Turkey: Geri Gelen İhraç Edilen Mallarda İthalat İstisnası Ve KDV İade Taleplerine Etkisi

ÖZET

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun (“3065 sayılı Kanun”) ithalat istisnasını düzenleyen 16/1- b maddesi uyarınca, mezkûr Kanun'un 11/1-a maddesi uyarınca ihraç edilen ancak Gümrük Kanunu'nun 168, 169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşya ile ilgili olarak ihracat istisnası nedeniyle faydalanılan miktarın gümrük idaresine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi gerekir. Bu bakımdan eşyanın ihracat istinası ve/veya geri gelmesinin ardından tekrar ihracatı nedeniyle KDV iadesine konu olması ve eşyanın yurt içinde tesliminin ihraç kayıtlı olarak yapılıp ihracı ve ardından geri gelmesi durumlarında nasıl hareket edileceğine ilişkin değerlendirmeye ihtiyaç olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: KDV, İthalat İstisnası, İhracat İstisnası, İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi, Geri Gelen Malların İhraç Edilmesi.

GİRİŞ

Bilindiği üzere, 3065 sayılı Kanun'un 11/1-a maddesine göre, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler KDV'den istisnadır. Aynı Kanun'un 12. maddesinde yer aldığı şekilde; “..yurtdışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya veya 4458 sayılı Gümrük Kanununun 95 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre faaliyette bulunan gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine..” teslim edilmesi, yine teslim edilen malın “Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına veya yetkili gümrük antreposuna konulmuş olması..” gerekmektedir.

Bu şartların sağlanmış olduğu ihracat teslimlerinin ticari hayatın gerekliliğince alıcı firma tarafından iade edilmesi nedeniyle geri gelmesi söz konusu olabilecektir. Bu durumda da Kanun maddesinde bahsi geçen alıcılara tevdi edilmiş olan malın 4458 sayılı Gümrük Kanun'un 168, 169 ve 170. maddeleri uyarınca üç yıl içinde geri gelmesi hâlinde beyan sahibinin talebi üzerine ithalat istisnasından yararlanabilmesi mümkündür.

Makalemizde ise geri gelen mallarda ithalat istinası konusu; eşyanın ihracat istinası ve/veya geri gelmesinin ardından tekrar ihracatı nedeniyle KDV iadesine konu olması, eşyanın yurt içinde tesliminin ihraç kayıtlı olarak yapılıp ihracı ve ardından geri gelmesi bakımlarından farklı yönleriyle incelenecektir.

I. İHRACATI YAPILAN EŞYANIN GERİ GELMESİ

3065 sayılı Kanun'un 16/1-b maddesi kapsamında ihraç edilen malın, ithalat istisnasından faydalanabilmesi için de bu eşya ile ilgili olarak ihracat istisnası nedeniyle faydalanılan miktarın gümrük idaresine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi gerektiğinden ilk ihracatın KDV iadesine konu olup olmadığının göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

KDV Genel Uygulama Tebliği'nin konunun açıklandığı II/A. İhracat İstisnası /1.1.3. İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi başlığında; “İthalat istisnasının uygulanabilmesi için ilgili gümrük idareleri ihracat istisnasından yararlanılan miktarı tespit etmek amacıyla mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesinden durumu bir yazı ile sorar. Bu yazıda geri gelen eşyanın cinsi, miktarı, tutarı, ilgili bulunduğu gümrük beyannamesinin tarih ve sayısı ile diğer gerekli bilgilere de yer verilir.” ifadelerine yer verilmektedir.

İhracatçı, malın iade edilmesine neden olan eksikliği giderip tekrar ihraç etmek isteyebilir. Bu durumda ithalat sırasında gümrük idaresinden izin alarak geçici ithalat rejimi kullanmak suretiyle, nakden KDV ödemek yerine ürüne isabet eden KDV kadar teminat verilerek malın geçici şekilde ithali ve sonrasında tekrar yurt dışı edildiği tevsik edilerek teminatın geri alınması mümkündür. Ancak bu işlemde malın aynı şekilde/yurt içinde işlem görmeden tekrar yurt dışına çıkarılması gerekmektedir.

II. Geri Gelen Mallarla İlgili KDV İadesinden Yararlanılmamış olması

KDV Genel Uygulama Tebliği'nin II/A/1.1.3 (a) bölümünde bahsedildiği gibi geri gelen mallar için ithalat istisnasından faydalanılması istendiğinde bağlı bulunan vergi dairesi ile yazışma yapılması sırasında mükellefin KDV iade talebinde bulunmamış olması söz konusu olabilir. O halde ilk ihracata ilişkin yüklenilen KDV'nin indirim yoluyla giderilmiş olduğu anlaşılacak olup vergi dairesi tarafından ihracat istisnasından yararlanılan bir miktarın bulunmadığına ilişkin yazının gümrük idaresine ulaşmasıyla ithalat istisnasından yararlanılabilecektir.

