limited şirkette pay devrinin tamamlanabilmesi için tescilin yapılması şarttır. Şirket müdürleri tarafından pay devrine ilişkin tescil başvurusunun ilgili ticaret siciline 30 gün içerisinde yapılması gerekmektedir. Bu süre içerisinde şirket müdürleri tarafından payın devredildiğine ilişkin başvurunun yapılmamış olması halinde payını devreden ortağa ticaret siciline başvurma hakkı tanınmıştır. Bu kapsamda payını devreden ortak, devrettiği paylarla ilgili olarak ilişiğinin kesildiğini ticaret siciline bildirebilir.
Kanun'da, limited şirket esas sermayesini temsil eden pay senetlerinin ispat aracı olarak veya nama yazılı şekilde senede bağlanabileceği düzenlenmiştir. Kanun'da nama yazılı pay senetlerinin ciro ve zilyetliğin devri yoluyla devredilebileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla limited şirket esas sermayesini temsilen düzenlenen nama yazılı pay senetlerinin yukarıda belirtilen şartlara uymaksızın devredilebilmesi gerektiği savunulmuştur. Ancak Kanun'un gerekçesinde belirtildiği üzere limited şirket esas sermayesini temsil eden paylar için nama yazılı senet çıkarılması, anonim şirketlerden farklı olarak, paya devir ve ulaşım kolaylığı sağlamamaktadır. Dolayısıyla limited şirketlerde nama yazılı pay senetlerinin devrinin gerçekleşebilmesi için de aynı şekilde noter huzurunda bir devir sözleşmesi imzalanmalı ve bu devir işlemi genel kurul tarafından onaylanmalı ve ilgili sicil müdürlüğü tarafından tescil edilmelidir.
Kanun'da, limited şirket payının devrine ilişkin bazı özel haller de ayrıca belirtmiştir. Bu kapsamda esas sermaye payının miras, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri ve icra yoluyla geçmesi halinde tüm hak ve borçlar doğrudan esas sermaye payını iktisap eden kişiye geçecektir. Ancak bu hallerde dahi şirket genel kurulu, pay iktisabının öğrenilmesinden itibaren üç ay içerisinde payı iktisap eden kişiyi onaylamayı reddedebilmektedir. Şirketin esas sermaye payının geçtiği kişiyi reddedebilmesi için, şirketin, payları kendi veya ortağı ya da kendisi tarafından gösterilen üçüncü bir kişi hesabına, gerçek değeri üzerinden devralmayı, payın geçtiği kişiye önermesi şarttır.
15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un, 9 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmesi ile beraber limited şirketlerde yapılacak pay devirleri, damga vergisinden ve noter harçlarından muaf tutulmuştur.
Footnote
1 Alman Limited Şirketler Kanunu (Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung) uyarınca genel kural olarak, pay devri için ortaklar genel kurulunun onayı aranmaz. Ancak şirket esas sözleşmesi ile pay devri ortaklar genel kurulunun onayına tabi tutulmuş ise, pay devrinin geçerli olabilmesi için genel kurulun onayı gerekir.
© Kolcuoğlu Demirkan Koçaklı Attorneys at Law 2015
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
