Facebook tarafindan satin alinan WhatsApp uygulamasina iliskin 4 Ocak 2021 tarihinde "kullanici hizmet kosullari ve gizlilik sözlesmesi" kapsaminda güncelleme yapilmis ve yeni güncellemeyi kabul etmeyen kullanicilarin 8 Subat 2021 tarihinden itibaren uygulamayi kullanamayacagi beyan edilmisti. Bu güncelleme kapsaminda kullanicilarin WhatsApp uygulamasini kullanmak için kisisel verilerini Facebook ile paylasmasi zorunlu kilinmisti. Baska bir deyisle, açik rizanin verilmesi WhatsApp kullaniminin sarti olarak ileri sürülmüstü. Diger yandan WhatsApp tarafindan ilan edilen "Avrupa Bölgesindeki"1 kullanicilar için Avrupa Toplulugu Genel Veri Koruma Yönetmeligi (GDPR2) uyarinca belirlenen ilkeler dogrultusunda kisisel verilerini Facebook ile paylasma sartini zorunlu tutmayip seçme imkâni tanimisti. Yani, Avrupa Bölgesindeki kullanicilar bakimindan WhatsApp tarafindan verilen hizmetten yararlanmak için açik rizanin verilmesi sart olarak ileriye sürülmemektedir.

Bu bildirimle beraber hem kisisel verilen korunmasi hem de rekabet hukuku kapsaminda ortaya çikan yasal sorunlarla birlikte tüketicilerden de büyük tepki alan WhatsApp Inc. "Gizlilik Sözlesmesi"nin tüketiciler tarafindan kabul edilmesine iliskin süreyi 15 Mayis 2021 tarihine kadar uzatmaya karar verdigini açiklamisti.

2021 yilinda WhatsApp tarafindan yapilan bu duyuru ile söz konusu uygulama Türk Hukuku açisindan ne tür ihlallere sebep olabilir ve uygulama nasil olacak herkes için merak konusu oldu.

Kisisel Verilerin Korunmasi Kanunu açisindan sözlesmenin degerlendirilmesi:

7 Nisan 2016 tarihli 6698 sayili Kisisel Verilerin Korunmasi Kanunu ("Kanun") madde 2 uyarinca isbu kanun hükümleri, kisisel verileri islenen gerçek kisiler ile bu verileri tamamen veya kismen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayit sisteminin parçasi olmak kaydiyla otomatik olmayan yollarla isleyen gerçek ve tüzel kisiler hakkinda uygulanmasi amaciyla yürürlüge girmistir.

Kanun uyarinca verilerin islenebilmesi için kisinin açik rizasi aranmaktadir. Ancak ilgili Kanun kapsaminda belirtilen istisnalardan birinin var olmasi halinde açik riza aranmaksizin kisisel verilerin islenebilecegi belirtilmistir. Açik riza ise Kanun uyarinca belirli bir konuya iliskin, bilgilendirilmeye dayanan ve bilgilendirmeden ayri olarak özgür iradeyle açiklanan rizayi ifade etmektedir. Burada üstünde durulmasi gereken en önemli unsurlardan biri de açik rizanin her zaman veri sahibi tarafindan geri alinabilecegidir.

Kisisel Verileri Koruma Kurul'u ("Kurul") kararlari uyarinca kisisel verilerin islenebilmesi için veri sahiplerinden alinan açik rizanin veri sorumlulari tarafindan bir hizmetin ifasi için ön sart olarak ileri sürülemeyecegi belirtilmistir. Kanun, kisisel verilerin islenmesi hakkinda genel ilkeler ve sartlar belirlemistir. Bu itibarla madde 4 uyarinca kisisel verilerin islenebilmesi için:

  • Hukuka ve dürüstlük kurallarina uygun olmasi,
  • Dogru ve gerektiginde güncel olma,
  • Belirli, açik ve mesru amaçlar için islenme,
  • Islendikleri amaçla baglantili, sinirli ve ölçülü olma ve
  • Ilgili mevzuatta öngörülen veya islendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmesi

gerekmektedir.