Ancak bu yazışma ile KDV beyannamesinde iade talebinde bulunulması hâlinde nakden/mahsuben iade talebi yerine getirilmemiş ise, faydalanılan bir miktar olmadığı değerlendirilir ve ithalat istisnasından yararlandırılır. Bu durumda, geri gelen mallara isabet eden yüklenilen KDV malların gümrükten çekilip¹ (ithalat işleminin yapılıp) işletmeye girdiği dönem 1 No.lu KDV beyannamesinde 103 – “Satıştan İade Edilen, İşlemi Gerçekleşmeyen veya İşleminden Vazgeçilen Mal ve Hizmetler Nedeniyle İndirilmesi Gereken KDV” satırına yazılarak indirime atılır. Bu şekilde bu mala ilişkin KDV iade talebinden vazgeçildiği anlaşılmakta olup, kayıtlarını buna göre düzelterek konuhakkında bağlı bulunduğu vergi dairesini bilgilendirmesi yerinde olacaktır.²

1. Geri Gelen Mallarla İlgili KDV İadesinden Yararlanılmış olması

KDV Genel Uygulama Tebliği'nin II.A/1.1.3 (c) bölümünde ise geri gelen mallar için ithalat istisnasından faydalanılması istendiğinde bağlı bulunan vergi dairesi ile yazışma yapılması sırasında mükellef tarafından KDV iade talebinde bulunulmuş ve iadenin yerine getirilmiş olması da söz konusu olabilir.

Bu durumda bu mallara isabet eden yüklenilen KDV'nin gümrükte ödenmesinin ardından ithalat istisnası kapsamında işlem yapılır. Bu durumda yine de mal bedeli üzerinden hesaplanan KDV'nin değil, faydalanılan miktarın ödenmesi söz konusu olur. Ödenen bu tutar ise ilgili dönem beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir.

Örnek: Tekstil işi ile iştigal eden mükellef (A) birçok ülkeye ihracat gerçekleştirmektedir. İhracat sırasında (B) ülkesindeki mağazalardaki ürünlerin sezon dışı kalması ve depolama imkânının bulunmaması nedeniyle geri getirilmesine karar verilmiştir. Aynı zamanda ilgili ürünler ihraç edildiği dönemde ihracat istisnasından faydalanılmıştır.

İhraç edildikten sonra, geri gelen eşya için ithalat istinasından faydalanmak isteyen firma, bu eşya ile ilgili olarak ihracat istisnası nedeniyle faydalandığı miktarın gümrük idaresine ilgili tutarı kadar teminat göstermiştir.

İlgili ürünler 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 168. maddesi kapsamında geri getirilerek gümrükte alınan KDV, diğer vergi ve resimler ödenmeksizin ithalat istisnası uygulanmak üzere KDV-ÖTV ihracat istisnasının olup olmadığının ve varsa geri geldiği belirtilen eşyaya isabet eden parasal miktarın tespit edilmesi gerekmektedir.

Yukarıdaki açıklamalara ilişkin ilgili hesaplamalar aşağıda sunulmuştur:

İlgili ürünlere ilişkin tahsil edilen KDV iade tutarının teminat tutarını aşması hâlinde aradaki farkın Gümrük Müdürlüğü banka hesabına ödenmesi akabinde, düzenlenen alındı belgesinin bir örneğinin Gümrük Müdürlüğüne gönderilmesi gerekmektedir.

Geri Gelen Eşyanın Yeniden İhracatı ve KDV İadesine Konu Olması

Yazımızın önceki başlığında ifade edildiği gibi ihraç edilen malların KDV iade talebinde bulunulmuş ve iade yerine getirildikten sonra geri gelmesi hâlinde ihracatçı firmanın ithalata ilişkin KDV'yi ödemesi ile malların serbest dolaşıma girmesi ve serbest dolaşıma girdiği dönem beyannamesinde indirime konu edilmesi gerekir.

Ayrıca bu ürünlerin yeniden ihracata konu olması ile genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılan gümrüğe yapılan ödemenin indirim mekanizmasıyla giderilemediği durumda KDV iadesine konu olabileceği tabiidir.

2. İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM EDİLEREK İHRAÇ EDİLEN MALLARIN GERİ GELMESİ

KDV Genel Uygulama Tebliği'nin II.A/8.11 başlığında yapılan açıklamalar neticesinde yurt içinde ihraç kayıtlı olarak teslim edilip ihraç edilmiş malların geri gelmesi durumunda ithalat istisnasından, ihracatçının daha önce hesaplanıp ödemediği KDV'yi gümrükte ödemesiyle faydalanabilecektir.

Bu durumda ihraç kayıtlı teslim yapan imalatçıların bahse konu ihraç kayıtlı teslimlerine ilişkin tecil-terkin veya iade talepleri ihracatçının, Kanun'un 11/1-c maddesi kapsamında hesaplanmış ancak ödenmemiş KDV'nin gümrüğe ödendiğinin tevsik edilmesiyle gecikme zammı aranmaksızın yerine getirilir.

İhracatçı ödemiş olduğu bu tutarı ithalatın yurt içine girdiği dönem beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir.

Geri gelen eşyanın tekrar yurt içinde tesliminde ise, ihracatçının KDV hesaplaması gerekmektedir.

SONUÇ

3065 sayılı Kanun'un 16/1-b maddesi ile ihraç edilmiş ancak geri gelen ürünlere ilişkin uygulanacak ithalat istisnası her ne kadar açıkça düzenlenmiş olsa da tarafımıza çok sorulan konulardan olduğundan değerlendirmeye ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır.

Konu hakkında yaşanılan en büyük sıkıntının ise; geri gelen eşyaya isabet eden KDV iade tutarının gümrük müdürlüğünün vergi dairesi müdürlüğüne, vergi dairelerinin de mükelleflere sorması sırasında zaman kaybının yaşanması olduğu görülmektedir. Hatta bu yazışmalar sırasında bazı vergi dairelerince mükellefin beyanına dayanan tutarın eleştiri hususu yapılması ile de zaman kaybının arttığını görüyoruz.

Bu zaman kaybının önlenmesi için vergi dairesinin yazacağı ikinci bir yazışmaya gerek kalmaksızın en doğru şekilde geri gelen eşyaya isabet eden tutarın belirlenmesi gerektiğini tavsiye etmekteyiz.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.