ÖZET
Bilindigi ve yaygin oldugu üzere, isverenler tarafindan sigortalilara prim/ikramiye/bonus adi altinda prime tabi tutulacak sekilde ödemeler yapilmaktadir. Sosyal güvenlik mevzuatina göre bu tutarlarin isverence ödendigi ay prime esas kazancina dahil edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, ilgili ödemeler sigortalilarin isten ayrilmasi sonrasinda gerçeklestirilebilmektedir. Bu durumda, isverence ödenen ilgili tutarlarin prime esas kazanca dahil edilip edilmeyecegi, edilecek ise hangi ayin prime esas kazancina dahil edilecegi yönünde tereddütler hasil olabilmektedir.
Makalemizde, isten ayrilan personellerimize isten ayrildiklari tarihten sonra gerçeklestirilen prim/ bonus/ikramiye gibi ücret disi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulup tutulmayacagi, tutulacak ise hangi ayin kazancina nasil dahil edilecegi hususuna açiklik getirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Prim, Bonus, Ikramiye, Ücret, Sigortali Prime Esas Kazanç, Sigortali, Isveren.
GIRIS
Sosyal günvenlik mevzuatinda isverence ödenen tutarlarin prime esas kazanca dahil edilme hususuna 5510 sayili Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi Kanunu ("5510 sayili Kanun") ile Isveren Uygulama Tebligi'nde yer verilmektedir. Bu sebeple, bahsi geçen hususun ilgili hükümlere göre incelenerek bu çerçevede degerlendirme yapilmasi uygun olacaktir.
- 5510 SAYILI SOSYAL SIGORTALAR VE GENEL SAGLIK SIGORTASI KANUNU ÇERÇEVESINDE PRIME ESAS KAZANÇLAR
5510 sayili Kanunu'nun "Prime esas kazançlar baslikli" 80. maddesi,
"4 üncü maddenin birinci fikrasinin (a) bendi kapsamindaki sigortalilarin prime esas kazançlari asagidaki sekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançlarin hesabinda;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çesit istihkaktan o ay içinde yapilan ödemelerin ve isverenler tarafindan sigortalilar için özel saglik sigortalarina ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlarin,
3) Idare veya yargi mercilerince verilen karar geregince yukaridaki (1) ve (2) numarali alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliginde olmak üzere sigortalilara o ay içinde yapilan ödemelerin, brüt toplami esas alinir.
b) Ayni yardimlar ve ölüm, dogum ve evlenme yardimlari, görev yolluklari, seyyar görev tazminati, kidem tazminati, is sonu tazminati veya kidem tazminati mahiyetindeki toplu ödeme, kesif ücreti, ihbar ve kasa tazminatlari ile Kurumca tutarlari yillar itibariyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlari, isverenler tarafindan sigortalilar için özel saglik sigortalarina ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylik toplami asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel saglik sigortasi primi ve bireysel emeklilik katki paylari tutarlari, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
c) (b) bendinde belirtilen istisnalar disinda her ne adla yapilirsa yapilsin tüm ödemeler ile ayni yar-dim yerine geçmek üzere yapilan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diger kanunlardaki prime tabi tutulmamasi gerektigine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasinda dikkate alinmaz.
d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diger ödemeler ise öncelikle ödendigi ayin kazancina dahil edilir ve ücret disindaki bu ödemelerin yapildigi ayda üst sinirin asilmasi nedeniyle prime tabi tutulamayan kismi, ödemenin yapildigi ayi takip eden aydan baslanarak iki ayi geçmemek üzere üst sinirin altinda kalan sonraki aylarin prime esas kazançlarina ilâve Toplu is sözlesmelerine tabi isyerleri isverenlerince veya kamu idareleri veya yargi mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret disindaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadigi veya askida oldugu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alinmak suretiyle prime esas kazancin tabi oldugu en son ayin kazancina dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarida belirtilen mercilerin kararlarinin kesinlesme tarihini izleyen ayin sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezasi ve gecikme zammi alinmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz." hükmü amirdir.
Kanun koyucu tarafindan söz konusu maddenin birinci fikrasinin (a) bendinde örnekleme yoluyla hangi kazançlarin prime esas kazanca tabi tutulacagi hususunda kural konulmus, bu kuralin istisnalarina ise ayni fikranin (b) bendinde yer verilerek prim hesabinda esas alinmayacak kazançlarda sinirlama yapilmis ve (c) bendinde de (b) bendinde belirtilen istisnalar disinda her ne adla yapilirsa yapilsin tüm ödemeler ile ayni yardim yerine geçmek üzere yapilan nakdi ödemelerin prim hesabinda dikkate alinacagi hükme baglanmistir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