Yine Kanun uyarinca kisisel verilerin 3. kisilere ve yurtdisina aktarimi için veri sahibinin açik rizasi gerekir. Ancak Kanun'da söz konusu açik rizanin aranmadigi istisnalar da belirtilmektedir. Özellikle yurtdisina veri aktarimi yapilmasi halinde Kanun uyarinca asagidaki sartlarin karsilanmasi beklenir:

  • Ilgili ülkede yeterli korumanin bulunmasi,
  • Ilgili ülkede yeterli korumanin bulunmamasi durumunda Türkiye'deki ve ilgili yabanci ülkedeki veri sorumlularinin yeterli bir korumayi yazili olarak taahhüt etmeleri ve Kurulun izninin bulunmasi,

Peki tüm bu hükümler isiginda, WhatsApp Inc sirketinin uygulamayi kullanmak isteyen kullanicilarina, kisisel verilerinin islenmesi ve verilerin yurtdisinda bulunan üçüncü sahislara aktarilmasina iliskin açik riza verilmesi sartini zorunlu tutmasi Kanun ile ne kadar uyumlu olacagi inceleme konusudur. Kurul, Amazon kararinda da bu sekilde açik rizanin hizmetten faydalanmak için sarta baglanmasinin açik rizayi sakatladigi istikametinde hüküm kurmustur.

Her ne kadar WhatsApp Inc., yeni gizlilik uygulamasi kapsaminda hangi verileri hangi amaçla isleyeceginden bahsetmisse de amaç ve diger üçüncü taraf veri sorumlularini net bir sekilde ifade etmemisti. Bu kapsamda Kurul 12.01.2021 tarihli ve 2021/28 sayili Karari ile WhatsApp Inc. hakkinda resen inceleme baslatmaya karar vermis ve 08.02.2021 tarihinde yeniden bir degerlendirme yapacagini kamuoyuna duyurmustu. Incelemeye alinan hususlar ise asagidaki sekildeydi:

  • Kullanicilardan açik riza talep edilirken kisisel verilerin islenmesi ve verilerin yurtdisina aktarilmasina yönelik islemler açisindan riza verilmesi hususunun ayristirilmamasi sebebiyle açik rizanin özgür iradeyle açiklanmasi açisindan bir ihlalin olusup olusmadigi,
  • Kisisel verilerin islenmesi için Kanun kapsaminda belirtilen ilkeler açisindan bir ihlale sebebiyet verilip verilmedigi,
  • Önceki Kurul kararlari isiginda hizmetin verilmesi için açik riza kosulunun öne sürülmesinin açik rizayi sakatlayabilecegi hususu,
  • Kisisel verilerin yurt disina aktarilmasi için Kanun uyarinca belirtilen sartlarin saglanip saglanmadigi.

Rekabetin Korunmasi Hakkinda Kanun maddeleri uyarinca sözlesmenin degerlendirilmesi:

KVKK tarafindan baslatilan incelemenin yani sira Rekabet Kurulu da Facebook ve WhatsApp hakkinda resen sorusturma baslattigini ve WhatsApp verilerinin paylasilmasi zorunlulugunun alinan geçici tedbir kararina istinaden durduruldugunu 11 Ocak 2021 tarihinde kamuoyuna duyurmustu.

4054 sayili Rekabetin Korunmasi Hakkinda Kanun'un 6. maddesi uyarinca bir veya birden fazla tesebbüsün ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasindaki hâkim durumunu tek basina yahut baskalari ile yapacagi anlasmalar ya da birlikte davranislar ile kötüye kullanmasi hukuka aykiri ve yasaktir.

Piyasadaki hakim durumun kötü kullanilip kullanilmadigina iliskin baslatilan sorusturma kapsaminda Rekabet Kurulu anlik mesajlasma platformlarinin açik ara lideri pozisyonundaki WhatsApp'in bu yeni gizlilik uygulamasi ile veri sahiplerinin verilerinin diger Facebook sirket ürün ve verilerine baglanmasinin, pazardaki gücünü rakiplerinin faaliyetini zorlastiracak sekilde kullanmasinin ve gereginden fazla veri toplanarak bu verilerin baska hizmetler için kullanilacak olmasinin tüketiciler açisindan ciddi ve telafisi güç zararlar dogurma ihtimalini haiz oldugundan bahisle 4054 sayili Kanun'un 9. maddesi uyarinca geçici tedbir karari aldigini açiklamisti.

