5 Temmuz 2022 tarihli ve 31887 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7417 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun [“7417 sayılı Kanun”] md.50 ile varlık barışı uygulamasına ilişkin yeni bir düzenleme daha yürürlüğe girdi.
Varlık barışına ilişkin yürürlükte olan bir önceki düzenleme 7256 sayılı Kanun ile getirilmiş ve mükelleflerin söz konusu düzenlemeden yararlanabilmeleri için son tarih 30 Haziran 2022 olarak belirlenmişti. Bir önceki düzenlemenin yürürlüğünün sona ermesini takiben, 7417 sayılı Kanun ile varlık barışı düzenlemesi yeniden uygulamaya konmuş oldu.
Varlık Barışı Nedir?
Varlık barışı, ilk olarak 4811 sayılı Vergi Barışı Kanunu ile hukukumuzda uygulanmaya başlamış, akabinde takip eden kanunlarla vergi barışına ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir. Bu çerçevede, 2008 yılından günümüze kadar, 7417 sayılı Kanun ile birlikte toplamda sekiz varlık barışı düzenlemesi yürürlüğe girdi.
Varlık barışı uygulaması, kısaca gerçek ve tüzel kişilerin kayıt dışı olarak yurt dışında ve yurt içinde bulunan varlıklarının bazı vergi avantajları ile kayda alınmasına olanak sağlayarak, bu varlıkların ülke ekonomisine kazandırılmasını amaçlıyor. Özellikle kriz dönemlerinde, ülke ekonomisinde ortaya çıkan finansman açığının karşılanması amacıyla, yerli ve yabancı kaynakların kayda alınması büyük önem arz ediyor.
Yeni Varlık Barışı Düzenlemesinin Kapsamı
7417 sayılı Kanun ile varlık barışı uygulaması yeniden uygulamaya konuldu. Buna göre, uygulamaya konu varlıkların tabi olduğu düzenlemeler (i.) bildirime tabi yurt dışı varlıklar, (ii.) beyana tabi yurt içi varlıkları ve (iii.) sermaye avansları olmasına göre farklılaşıyor.
Önemle belirtmek gerekir ki, varlıkların bildirilmesi/beyan edilmesi ile ödenen vergiler gider yazılamayacak olup başka bir vergiden de mahsup edilemeyecek. Ayrıca, bu varlıkların bildirilmesine/beyan edilmesine ilişkin mükellefler tarafından herhangi bir düzeltme yapılamayacak.
- Yurt Dışı Varlıklarının Banka veya Aracı Kurumlara Bildirilmesi
Gerçek ve tüzel kişiler, yurt dışında bulundurdukları para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını 31 Mart 2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirdikleri takdirde varlık barışından yararlanabilecekler. Ayrıca, söz konusu varlıkların kayda alınmasını teşvik etmek amacıyla, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan alınan kredilerin kapanmasında kullanılabileceği düzenlemede açıkça öngörülüyor. Ancak bunların, düzenlemenin yürürlük tarihi olan 5 Temmuz 2021 tarihi itibariyle kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin, 31 Mart 2023 tarihine kadar kapanmasında kullanılması mümkün. Bir yandan, bildirilen kredilerin Türkiye'ye getirilme şartı bulunmamakla beraber, diğer yandan Türkiye'de bulunan bir banka hesabına ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği ve/veya yatırılması ve en az bir yıl süreyle bu hesaplarda tutulması şartıyla vergi oranı %0 olarak uygulanacak.
Düzenleme, bildirim tarihlerine göre farklı vergi avantajları öngörüyor. Buna göre, banka ve aracı kurumların, kendilerine bildirilen varlıkların değeri üzerinden (i.) 30 Eylül 2022'e kadar bildirildiği takdirde %1; (ii.) 1 Ekim ile 31 Aralık 2022 arasında bildirildiği takdirde %2; (iii.) 31 Mart 2023 tarihine kadar bildirildiği takdirde ise %3 oranında peşin olarak vergi tahsil edilmesi öngörülüyor. Ayrıca, tahsil ettikleri vergiyi, vergi sorumlusu sıfatıyla, bildirim tarihini izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar bir beyanname ile bulundukları vergi dairesine beyan etmek ve aynı sürede ödemekle yükümlüler.
Varlık barışı düzenlemesine açıklık getirilmesi amacıyla, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ (Seri No:1) taslağı [“Tebliğ Taslağı”], 8 Temmuz 2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi onayına sunuldu. Tebliğ Taslağı uyarınca yurt dışında bulunan ancak kapsama girmeyen varlıkların, örneğin taşınmazların da varlık barışından yararlanması mümkün. Yine, kapsama girmeyen varlıklar 31 Mart 2023 tarihine kadar para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına dönüştürülerek Türkiye'ye getirilebilecek ve varlık barışından yararlanılabilecek.
- Yurt İçi Varlıkların Vergi Dairesine Beyan Edilmesi
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, yukarıdaki başlıkta belirtilen varlıklarını ve bunlara ek olarak taşınmazlarını 31 Mart 2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan ettikleri takdirde, bu varlıklarının değeri üzerinden hangi tarihte beyan edilirse edilsin %3 oranında vergi tarh edilecek. Vergi barışı düzenlemesi kapsamında, taşınmazların kayda alınarak işletmeye devrine ilişkin işlemler, herhangi bir tapu harcına tabi olmayacak.
- Sermaye Avansları
7417 sayılı Kanun'un yürürlük tarihi itibari ile kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının varlık barışından yararlanabilmesi için yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının yine yürürlük tarihinden önce Türkiye'ye getirilerek bu sermaye avansının karşılanması gerekiyor.
Değerlendirme
7417 sayılı Kanun ile getirilen varlık barışı düzenlemesinden yararlanacak mükelleflerin özellikle yurt dışında bulunan varlıkları Türkiye'ye getirmesi veya Türkiye'de kayıt altına alınmasını sağlaması ile ülkedeki finansman açığını bir nebze de olsa rahatlatması amaçlanıyor. Ayrıca, söz konusu düzenleme ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'na, kapsama giren varlıkların Türkiye'ye getirilmesi ve bildirimi ile işletmeye dahil edilmelerine ilişkin hususların uygulanmasında kullanılacak bilgi ve belgelerin belirlenmesine ilişkin yetki veriliyor. Tebliğ Taslağı'nın da yakın zamanda yürürlüğe girmesi ile varlık barışı düzenlemesine ilişkin hükümlerin açığa kavuşturulması bekleniyor.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