Güncel Gelismeler:

Tüm bu tartismalara yol açan ve kullanicilarin alternatif anlik mesajlasma platformlarina yönelmesine sebep olan gizlilik sözlesmesi ile ilgili WhatsApp, daha önce gizlilik sözlesmesini kabul etmeyen kullanicilarin 15 Mayis 2021 tarihinden sonra uygulamaya giremeyecegine dair kararini esnetti ve bu tarihten sonra sözlesmeyi kabul etmeyen kullanicilarin kullanimlarinin kademeli olarak sinirlandirilacagini ifade etti.

Ilk olarak kullanicilar gizlilik sözlesmesini kabul etmeleri gerektigine dair bildirim alacaklar ve bir süre sonra bu bildirim kalici olarak kullanicilara gözükmeye baslayacak. 15 Mayis tarihinden sonra sözlesmeyi onaylamayan kullanicilarin hesaplarinda islevsellik azalacak. Her ne kadar kullanicilar mesaj ve arama bildirimlerini görebilecek olsa da sinirli bir kullanimdan yararlanabilecek. Sözlesmeyi onaylamayan kullanicilarin hesaplari 15 Mayis tarihinden itibaren 120 gün boyunca pasif olacak ve kullanicilara bu süre boyunca sözlesmeyi onaylayabilme imkâni taninacak. 120 gün boyunca etkin olmayan hesaplar da bu sürenin sonunda silinecek.

Ancak bu uygulama devreye girmeden Rekabet Kurumu 21.05.2021 tarihinde bir duyuru yaparak Rekabet Kurumu tarafindan alinan tedbir karari ve yapilan incelemeler sonrasinda WhatsApp tarafindan veri paylasimini içeren söz konusu güncellemenin, onaylayan kullanicilar dâhil olmak üzere, Türkiye'deki hiçbir kullanici açisindan yürürlüge girmeyecegini belirtti. Her ne kadar Rekabet Kurumu bu durumun WhatsApp tarafindan kendilerine iletildigini belirtse de WhatsApp güncellemenin Türkiye'yi kapsamayacagina dair henüz kesin bir kararlari bulunmadigini açikladi ve meseleyi askiya aldi. Bu asamada WhatsApp'in Rekabet Kurulu'nun kararini teyit etmedigini belirtmekte fayda var. Diger bir deyisle, WhatsApp yalnizca henüz kesinlesmis bir uygulamalarinin olmadigini ifade ederek 15 Mayis 2021 tarihinde açiklanan uygulama seklini bugüne kadar devreye sokmaktan imtina etmis bulunuyor.

Kisacasi hala tam bir netlik kazanmayan bu konuda henüz Kisisel Verileri Koruma Kurulu da ihlale iliskin incelemesi hakkinda kararini açiklamadi.

Tüm bu gelismeler itibariyle güncelleme iptal edilirse Türkiye'nin de muafiyet taninmis olan "Avrupa Bölgesi'ne" dahil olmasi öngörülmekte.

Bugün içinde bulundugumuz durum itibariyle asagidaki hususlarin açikliga kavusturulmasi beklenmektedir:

  • WhatsApp'in Rekabet Kurulu'nun vermis oldugu karara uyup uymayacagi ve bu kapsamda uygulamasini degistirip degistirmeyecegi ile
  • Kisisel Verileri Koruma Kurulu tarafindan yapilacak incelemenin sonucunun açiklanmasi

Uzun lafin kisasi bu konu güncel kalmaya devam etmektedir.

1. Andora, Avusturya, Azor Adalari, Belçika, Bulgaristan, Kanarya Adalari, Channel Adalari, Hirvatistan, Çek Cumhuriyet, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, French Guyanasi, Almanya, Gibraltar, Yunanistan, Guadölup, Macaristan, Izlanda, Irlanda, Isle of Man (Ingiliz Kraliyetine bagli Irlanda denizinde bir ada ülkesi), Italya, Letonya, Lihtenstayn, Litvanya, Lüksemburg, Madeira Adasi, Malta, Martinik, Mayotte Adasi, Monako, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Kibris Cumhuriyeti, Réunion (Fransiz adasi), Romanya, San Marino, Saint-Martin Adasi, Slovakya, Slovenya, Ispanya, Isveç, Isviçre, Birlesik Krallik, Kibris'taki Birlesik Krallik Egemen Üsleri(Akrotiri and Dhekelia) ve Vatikan.

2. EU General Data Protection Regulation 2016/679

For more information please visit our Linkedin page - Deris Intellectual Property

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.